Σχολική Θεατρική παράσταση για την συνεισφορά των απανταχού Ελλήνων στην Επανάσταση του 1821…

---

Της Σοφίας Σπύρου, εκπαιδευτικού.

(Το παρόν κείμενο μπορεί είτε να αναγνωσθεί επί σκηνής από τους μαθητές είτε να παρουσιαστεί ως θεατρική παράσταση. Σε περίπτωση που υπάρχει δυνατότητα προβολής εικόνων μπορεί να εμπλουτισθεί με χάρτες ώστε οι μαθητές να βλέπουν τον χώρο στον οποίο αναφέρονται οι αφηγητές.

Επίσης, πριν από την αναφορά σε κάθε περιοχή μπορεί να προηγηθεί κάποιο ανάλογο μουσικό κομμάτι ή να συνδυαστεί με χορούς της περιοχής. Τέλος  το κείμενο μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών που συμμετέχουν και είτε να μειωθούν οι αφηγητές είτε να αυξηθούν.)

Αφηγητής 1: Σήμερα, αγαπητοί συμμαθητές μου γιορτάζουμε την επέτειο της Επανάστασης του 1821, όταν όλοι οι Έλληνες, όπου γης πήραν τα όπλα και πολέμησαν για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την Ελευθερίας

Αφηγητής 2:  Όλοι; έ όχι και όλοι; Εμείς γνωρίζουμε ότι μόνο στην Πελοπόννησο, στη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά έγινε η Επανάσταση. 

Αφηγητής 1:  Κι όμως δεν έμεινε ελληνικός τόπος που να μην δώσει το αίμα του για την ελευθερία. Λέω να πάμε ένα ταξίδι, να γυρίσουμε όλους τους τόπους της Επανάστασης και να κάνουμε ένα προσκλητήριο ηρώων. Από τον Πόντο μέχρι το Ιόνιο και από τον Δούναβη μέχρι την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Κάθε στεριά και κάθε θάλασσα ποτίστηκε με αίμα ελληνικό ή έλαμψαν τα όπλα των Ελλήνων. Λέω να αρχίσουμε από τον Πόντο. 

Αφηγητής 2: Μα τί μπορεί να πρόσφερε ο μακρινός Πόντος στην Ελληνική Επανάσταση;

Αφηγητής 3 (Πόντος) : και όμως ο Πόντιακός Ελληνισμός πρόσφερε τους δύο αρχηγούς της Επανάστασης, τον Αλέξανδρο και τον Δημήτριο Υψηλάντη.  Από τούτα τα εληνικότατα μέρη κατάγονται οι Υψηλάντηδες. Από γενιά σε γενιά οι Υψηλάντηδες είχαν θέσεις μέσα στο παλάτι του Σουλτάνου και πολλοί έγιναν ηγεμόνες της Βλαχίας και της Μολδαβίας μέχρι που ο Κωνσταντίνος Υψηλάντης, ο πατέρας των δύο αρχηγών της Επανάστασης, του Αλέξανδρου και του Δημήτριου, εγκατέλειψε τη Βλαχία και πήρε το μέρος των Ρώσων. Ο Αλέξανδρος έγινε αξιωματικός του Τσάρου, πολέμησε γενναία κατά του Ναπολέοντα και σε μία μάχη έχασε το δεξί του χέρι, σε ηλικία 21 ετών. Τα είχαν όλα οι Υψηλάντηδες. Είχαν χρήματα, είχαν δόξα, είχαν την εύνοια του παντοδύναμου τσάρου της Ρωσίας. Αλλά στο κάλεσμα της πατρίδας τα εγκατέλειψαν όλα. Και γίναν οι πρώτοι αρχηγοί της Επανάστασης, ο Υψηλάντης ετών 29 και ο Δημήτριος Υψηλάντης ετών 28.

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 2 : Μετά τον Πόντο που θα πάμε;

Αφηγητής 1: Προτείνω να ακολουθήσουμε την πορεία των υπόδουλων Ελλήνων που αναζητούσαν λίγο αέρα ελευθερίας. Με το καράβι της φαντασίας μας από τον Πόντο να περάσουμε στην Ευρωπαϊκή ακτή της Μαύρης Θάλασσας, όπως έλεγαν τότε τον Εύξεινο Πόντο. 

05 Ηχητικό Μπαλαλάικα ( 0:30΄) 

Αφηγητής 4 (Μολδοβλαχία): Επόμενη στάση μας είναι η Οδησσός. Σήμερα ανήκει στην Ουκρανία αλλά στα χρόνια της Επανάστασης ήταν μία από τις σπουδαιότερες πόλεις της Ρωσίας. Σε αυτήν την πόλη, τρεις απλοί άνθρωποι του λαού, ένας Ρουμελιώτης, ο Νικόλαος Σκουφάς,  ένας Πάτμιος, ο Εμμανουήλ Ξάνθος και ένας Γιαννιώτης, ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, στα 1814 ίδρυσαν  την Φιλική Εταιρεία. Πόση τρέλα είχαν αυτοί οι τρεις απλοί άνθρωποι! Συνέλαβαν την ιδέα ότι η Ελλάδα μόνη της θα πρέπει να αγωνιστεί για την Ελευθερία της, χωρίς να περιμένει άλλοι να την σώσουν από την Τυραννία του Τούρκου. 

 Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Από την Οδησσό θα κατευθυνθούμε δυτικά, περάσουμε τον παραπόταμο του Δούναβη,  τον ποταμό Προύθο, και βρεθούμε στις παραδουνάβιες ηγεμονίες της Μολδοβλαχίας, στη σημερινή Ρουμανία. Εδώ, στο Ιάσιο, ο Αρχηγός της Φιλικής Εταιρίας Αλέξανδρος Υψηλάντης ύψωσε για πρώτη φορά 24 Φεβρουαρίου το λάβαρο της Επανάστασης του 1821. 

