Επίλογος. Το φωτεινό παράδειγμα των Αγιορειτών Οσιομαρτύρων που μαρτύρησαν υπό των Λατινοφρόνων (13ος αιώνας)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

A. Σημείο των καιρών στην Αθωνική Μοναστική Πολιτεία

Την ημέρα του εορτασμού της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στο Άγιο Όρος, δηλαδή στις 14 Σεπτεμβρίου 2020 (π.ημ.) και στις 01:50 τα ξημερώματα, σημειώθηκε ισχυρός σεισμός εντάσεως 5,2 βαθμών Ρίχτερ, 22 χιλιόμετρα ΝΔ του Αγίου Όρους, ο οποίος έγινε αισθητός στις Ιερές Μονές της Αθωνικής Μοναστικής Πολιτείας κατά τη διάρκεια της τέλεσης των Ιερών αγρυπνιών. Αυτός ήταν ο κύριος και ισχυρότερος σεισμός μιας μακράς σειράς σεισμικών δονήσεων, καθώς ως το απόγευμα της ίδιας ημέρας σημειώθηκαν συνολικά 35 μετασεισμοί στον ίδιο εστιακό χώρο, ενώ η πρώτη σεισμική δόνηση αυτής της σεισμικής ακολουθίας σημειώθηκε το βράδυ της 13ης Σεπτεμβρίου (π.ημ.), στις 22:39 μμ, με ένα σεισμό εντάσεως 4,2 Ρίχτερ. 

Αυτή η σεισμική ακολουθία την ημέρα του εορτασμού της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού αποτελούσε ένα ακόμα σημείο των καιρών. Καθώς τα τελευταία χρόνια ένα τμήμα του Αγίου Όρους επέλεξε να ακολουθήσει τον σκοτεινό δρόμο του Οικουμενισμού, πράττοντας ταυτόχρονα ολοένα και μεγαλύτερα ανοίγματα προς τους σχισματικούς και αιρετικούς, οι σεισμικές δονήσεις στην Αθωνική Μοναστική Πολιτεία ήρθαν ως ένα ακόμα πνευματικό μήνυμα του Αγίου Τριαδικού Θεού, ώστε να επέλθει αφύπνιση και μετάνοια και να σταματήσει η παραχάραξη της Ορθόδοξης Πίστης και Παράδοσης των Αγίων Πατέρων.

Β. Ο Γέροντας Θεόκλητος Διονυσιάτης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου

Η έλλειψη ομολογιακού και μαρτυρικού φρονήματος και η αλλοίωση της Ορθοδόξου Πίστεως είχαν επισημανθεί και από τον μακαριστό Γέροντα Θεόκλητο Διονυσιάτη. Ο φωτισμένος Γέροντας έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου το 1969, καθώς διαπίστωνε με αγωνία την κρίση των ποιμένων και θεολόγων και αναρωτιότανε πού ήταν οι γενναίοι, οι Πατερικοί και οι Μάρτυρες της Πίστεως. Αδυνατώντας να ερμηνεύσει την εκτεταμένη αφασία, τη μειοδοσία στην Πίστη, την απουσία ζήλου υπέρ της ευσεβείας, τη βαθειά σιωπή και τα αιρετικά κηρύγματα «Ορθοδόξων» ποιμένων, κραύγαζε με πόνο ψυχής «ποῦ εἶναι αἱ ἀστραπαί τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας;»:

«Πρέπει νά ὁμολογήσωμεν ὅτι ἔχομεν καί ἡμεῖς τήν «κρίσιν» μας. Κρίσιν ποιμένων καί θεολόγων. Δέν ἔχει, βεβαίως, σημασίαν, ἄν τελικῶς δέν θά δυνηθοῦν νά βλάψουν τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ. Βέβαιον, ὅμως, εἶναι ὅ­τι φθεί­ρουν τό ὀρ­θό­δο­ξον φρό­νη­μα τοῦ λα­οῦ μας καί στε­ρε­ώ­νουν τούς αἱ­ρε­τι­κούς εἰς τάς πλά­νας των. Ἀλλά ἐλησμονήσαμεν. Τό νά εἶναι τις Ὀρθόδοξος ποιμήν καί θεολόγος εἶναι μέγα πρᾶγμα. «Γεν­ναί­ας δεῖ­ται ψυ­χῆς» κατά Χρυσόστομον. Ποῦ νά εὕρωμεν τούς γενναίους; Ποῦ εἶναι οἱ Πατερικοί; Ποῦ οἱ Μάρτυρες τῆς πίστεως; Φοβούμεθα μήπως εὑρισκόμεθα εἰς τάς ἐσχάτας ἡμέρας.