Αφηγητής 2 : Δεν σας καταλαβαίνω. Εμείς γνωρίζουμε ότι η Επανάσταση ξεκίνησε στις 25 του Μάρτη στην Πελοπόννησο! Πως είναι δυνατόν να μου λέτε ότι ξεκίνησε από την Μολδοβλαχία 

Αφηγητής 4: Πράγματι, η Φιλική Εταιρεία είχε κανονίσει τον ξεσηκωμό του Γένους για την ιερή ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στις 25 του Μάρτη. Αλλά ο Γενικός Αρχηγός κινήθηκε νωρίτερα, γιατί το μυστικό είχε προδοθεί και κινδύνευαν να χαθούν τα πάντα. Ο Υψηλάντης ξεκίνησε από την Μολδοβλαχία για πολλούς λόγους. Πρώτον γιατί στη Μολδοβλαχία υπήρχε ακμαίος Ελληνισμός, δεύτερον γιατί οι ηγεμονίες ήταν αυτόνομες, δεν υπήρχε Τουρκικός Στρατός και θα είχε τον χρόνο να οργανωθεί καλύτερα, τρίτον γιατί στις ηγεμονίες υπηρχαν μισθοφορικά στρατιωτικά σώματα στην υπηρεσία των Ελλήνων ηγεμόνων, τέταρτον γιατί ήθελε να προκαλέσει Ρωσοτουρκικό πόλεμο, και πέμπτο και σημαντικότερο γιατί ήθελε να εφαρμόσει το σχέδιο του Ρήγα που ήταν να επαναστατήσουν όλοι οι λαοί εναντίον των Τούρκων.  Ο Θούριος του Ρήγα που τραγουδάμε είναι στην πραγματικότητα ένα έμμετρο πολεμικό σχέδιο. Να, ακούστε τί γράφει ο Ρήγας στο Θούριό του:  

“Βουλγάροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί,
Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή,
Για την ελευθερίαν, να ζωσωμεν σπαθί,
πως είμαστ’ αντρειωμένοι, παντού να ξακουσθεί.

Μαυροβουνιού καπλάνια, Ολύμπου σταυραετοί,
κι Αγράφων τα ξεφτέρια, γεννήστε μια ψυχή.
Ανδρείοι Μακεδόνες, ορμήσετε για μια,
και αίμα των τυράννων, ρουφήξτε σαν θεριά.

Του Σάββα και Δουνάβου, αδέλφια Χριστιανοί,
με τα άρματα στο χέρι, καθ’ ένας ας φανεί,
Το αίμα σας ας βράσει, με δίκαιον θυμόν,
μικροί μεγάλοι ομώστε, τυράννου τον χαμόν.”

Αφηγητής 2: Έτσι που μου τα εξηγήσατε όντως υπάρχει λογική που ξεκίνησε ο Υψηλάντης από την Μολδοβλαχία. Πέτυχε το σχέδιό του;

Αφηγητής 5 (Ιερός Λόχος) : Εν μέρει. Ο Υψηλάντης δεν κατάφερε να ξεσηκώσει τους λαούς των Βαλκανίων. Οι Βλάχοι τον πρόδωσαν, οι Σέρβοι δεν κινήθηκαν. Με την παρουσία του όμως στην Μολδοβλαχία και την εκστρατεία του από το Ιάσιο μέχρι το Βουκουρέστι συγκράτησε μεγάλες δυνάμεις των Τούρκων στο Βορρά μέχρι να οργανωθούν οι Έλληνες στη Νότια Ελλάδα. Ακολουθώντας την πορεία του φθάσαμε στον τόπο της θυσίας, το ένδοξο Δραγατσάνι

Αφηγητής 6: Νά, δίπλα στον Υψηλάντη είναι μαζεμένος ο ανθός της Ελληνικής φυλής. Τα παιδιά των καλύτερων οικογενειών των Ελλήνων της διασποράς. 18χρονα παιδιά που εγκατέλειψαν τα πανεπιστήμιά τους στην Οδησσό, το Κίεβο, την Μόσχα, την Πετρούπολη, στην Πίζα, την Τεργέστη, τις σχολές της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας  και ήρθαν στο Ιάσιο. Είναι τα παιδιά του Ιερού Λόχου. 

Κοιτάξτε τί όμορφα που είναι ντυμένα, με τις μαύρες τους τις στολές, με το πηλίκιο με τη νεκροκεφαλή που συμβολίζει το σύνθημα Ελευθερία ή Θάνατος. Κοιτάξτε και πόσο πειθαρχημένα εκτελούν τις οπλασκήσεις τους και πόσο ωραίο και περήφανο είναι το παράστημά τους!

Αυτά τα παιδια πέρασαν τρομερές ταλαιπωρίες στην εκστρατεία προς το Βουκουρέστι, αλλά πάντοτε το ηθικό τους θα είναι στα ύψη. Να, εδώ έχω ένα γράμμα που έστειλε ο Ιερολοχίτης Δημήτριος Σούτσος στους δικούς του. 

«Δεν έχω πλέον υποδήματα. Τα πόδια μου κατεσχίσθησαν. Κοιμούμαι μέσα σε θανατηφόρα τέλματα. Ζω με καρπούς, σπανίως ευρίσκω ένα ξερό κομμάτι ψωμί. Αλλ’ αι στερήσεις αυταί μου είναι γλυκείαι. Ο βίος αυτός μ’ αρέσει. Από παιδί δεν ονειρευόμουν τίποτε άλλο από την ημέρα της ανεξαρτησίας μας. Ευρίσκομαι δια πρώτην φοράν επικεφαλής ελευθέρων ανθρώπων, οι οποίοι δε με φορτώνουν με μάταιους τίτλους, οι οποίοι μου δίνουν το γλυκύ του αδελφού όνομα. Χαίρετε. Θα ιδωθώμεν; Πού; Ο Θεός το ξεύρει»

Αφηγητής 2: Τί απέγινε ο Δημήτριος; 

Αφηγητής 5: Ο Δημήτριος Σούτσος και οι περισσότεροι ιερολοχίτες έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι στη Μάχη του Δραγατσανίου τον Ιούνιο του 1821. Εκεί τελείωσε η εκστρατεία του Υψηλάντη. Ο Υψηλάντης κατέφυγε στην Αυστρία όπου οι Αυστριακοί σύμμαχοι των Τούρκων τον συνέλαβαν. Περασε όλα τα χρόνια της ζωής του στα μπουντρούμια των Αυστριακών φυλακών. 

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 2: Και τώρα που θα πάμε; Ποιά είναι η επόμενη στάση μας; Δεν πιστεύω να πάμε και πάλι βόρεια. Να φτάσουμε στην Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη;

Αφηγητής 1 : Όχι, αν στην πόλη των Τσάρων βρίσκεται ο σημαντικότερος Έλληνας αυτής της εποχής, ο Ιωάννης Καποδίστριας, αλλά θα τον συναντήσουμε αργότερα. Προς το παρόν θα ακολουθήσουμε πορεία προς Νότο. Αλλά πριν φύγουμε από τα μέρη της Μολδαβίας και της Ρουμανίας να μνημονεύσουμε και τους άλλους ονομαστούς ήρωες. Τους δύο φίλους, τρομερούς πολεμιστές αλλά και αδαμάντινους χαρακτήρες τον Γεωργάκη Ολύμπιο και τον Ιωάννη Φαρμάκη, που θυσιάστηκαν στην Μονή του Σέκου. Αλλά και τον Αθανάσιο Καρπενησιώτη, που πολέμησε ηρωικά με τους άνδρες του, παλικάρια εικοσάχρονα, στο Γαλάτσι και στο Σκουλένι, παίρνοντας μαζί του στο θάνατο εκατοντάδες Τούρκους.

 Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 2: Τώρα θα  παμε στο Μοριά;

Αφηγητής 1 : Πολύ βιάζεσαι φίλε μου. Είπαμε, δεν υπάρχει τόπος ελληνικός που να μη  προσέφερε αίμα στον αγώνα: Πριν φτάσουμε στην Πελοπόννησο θα περάσουμε από την Θράκη, την Κωνσταντινούπολη, τη Μικρασία, τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την Ήπειρο. Και η Πελοπόννησος δεν είναι το τέρμα! Το τέρμα είναι στα νησιά μας, την Κύπρο και την μαρτυρική Κρήτη μας! Επόμενος σταθμός μας η Κωνσταντινούπολη 

Αφηγητής 2: Μα η Κωνσταντινούπολη τί σχέση έχει με την Επανάσταση;

Αφηγητής 6 (Κωνσταντινούπολη) : Η Κωνσταντινούπολη είναι η πρωτεύουσα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας αλλά και το κέντρο του Ελληνισμού. Εδώ είναι το παλάτι του Σουλτάνου, εδώ είναι ο ναύσταθμος, αλλά εδώ είναι και το Πατριαρχείο. Μόλις οι Τούρκοι κατάλαβαν ότι οι Έλληνες κάνουν επανάσταση φοβήθηκαν ότι κινδυνεύει το βασίλειό τους. Έτσι ξεκίνησαν σφαγές στην Πόλη. Γρήγορα κόπηκαν τα κεφάλια των Φαναριωτών που δεν πρόλαβαν να φύγουν. Ακολούθησε ο απαγχονισμός του πατριάρχη μας, του Αγίου Γρηγορίου του Ε’. Περί τους 10.000 Έλληνες σφάχτηκαν ή κρεμάστηκαν στην αρχή της Επανάστασης. Τί λέτε; Δεν πλήρωσε και η Πόλη φόρο αίματος για την δική μας ελευθερία;

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 6 : Και αυτή είναι μόνο η αρχή. Η καημένη η Μικρά Ασία ήταν μέσα στο κέντρο της Τουρκιάς και δεν μπορούσε να κάνει επανάσταση. Όμως πλήρωσε και αυτή φόρο αίματος για την Ελευθερία της Ελλάδος. 

Αφηγητής 2 : Εμείς δεν γνωρίζουμε τίποτα σχετικά με την προσφορά της Μικράς Ασίας στην Επανάσταση. 

Αφηγητής 6: Η πρώτη πόλη που δέχτηκε την οργή των Τούρκων ήταν οι Κυδωνίες, το Αϊβαλί. Μία πόλη εξ ολοκλήρου Ελληνική μέσα στην Τουρκιά. Απαγορευόταν να μπει Τούρκος στο Αϊβαλί, που ήταν μία πόλη πλούσια με 30 χιλιάδες Έλληνες. Τον Ιούνιο του 1821 μπήκε ο Τουρκικός στρατός στην πόλη και άρχισε τη σφαγή. Μόνο 5000 γυναικόπαιδα σώθηκαν από τον Ελληνικό στόλο. Οι υπόλοιποι είτε έγιναν δούλοι είτε σφάχτηκαν. 

Αφηγητής 2: Μας είναι τόσο άγνωστα όλα αυτά. Αλήθεια έγιναν και άλλες σφαγές;

Αφηγητής 6: Παντού, σε όλες τις πόλεις της Μικρασίας, αλλά κυρίως στις μεγάλες. Στη Σμύρνη κάθε μέρα σφάζονταν 10, 20 ή 30 Έλληνες ώς αντίποινα για την επανάσταση.

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 2 : Θαρρώ πως κοντά στα παράλια της Μικράς Ασίας είναι η Χίος. Έχω ακουστά για την σφαγή της Χίου και έχω δει έναν πίνακα, νομίχω του Ντελακρουά. Καλά θυμάμαι; 

Αφηγητής 7 (Χίος) : Πολύ σωστά. Η Χίος ήταν ένα πολύ πλούσιο νησί που οι Έλληνες κάτοικοί του ήταν εξαιρετικοί ναυτικοί και επιχειρηματίες, αλλά δεν ήταν καθόλου φιλοπόλεμοι. Μπήκαν στην επανάσταση απροετοίμαστοι και στο απροστάτευτο νησί ξέσπασε το μένος των Τούρκων. Το νησί είχε πάνω από 150.000 κατοίκους. Όταν τελείωσε η σφαγή πάνω στο νησί είχαν μείνει 2000 άνθρωποι κρυμμένοι σε σπηλιές. 20.000 ψυχές σώθηκαν  από τον ελληνικό στόλο, περίπου 90.000 χιλιάδες Έλληνες κάθε ηλικίας σφάχτηκαν και 40.000 ελληνόπουλα, κορίτσια και αγόρια, είχαν ακόμα χειρότερη τύχη, πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της ανατολής. 

Αφηγητής 2: Πόσο αίμα χύθηκε για την Ελευθερία μας!!! Αλίμονο, 90.000 χιλιάδες θύματα και 40.000 ελληνόπουλα σκλάβοι!!! 

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 1 : Λέω να αφήσουμε την Μικρασία και να επιστρέψουμε στην Ευρώπη. Να συνεχίσουμε το ταξίδι μας στις παραλίες της Θράκης. Στον κόλπο του Ξηρού. 

Αφηγητής 2 : Μη μας πεις ότι και στη Θράκη έγινε επανάσταση!