»Ἀπαισιοδοξοῦμεν; Ἀλλά πῶς νά ἑρμηνεύσωμεν τό φαινόμενον τῆς τόσον ἐκτεταμένης ἀφασίας, τῆς μειοδοσίας ἐν τῇ πίστει, τῆς ἀπουσίας ζήλου ὑπέρ τῆς εὐσεβείας, τῆς βαθείας σιωπῆς, ἥτις διαδέχεται τά αἱρετικά κηρύγματα «Ὀρθοδόξων» ποιμένων; Ποῦ εἶναι αἱ ἀστραπαί τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας;» (Ο.Τ., ἀρ. φ. 112, 10-2-1969).

Γ. Αγιορείτες Οσιομάρτυρες που μαρτύρησαν υπό των Λατινοφρόνων

Οδοδείκτη ομολογητών, γενναίων και μαρτύρων της Πίστεως αποτελεί μια πλειάδα Αγιορειτών Οσιομαρτύρων, η οποία δεν δίστασε στο παρελθόν να χύσει ακόμα και το αίμα της ομολογώντας και μαρτυρώντας υπέρ της Ορθοδόξου Πίστεως, καθιστώντας έτσι το Άγιο Όρος ως Ακρόπολη, πύργο και θεματοφύλακα της Ορθοδοξίας. Λαμπρά και φωτεινά παραδείγματα ορθοδόξου ομολογιακού φρονήματος αποτελούν οι Αγιορείτες Οσιομάρτυρες που μαρτύρησαν υπό των Λατινοφρόνων τον 13ο αιώνα, οι οποίοι αντέδρασαν σθεναρά τόσο στον Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγο (ο οποίος στη Σύνοδο της Λυών το 1274 υπέγραψε ψευδοένωση με τους Λατίνους, προκειμένου να εξασφαλίσει την πολιτική υποστήριξη του Πάπα και να μπορέσει να ανασυγκροτήσει την αποδιοργανωμένη από την λατινική κατοχή Βυζαντινή Αυτοκρατορία), όσο και στον Λατινόφρονα Πατριάρχη Ιωάννη ΙΑ’ Βέκκο (1275-1282). 

Με την ανυποχώρητη και απαρασάλευτη στάση τους σε θέματα Πίστεως, οι Όσιοι Πατέρες της Αθωνικής Μοναστικής Πολιτείας αξιώθηκαν να λάβουν το στέφανο του μαρτυρίου, καθώς Μοναχοί της Ι.Μ. Βατοπαιδίου κακοποιήθηκαν και απαγχονίστηκαν, Μοναχοί της Ι.Μ. Ιβήρων βυθίστηκαν στο πέλαγος, Μοναχοί της Ιεράς Μονής Ζωγράφου κάηκαν ζωντανοί μέσα στον Πύργο της Μονής, ενώ Καρεώτες Μοναχοί σφαγιάστηκαν και ο Πρώτος μαρτύρησε με αγχόνη. Διαβάζουμε χαρακτηριστικά στο περιοδικό «Ἅγιον Ὄρος, Διαχρονική μαρτυρία στούς ἀγῶνες ὑπέρ τῆς πίστεως» (ἔκδ. Ἁγιορειτῶν Πατέρων – Ἅγιον Ὄρος 2014):

«Ἔτσι, ὅταν τό 1274 στή Σύνοδο τῆς Λυών ὁ Αὐτοκράτορας Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγος (1261-1282) ὑπέγραψε ψευδοένωση μέ τούς Λατίνους, προκειμένου νά ἐξασφαλίσει τήν πολιτική ὑποστήριξη τοῦ Πάπα καί νά μπορέσει νά ἀνασυγκροτήσει τήν ἀποδιοργανωμένη ἀπό τήν λατινική κατοχή Βυζαντινή Αὐτοκρατορία, οἱ Ἁγιορεῖτες ἀντέδρασαν, ὅπως ἄλλωστε καί ἡ πλειοψηφία τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ.