Αφηγητής 8 (Θράκη): Είναι ποτέ δυνατόν οι Θρακιώτες να λείπουν από τους Εθνικούς αγώνες; Από το δικό τους γένος κατάγεται άλλωστε ο μαρμαρωμένος βασιλιάς, ο Ιωάννης Βατάτζης. Η πατρίδα του ήταν το Διδυμότειχο. Και οι Θρακιώτες, λοιπόν, πήραν μέρος στην Επανάσταση! Σημαντική βοήθεια στις επιχειρήσεις στη θάλασσα προσέφερε η Αίνος, μεγάλη ναυτική δύναμη της εποχής, που διέθετε περίπου 300 καράβια. Ταξιδεύοντας σε μακρινές αποστάσεις, ενισχύοντας επαναστάσεις στη Μακεδονία και λαμβάνοντας μέρος σε ναυμαχίες, ενέδρες και εκστρατείες, οι Αινίτες ναυτικοί συνέβαλαν σημαντικά στον αγώνα. Σημαντικοί θαλασσομάχοι της Αίνου ήταν ο Χατζή Φρατζής Κούταβος, ο γιος του Μαργαρίτης Κούταβος και ο ανιψιός του Κωνσταντίνος Κούταβος.

Ο Χατζή Αντώνης Βισβίζης, με τη γυναίκα του την καπετάνισσα Δόμνα Βισβίζη και τα παιδιά τους, με πλήρωμα 140 ναύτες και το μπρίκι του, την «Καλομοίρα», συμμετείχε στις ναυμαχίες του Άθω, της Λέσβου, της Σάμου, βοήθησε στις πολεμικές επιχειρήσεις του Υψηλάντη, του Ανδρούτσου και του Νικηταρά και συνέβαλε στη διάσωσή τους από τις επερχόμενες στρατιές του Δράμαλη. Μετά τον θάνατό του καπετάν Αντώνη, το έργο του συνέχισε η γυναίκα του, Δόμνα Βισβίζη.

Μα η Θράκη βρίσκεται δίπλα στο άντρο του Σουλτάνου και πρώτη πλήρωσε το τίμημα της επανάστασης με τρομερές σφαγές, στην Αδριανούπολη, στην Αίνο και αλλού.

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!!

Αφηγητής 2 : Μα, πώς τόλμησαν οι Θρακιώτες να επαναστατήσουν, ενώ ήταν τόσο κοντά στα κέντρα των Τούρκων;

Αφηγητής 1 : Μα σκοπός και όνειρο των Ελλήνων δεν ήταν να δημιουργήσουν ένα κράτος στην άκρη της Βαλκανικής χερσονήσου, αλλά να ξαναπάρουν πίσω το κράτος τους, την αυτοκρατορία του Βυζαντίου.

Αφηγητής 2 : Όλο εκπλήξεις είναι το ταξίδι μας. Ποιά είναι η επόμενη στάση μας; 

Αφηγητής 9 (Μακεδονία) : Μετά τη Θράκη ο δρόμος μας οδηγεί στη χώρα του Αλεξάνδρου και του Αγίου Δημητρίου. Στη πατρίδα μας τη Μακεδονία. Η προσφορά της Μακεδονίας στον Αγώνα είναι ανεκτίμητη. Οι Μακεδόνες, άξιοι απόγονοι του Αλεξάνδρου, αν και στον τόπο τους ζούσαν πολλοί Τούρκοι, δεν δίστασαν. Πρώτος στη δόξα ένας μεγιστάνας του καιρού, μεγαλοτραπεζίτης και μεγαλέμπορος, αλλά ακόμα πιό πλούσιος σε πατριωτικά αισθήματα και σε ηρωισμό, ο Σερραίος Εμμανουήλ Παππάς. 

Σαν πήρε εντολή από την Μυστική Αρχή να ξεσηκώσει την Μακεδονία, παράτησε την αμύθητη περιουσία του και ύψωσε τη σημαία της επανάστασης στο Άγιο Όρος. Στα στενά της Ρεντίνας με λίγες εκατοντάδες μαχητές στάθηκε να πολεμήσει 20.000 πεζούς και 3000 καλαβαραίους του Μπαϊράμ Πασά. Παρά την ήττα του κράτησε την επανάσταση όρθια στην Χαλκιδική, στην Κασσάνδρα, για ένα ακόμα χρόνο. 

Και ο Πολύγυρος μπήκε στον Αγώνα, πρώτος σε όλη τη Μακεδονία. Και τα Βασιλικά, εδώ έξω από την Θεσσαλονίκη. Εκεί σκοτώθηκε ο ηρωικός Καπετάν Χάψας. Με 150 Παλικάρια στάθηκε να πολεμήσει ενάντια σε χιλιάδες Τούρκους για να σώσει τα γυναικόπαιδα των Βασιλικών. 

Και η Νάουσα επαναστάτησε με τον Ζαφειράκη Θεοδοσίου. Με τον Γάτσο και τον Καρατάσο και 200 παλικάρια, νίκησαν 4000 Τούρκους στο Μοναστήρι της Δοβράς στη Βέροια. Αλλά οι Τούρκοι με 20000 στρατό καλά οργανωμένο νίκησαν τους Έλληνες και έκαψαν την όμορφη Νάουσα. 5000 Ναουσαίοι έχασαν τη ζωή τους και εκατοντάδες παιδιά έγιναν σκλάβοι.

Τελικά η επανάσταση καταπνίγηκε στη Μακεδονία και στη Χαλκιδική. Όλοι οι τόποι της ιδιαίτερης πατρίδας μας βάφτηκαν τότε στο  αίμα. 

Αφηγητής 10 (Θεσσαλονίκη) : Και η πόλη μας η Θεσσαλονίκη πρόσφερε το αίμα της στον Αγώνα. Μέσα στην πόλη έγιναν τρομερές σφαγές. Η οργή των Τούρκων ξέσπασε σε αθώους ανθρώπους, άνδρες γυναίκες και παιδιά. Πολλοί σφάχτηκαν έξω από την Εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, στην πλατεία στην Ροτόντα και στο Καπάνι. Τα σοκάκια της πόλης γέμισαν με αίμα χριστιανικό.

Και όμως η πατρίδας μας, η Μακεδονία, παρά τις θυσίες των παιδιών της δεν απελευθερώθηκε το 1821. Αλλά χάρη στους ηρωικούς Μακεδόνες, οι Τούρκοι κράτησαν στη Μακεδονία δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες, που αλλιώς θα είχαν στείλει στην νότια Ελλάδα, για να καταπνίξουν την Επανάσταση στο κέντρο της. Χρειάστηκε να περιμένουμε άλλα 100 σχεδόν χρόνια, μέχρι το 1912, για να αναπνεύσουμε τον αέρα της Ελευθερίας. Παπάς, Ζαφειράκης, Γάτσος, Καρατάσος, Χάψας, Ναουσαίοι, Χαλκιδικιώτες, Μακεδόνες αγωνιστές και σφάγια της ελευθερίας μας, Αθάνατοι!

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!!

Αφηγητής 2:  Είμαι σίγουρος πως μετά την Μακεδονία ήρθε η ώρα της Ρούμελης. Έτσι δεν είναι;  

Αφηγητής 11( Ήπειρος) : Βιάζεσαι φίλε μου. Θα ήταν λάθος μας να μην σταθούμε ως ταπεινή προσκυνητές σε έναν από τους ενδοξότερους τόπους της Ελληνικής ιστορίας , το ηρωικό Σούλι. Το οφείλουμε στους Σουλιώτες, που πολέμησαν σε όλες τις μάχες της Ελληνικής επανάστασης, μακριά από την ιδιαίτερη πατρίδα τους, τις απόκρημνες αετοφωλιές του Σουλίου, το Κούγκι και την Κιάφα. 

Οι Σουλιώτες εκδιώχθηκαν από την πατρίδα από τον Αλή Πασά, αφού πρώτα τον ταπείνωσαν σε αμέτρητες μάχες. Διασκορπίστηκαν στον ελληνικό χώρο και προσέφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στον Αγώνα. Στο τέλος της Επανάστασης μόλις 200 Σουλιώτες είχαν επιζήσει. Πόσους Ήρωες έδωσε το Σούλι και ανάμεσά τους ο πιό ξεχωριστός για την ανδρεία, τη σοφία, τη στρατηγική του και το καλό του χαρακτήρα ο Μάρκος Μπότσαρης, που ο Καραϊσκάκης τον θεωρούσε ανώτερό του. Δίπλα στον ήρωα Μάρκο, ο Κίτσος Τζαβέλας, ο Λάμπρος Βέικος, ο Κώστας Μπότσαρης, ο Τούσιας Μπότσαρης, ο Νάσης Κουτσονίκας, ο Χρήστος Φωτομάρας και αμέτρητοι άλλοι. 

Πώς να μη μνημονεύσουμε τον χορό του Ζαλόγγου; 22 σουλιώτισσες γυναίκες με τα παιδιά τους και έξι άντρες που εγκλωβίστηκαν στο Ζάλογγο και δέχονταν τις μανιασμένες επιθέσεις των Αλβανών του Αλή, για να μην πέσουν στα χέρια των Αλβανών, αφού έριξαν πρώτα τα παιδιά τους στον γκρεμό από το ψηλότερο σημείο, το βράχο Στεφάνι, στη συνέχεια έπεσαν και οι ίδιες, προτιμώντας το θάνατο από την ατίμωση και την αιχμαλωσία.

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 2: Εδώ στο Σούλι αγνωντεύει κανείς τα νησιά του Ιονίου. Δεν πιστεύω και τα Επτάνησα να παίξαν ρόλο στην Επανάσταση; 

Αφηγητής 12 (Επτάνησα): Εννοείται ότι και τα Επτάνησα είχαν τεράστια συνεισφορά στην Επανάσταση. Η Κέρκυρα έδωσε στον Αγώνα την αφορμή, την αρχή και το τέλος της Επανάστασης. Μας χάρισε τον μέγα Καποδίστρια. Ο Καποδίστριας δεν ήταν τυχαίο πρόσωπο. Ήταν γνωστός στους αρματωλούς και τους κλέφτες από τον καιρό που άσκησε κυβερνητικά καθήκοντα στην Επτάνησο Πολιτεία. ¨Ήταν αυτός που έσωσε την Αγία Μαύρα, έτσι λεγαν τότε την Λευκιάδα, από τον Αλή Πασά. Όταν ανέλαβε το Υπουργείο Εξωτερικών του Τσάρου, το Πανελλήνιο είχε εναποθέσει όλες τις ελπίδες του σε αυτόν. Αν δεν ήταν ο Καποδίστριας δίπλα στον τσάρο της Ρωσίας, δεν θα ξεκινούσαν οι Έλληνες Επανάσταση. Αυτός την έσωσε στο Συνέδριο του Λάυμπαχ, όταν όλοι οι βασιλείς της Ιερής Συμμαχίας ήθελαν να στείλουν ευρωπαϊκά στρατεύματα να βοηθήσουν τους Τούρκους στην κατάπνιξη της Επανάστασης. Αυτός την βοήθησε να ορθοποδήσει, με τις ενέργειές του, που έκαναν τους Τούρκους να φοβούνται Ρωσοτουρκικό πόλεμο. Αυτός την ολοκλήρωσε, όταν οι Έλληνες τον εξέλεξαν Κυβερνήτη της Ελλάδος.  

Όλοι μαζί: Αθάνατος!!!

Αλλά και τα άλλα νησιά του Ιονίου προσέφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στον Αγώνα. Πολλοι νησιώτες, με το που ξέσπασε η Επανάσταση πέρασαν στην Πελοπόννησο για να πολεμήσουν. Αλλά και τα νησιά ήταν καταφύγιο για τα γυναικόπαιδα του Μοριά και της Ρούμελης. 

Η Ζάκυνθος μας έδωσε και τον Όμηρο του νέου Ελληνισμού, τον Εθνικό μας ποιητή, τον Διονύσιο Σολωμό. Εδώ από την παραλία της Ζακύνθου, που τώρα βρισκόμαστε νοερά, όταν η θάλασσα ησυχάζει, ακούγονταν τα κανόνια από το Μεσολόγγι. Ακούτε; Αλήθεια, ακούτε πώς βροντούν τα κανόνια στο Μεσολόγγι; “Αραπιάς άτι, Γάλλου νους, βόλι Τουρκιάς, τόπ’ Άγγλου! Πέλαγο μέγα πολεμά, βαρεί το καλυβάκι”.

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 2: Το Μεσολόγγι. Κάποτε περάσαμε με την οικογένειά μου. Θυμάμαι που επισκεφθήκαμε τον Κήπο των Ηρώων. 

Αφηγητής 12:  Όλοι οι τόποι που περάσαμε είναι ιεροί, ποτισμένοι με αίμα Ελληνικό, όμως τούτος εδώ ο τόπος, το Ιερό Μεσολόγγι είναι τα άγια των Αγίων της Ελληνικής Επανάστασης. Στη δεύτερη πολιορκία του, από τον Απρίλιο του 1825 έως τον Απρίλιο του 1826, το Μεσολόγγι σήκωσε όλο το βάρος του αγώνα. Για έναν ολόκληρο χρόνο οι καλύτεροι στρατηγοί της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Κιουταχής και ο Ιμπραήμ πασάς, ήταν ανήμποροι να πάρουν το “καλυβάκι” .

Οι υπερασπιστές του Μεσολογγίου ξεπέρασαν τα ανθρώπινα όρια της φιλοπατρίας και της αυτοθυσίας. Με απαράμιλλη, σε όλη την ιστορία του έθνους μας, ομοψυχία και ενότητα, αντιμετώπισαν με επιτυχία τους εχθρούς, μέχρι που τους λύγισε η πείνα. Αλλά, και από την ατιμωτική παράδοση προτίμησαν “Δρόμο να σχίσουν τα σπαθιά, κι ελεύθεροι να μείνουν,

Εκείθε με τους αδελφούς, εδώθε με το χάρο”. Στις 10 του Απρίλη του 1826 ξημερώματα Κυριακής των Βαϊων έκαναν την ηρωική Έξοδο. Μόνο 1000 ένοπλοι γλίτωσαν και ελάχιστα γυναικόπαιδα. Ο Επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ, ο αρχηγός της Φρουράς, ο 28χρονος Αθανάσιος Κότσικας, ο πολυμήχανος οχυρωματοποιός Μιχαήλ Κοκκίνης, ο Χρήστος Καψάλης, είναι μερικοί από τους ήρωες του Μεσολογγίου και θύματα της Εξόδου.

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 13 (Στερεά Ελλάδα): Από το Μεσολόγγι, που βρίσκεται στην μία άκρη της Στερεάς, τη Ναύπακτο μέχρι την Βοιωτία, την Αττική και την Εύβοια, και από την Αλαμάνα, στις αρχαίες Θερμοπύλες, μέχρι τον Ισθμό της Κορίνθου, δεν υπάρχει κάστρο, χωριό, στενωπός, διάσελο ή κορυφή, που να μην αντήχησε ελληνικό τουφέκι, να μην χύθηκε ελληνικό ή τουρκικό αίμα στα 8 χρόνια της Επανάστασης. 

Ο Αθανάσιος Διάκος στην Αλαμάνα, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος στο Χάνι της Γραβιάς, ο Δυοβουνιώτης και ο Γκούρας στα στενά των Βασιλικών, κατάφεραν, τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης, να σταματήσουν τους Τούρκους και να δώσουν στον Κολοκοτρώνη το χρόνο να εδραιώσει την Επανάσταση στο Μοριά. Τη σκυτάλη της θυσίας πήρε ο Μάρκος Μπότσαρης με τους Σουλιώτες του στη Μάχη του Κεφαλόβρυσου. Στην Εύβοια ο Αγγελής Γοβγιός και ο Ηλίας Μαυρομιχάλης, δυό αγνές μορφές του αγώνα, έδωσαν τη ζωή τους και τον αγώνα συνέχισε ο Νικόλαος Κριεζώτης. 

Όλοι μαζί: Αθάνατοι! 

Μα πάνω από όλους στέκεται η μορφή του Αχιλλέα της Ρωμιοσύνης, του Γεώργιου Καραϊσκάκη, του εξώγαμου γιού της καλογριάς, τα αγράμματου, του φυματικού, του αθυρόστομου, αλλά και του πιο στρατηγικού και ατρόμητου στρατηγού της Επανάστασης. Όταν, μετά το Μεσολόγγι, όλοι πίστευαν πως η Επανάσταση τελειώνει, ο Καραϊσκάκης ξεκίνησε την εποποιία της εκστρατείας του στη Στερεά Ελλάδα! Από το Αύγουστο του 26 έως τον Απρίλιο του 27 όλη η Στερεά Ελλάδα, από το Μεσολόγγι μέχρι της Κόρινθο, ήταν ελεύθερη και ο Κιουταχής από πολιορκητής της Αθήνας έγινε πολιορκημένος!!!

Την πιο κρίσιμη στιγμή, όμως, ο Καραϊσκάκης σκοτώθηκε σε μία συμπλοκή, μία μέρα πριν από την μεγάλη μάχη με τον Κιουταχή. Πριν ξεψυχήσει έδωσε εντολή στους άνδρες του να είναι ενωμένοι για το καλό της Πατρίδας.

Όλοι μαζί: Αθάνατος!!!

Αφηγητής 14 (Πελοπόννησος Κολοκοτρώνης): Φθάσαμε πια στο κέντρο της Επανάστασης στην Πελοπόννησο. Είναι γεμάτη με ήρωες, θυσίες και μάχες η Πελοπόννησος, αλλά όλα τα σκεπάζει ο ίσκιος του μεγαλύτερου ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης, του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, του Γέρου του Μοριά. Χωρίς τον Κολοκοτρώνη δεν ξεκινούσε επανάσταση στο Μοριά. Σαν γύρισε, μετά από χρόνια εξορία από την Ζάκυνθο στο Μοριά, όλοι πήραν θάρρος. 

Τέσσερις φορές έσωσε την Επανάσταση ο Κολοκοτρώνης:

Μία στην αρχή, όταν στις πρώτες αποτυχίες των Ελλήνων απέναντι στους μπαρουτοκαπνισμένους Τούρκους του Μοριά, δεν έχασε το θάρρος του και κατάφερε να νικήσει για πρώτη φορά του Τούρκους στο Βαλτέτσι. 

Δεύτερη, που έπεισε τους Έλληνες να πολιορκήσουν την Τριπολιτσά και να μην διασπάσουν τις δυνάμεις τους. 

Τρίτη, που με ελάχιστες δυνάμεις κατάφερε το ακατόρθωτο. Να καταστρέψει στα Δερβενάκια την τεράστια στρατιά του Δράμαλη. 

Και τέταρτη φορά όταν ο Ιμπραήμ επί 3 χρόνια προσπαθούσε να καταπνίξει την Επανάσταση στην Πελοπόννησο. Αυτή η τέταρτη φορά ήταν η πιό δύσκολη για τον Κολοκοτρώνη.

Αφηγητής 15: Ο Κολοκοτρώνης, όπως και όλοι οι αγωνιστές του 21, είχε βαθιά πίστη στο Θεό. Στις δυσκολίες πάντοτε κατέφευγε στην Υπεραγία Θεοτόκο. Θα σας διαβάσω μια ιστορία όπως την άφησε στα απομνημονεύματά του. 

¨Ηταν τις πρώτες μέρες της επανάστασης. Στη θέα των Τούρκων οι Έλληνες τρομαγμένοι τράπηκαν σε φυγή και έμεινε ο Κολοκοτρώνης μόνος. Κινδύνεψε να συλληφθεί. ¨Οταν έφυγαν οι Τούρκοι έμεινε μόνος κατάμονος. Διηγείται ο ίδιος: Ήταν μιά εκκλησία εις τον δρόμον, η Παναγία στο Χρυσοβίτσι, και το καθησιό μου ήτο όπου έκλαιγα την Ελλάς…Σίμωσα, έδεσα το άλογό μου σ’ ένα δένδρο, μπήκα μέσα και γονάτισα. Παναγία μου είπα από τα βάθη της καρδιάς μου και τα μάτια μου δάκρυσαν. Παναγία μου βοήθησε και τούτη τη φορά τους Έλληνες να ψυχωθούν. Έκανα το Σταυρό μου, ασπάσθηκα την εικόνα της, βγήκα από το εκκλησάκι, πήδηξα στο… άλογό μου και έφυγα. Σε λίγο μπροστά μου ξεπετάγονταν οχτώ αρματωμένοι, ο εξάδελφός μου ο Αντώνης Κολοκοτρώνης και επτά ανήψια του. – Κανείς δεν είναι στην Πιάνα, μου είπε ο Αντώνης. Ούτε στην Αλωνίσταινα. Είναι φευγάτοι. -Ας μη είναι κανείς αποκρίθηκα. Ο τόπος σε λίγο θα γιομίση παλικάρια… Ο Θεός υπέγραψε την λευτεριά της Ελλάδος και δεν θα πάρει πίσω την υπογραφή του»

Όλοι μαζί: Αθάνατος!

Αφηγητής 16 (Πελοπόννησος) : Δίπλα στον Κολοκοτρώνη στέκεται επάξια ο ανιψιός του και πιό στενός του συμπολεμιστής, ο Νικηταράς ο Τουρκοφάγος, ο ήρωας της μάχης των Δολιανών και των Δερβενακίων. Ο πιό αγνός ήρωας του 1821. 

Όλοι μαζί: Αθάνατος!!

Αφηγητης 14:  Και ο μπουρλοτιέρης των ψυχών, ο Παπαφλέσσας, που ξεσήκωσε το Μοριά και στάθηκε να ανακόψει τον Ιμπραήμ στο Μανιάκι.

Όλοι μαζί: Αθάνατος!!

Αφηγητής 15: Και ο Χαράλαμπος Βιλαέτης στον Πύργο της Ηλείας, που πρώτος βρήκε το θάρρος να αντιμετωπίσει τους Τούρκους του Λάλα, που ήταν οι πιό άγριοι Τούρκοι του Μοριά. Προτίμησε να θυσιαστεί παρά να υποχωρήσει. 

Όλοι μαζί: Αθάνατος!!

Αφηγητής 16: Και ο γέρο Μητροπέτροβας που στα 85 του ήταν το καλύτερο τουφέκι του Μοριά και στη μάχη του Βαλτετσίου σκότωνε αράδα τους Τούρκους καβαλαραίους.

Όλοι μαζί: Αθάνατος!!!

Αφηγητής 14: Και ο Δημήτριος Υψηλάντης που ήρθε ως πληρεξούσιος του αδερφού του Αλέξανδρου Υψηλάντη να ηγηθεί της Επανάστασης, αλλά προτίμησε να αφήσει την ανώτατη αρχή για να μην προκαλέσει τα πολιτικά πάθη και πολέμησε ως απλός στρατιώτης σε όλες τις μάχες.

Όλοι μαζί: Αθάνατος!

Αφηγητής 15 : Και ο στρατηγός Μακρυγιάννης, που αντιμετώπισε τους τρομερούς και φοβερούς τακτικούς του Ιμπραήμ στη μάχη των Μύλων και έσωσε μαζί με τον Δημήτριο Υψηλάντη και τους υπόλοιπους μαχητές το Ναύπλιο.

Όλοι μαζί: Αθάνατος!

Αφηγητής 16: Και οι τρομεροί Μανιάτες, που πήραν μέρος σε όλες τις μάχες της Επανάστασης και την πιό κρίσιμη ώρα νίκησαν τον Ιμπραήμ, όσες φορές προσπάθησε να καταλάβει την πατρίδα τους.

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 14: και οι  γυναίκες της Μάνης, που όταν φάνηκαν οι Τουρκοαιγύπτιοι στην παραλία του Διρού, την ώρα που οι άντρες τους έλειπαν γιατί πολεμούσαν τους Αιγύπτιους του Ιμπραήμ στη θέση Βέργα, κραδαίνοντας μαχαίρια, δρεπάνια και πέτρες έπεσαν μαινόμενες πάνω στους  πάνοπλους τουρκοαιγύπτιους στρατιώτες, που σαστισμένοι ρίχτηκαν στη θάλασσα για να σωθούν.

Όλοι μαζί: Αθάνατες!!!

Αφηγητής 16: Και οι απλοί άνθρωποι, οι γυναίκες, οι γέροι, τα παιδιά, που προτιμούσαν να ζουν επί 8 χρόνια σαν σκιές ανάμεσα στα χαλάσματα, παρά να προσκυνήσουν τον Ιμπραήμ. Οι απλοί άνθρωποι, που τίμησαν το σύνθημα του αγώνα “Ελευθερία ή Θάνατος”.

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 17: Βόρειο Αιγαίο: Κάπου εδώ τελείωσε το ταξίδι μας στη στεριά. Τώρα ήρθε η ώρα να πάρουμε το καράβι της ιστορίας και να ταξιδέψουμε στις Ελληνικές Θάλασσες. Στο Αιγαίο, στα ναυτικά νησιά μας. Χωρίς τον επιτυχή ναυτικό αγώνα η Επανάσταση δεν θα είχε αίσιο τέλος.

Τρία ήταν τα μεγάλα ναυτικά νησιά μας. Η Ύδρα, οι Σπέτσες και τα Ψαρά. Κοντά σε αυτά και η ναυτική Κάσος. Αυτά τα νησάκια του Αιγαίου με τα εμπορικά πλοία, που μετασκευάστηκαν σε πολεμικά, αντιμετώπισαν τον τουρκικό στόλο αρχικά και τον συνασπισμένο τουρκο-αλγερινο-αιγυπτιακό στόλο και τον νίκησαν σε όλες τις ναυμαχίες. Στην ναυμαχία των Πατρών, την ναυμαχία των Σπετσών, την ναυμαχία της Σάμου, την ναυμαχία του Γέροντα. Οι ναύαρχοι Μιαούλης, Σαχτούρης και Τομπάζης, και οι ατρόμητοι μπουρλοτιέρηδες, ο Κανάρης, ο Βατικιώτης, ο Παπανικολής, ο Πιπίνος, ο Ματρώζος, ανατίναξαν  αμέτρητα δίκτορα, τρίκροτα και φρεγάτες και έγιναν κυρίαρχοι των θαλασσών.

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!

Κανένα από τα νησιά μας δεν υστέρησε. Η Σάμος με τον Λογοθέτη έμεινε ελεύθερη και απάτητη από τους Τούρκους που τους χώριζε από το νησί ένα μίλι απόσταση. Η Κάσος βοήθησε την επανάσταση στην Κρήτη και το πλήρωσε με την καταστροφή της. Ακόμα και οι γυναίκες στάθηκαν επάξια. Δύο σπουδαίες γυναίκες έδωσαν ο,τι είχαν και δεν είχαν για την πατρίδα, η Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους. 

Όλοι μαζί: Αθάνατες!!!

Από όλα τα νησιά μας η δόξα του ποιητή περπάτησε στο ηρωικό και μαρτυρικό νησί των Ψαρών που το 1824 κασταστράφηκε από τον Χοσρέφ Πασά αλλά δεν υποτάχθηκε ποτέ. Όσοι μαχητές επέζησαν με τα γυναικόπαιδα συγκεντρώθηκαν σε μια γλώσσα ξηράς στα νότια του νησιού στο οχυρωμένο Παλαιόκαστρο και αποφάσισαν να πολεμήσουν μέχρι θανάτου. Όταν οι Τούρκοι μπήκαν στον χώρο, ο Αντώνης Βρατσάνος έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη πέρνωντας στον θάνατο εκατοντάδες Τούρκους.

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
περπατώντας η Δόξα μονάχη
μελετά τα λαμπρά παλικάρια
και στην κόμη στεφάνι φορεί
γεναμένο από λίγα χορτάρια
που είχαν μείνει στην έρημη γη.

Αφηγητής 2: ταξιδέψαμε σε όλους τους Ελληνικούς τόπους και ομολογώ ότι έμαθα πάρα πολλά που τα αγνοούσα. Είπαμε όμως ότι θα καταλήξουμε στην  Κρήτη;

Αφηγητής 18 (Κύπρος): Πράγματι μας έμεινε η Κρήτη. Αλλά θα ήταν άδικο να μην αναφέρουμε την άλλη μεγαλόνησο του Ελληνισμού, την όμορφη Κύπρο.

Αφηγητής 2: Αλήθεια, είχε και η Κύπρος συμμετοχή στην Επανάσταση;

Αφηγητής 18: Η Κύπρος πρόσφερε και αυτή το αίμα της, θυσία στην κοινή μας Ελευθερία. Όταν έφτασε στο νησί η είδηση της επανάστασης, ο Τουρκος διοικητής ξεκίνησε διωγμό. Από τα πρώτα θύματα του διωγμού ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός. Ο ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης, στο έργο του «η 9η Ιουλίου εν Λευκωσία Κύπρω» βάζει τα εξής λόγια στο στόμα του μαρτυρα αρχιεπισκόπου

“Η Ρωμιοσύνη εν φυλή συνότζιαιρη του κόσμου, κανένας δεν εβρέθηκεν για να την ιξηλείψη, κανένας, γιατί σιέπει την που τ’ άψη ο Θεός μου. Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή, όντας ο κόσμος λείψη!…”

Το αίμα των Κυπρίων μαρτύρων του 1821 πότισε το δέντρο της φιλοπατρίας που βλάστησε στον Αγώνα της ΕΟΚΑ, 130 χρόνια αργότερα. 

Αφηγητής 19 (Κρήτη): Ήρθε η ώρα της λεβεντογέννας Κρήτης. Λίγοι γνωρίζουν την τεράστια συμμετοχή της Κρήτης στην Επανάσταση του 1821. Οι Κρητικοί ήταν απροετοίμαστοι για την Επανάσταση. Στο νησί δεν υπήρχαν πολλοί μυημένοι στη φιλική Εταιρία. Αλλά, μόλις έφτασε το νέο ότι οι Έλληνες παντού ξεσηκώνονται, η φιλοτιμία των Κρητών τους ώθησε να κηρύξουν την Επανάσταση. Μα οι Τούρκοι δεν έμειναν με σταυρωμένα χέρια. Αμέσως ξεκίνησαν σφαγές με θύματα όσους άτυχους χριστιανούς έτυχε να βρίσκονται στις μεγάλες πόλεις, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο.

Οι Κρητικοί πολέμησαν γενναία, νίκησαν σε πολλές μάχες, έχασαν σε πολλές, ενώ αμέτρητα ήταν τα θύματα στον άμαχο πληθυσμό. Οι Τούρκοι κατόρθωσαν να κρατήσουν την Κρήτη χάρη στις επικουρίες με στρατεύματα από την Αίγυπτο. Μέχρι τις αρχές του 1825 η Επανάσταση στην Κρήτη είχε φαινομενικά καταπνιγεί, αλλά ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες της. Η αγάπη των Κρητών για την Ελευθερία τους ωθούσε σε έναν αγώνα χωρίς ελπίδα. Και παραλίγο να πετύχουν τον σκοπό τους, στα 1828, όταν έγιναν κύριοι όλου του νησιού, εκτός από τα τρια μεγάλα κάστρα των Χανίων, του Ρεθύμνου και του Ηρακλείου. Όμως, οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν αποφασίσει ότι η Κρήτη δεν θα δοθεί στην Ελλάδα. Οι μεγάλες μορφές της Επανάστασης στην Κρήτη είναι ο ο Χάλης, ο Πρωτοπαπαδάκης, ο Κουρμούλης, ο Δασκαλάκης, ο Καλλέργης, ο Χατζημιχάλης.  

Όλοι μαζί: Αθάνατοι!!!

Αφηγητής 2: Αγαπητοί μου συμμαθητές σας ευχαριστώ για το ταξίδι σε όλους τους ελληνικούς τόπους και στην συνεισφορά τους στην Επανάσταση του 1821.  Δεν έχω κάνει πιο όμορφο αλλά και ηρωικό και μαρτυρικό ταξίδι στη ζωή μου. Ζήτω η Ελλάδα μας

Ζήτω το αθάνατο 21!

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: ΚΑΤΑΝΙΧI