Κατ’ ἀρχήν, ἔστειλαν γενναία ὁμολογιακή ἐπιστολή πρός τόν Αὐτοκράτορα καί τήν Σύνοδο τῶν Ἱεραρχῶν, ἀφοῦ εἶχε, ἐν τῷ μεταξύ, ἐξοριστεῖ ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ἅγιος Ἰωσήφ. Σ’ αὐτήν ἐπικρίνουν μέ παρρησία τίς παπικές καινοτομίες, χαρακτηρίζουν τόν πάπα «αἰρετικό» καί «ἀπόστολο τοῦ σατανᾶ», τούς δέ Λατίνους «ἄθεους», ἐνῶ ἐκδηλώνουν τήν ἀπορία τους «πῶς ἄρα καί προσδεκτέοι καί ἑνωτέοι τῷ ἀμωμήτῳ καί ὀρθοδόξῳ σώματι τῆς ἁγίας καθολικης καί ἀποστολικῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας» (Οἱ ἀγῶνες τῶν μοναχῶν ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας, Ἱερά Μονή Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους, ‘Ἅγιον Ὄρος, 2003).

Ταυτόχρονα, διέκοψαν κάθε ἐκκλησιαστική κοινωνία μέ ὅσους ἑνώθηκαν καί ἀποδέχτηκαν τούς Λατίνους.

Ὁ Μιχαήλ Η’, ἀποφασισμένος νά ἐπιβάλει τήν ἕνωση μέ κάθε τρόπο, σέ συνεργασία μέ τόν Λατινόφρονα Πατριάρχη Ἰωάννη ΙΑ’ Βέκκο (1275-1282) στράφηκε μέ μανία ἐναντίον τῶν Ἁγιορειτῶν. Οἱ δύο λατινόφρονες ἡγέτες Ἐκκλησίας καί Πολιτείας μετέβησαν στό Ἅγιον Ὄρος μέ παπική ἐπικουρία γιά νά ἀναγκάσουν τούς Ἁγιορεῖτες νά δεχθοῦν τήν ἕνωση.

Οἱ Μονές Μεγίστης Λαύρας καί Ξηροποτάμου ὑπέκυψαν πρός στιγμήν στήν βία τῶν Λατινοφρόνων καί ἀποδέχτηκαν τήν βδελυρή ψευδοένωση.

Οἱ Μοναχοί τῆς Μονῆς τῶν Ἰβήρων ἀντιστάθηκαν μέ ἄκαμπτο καί ἀδιάλλακτο φρόνημα. Ἤλεγξαν μέ αὐστηρότητα καί παρρησία τόν δυσσεβῆ βασιλέα καί τούς ὁμόφρονές του ὡς αἰρετικούς καί παράνομους. Ὁ Μιχαήλ ἐξοργισμένος ἔδωσε ἐντολή στούς στρατιώτες του νά βάλουν σ’ ἕνα πλοῖο τούς μοναχούς πού κατάγονταν ἀπό τήν Ἰβηρία καί ἀφοῦ ξανοιχτοῦν στό πέλαγος νά τό βυθίσουν μαζί μέ τούς ἐπιβάτες του. Ἔτσι οἱ ἅγιοι Ὁσιομάρτυρες ἔλαβαν τόν στέφανο τοῦ μαρτυρίου ἐπισφραγίζοντας μέ τή θυσία τους τήν ὅλη ὁσιακή βιωτή τους. Τούς Ἅγίους Ἰβηρίτες Ὁσιομάρτυρες ἑορτάζουμε στίς 13 Μαΐου.

Οἱ λατινόφρονες συνεχίζοντας τήν καταστροφική ἐπιδρομή τους ἔφθασαν στή Μονή Βατοπαιδίου, ἀλλά καί ἐκεῖ ἀντιμετώπισαν ἰσχυρή ἀντίδραση. Ἀφοῦ κατάλαβαν πώς δέν ὑπῆρχε περίπτωση νά λυγίσουν τούς μοναχούς πού ἀντίκρυσαν ὡς ἀκλόνητους βράχους τῆς Πίστεως, ἄρχισαν νά τούς κακοποιοῦν. Τέλος ἔσυραν ἔξω τόν ἁγιώτατο προηγούμενο Ὅσιο Εὐθύμιο καί δώδεκα ἀπό τούς μοναχούς καί τούς ἀπηγχόνισαν. Ἡ μνήμη αὐτῶν τῶν Βατοπαιδινῶν ὁσιομαρτύρων ἑορτάζεται στίς 4 Ἰανουαρίου.

Ἔπειτα ἀπό ὅλα αὐτά, καί ἐνῶ οἱ Λατινόφρονες συνέχιζαν νά λεηλατοῦν τά πάντα στό πέρασμά τους, ἔφθασαν στή Μονή τοῦ Ζωγράφου.

Οἱ μοναχοί τῆς Μονῆς Ζωγράφου εἶχαν εἰδοποιηθεῖ ἀπό ὅραμα τῆς Παναγίας γιά τόν ἐπερχόμενο κίνδυνο. Ἕνας μοναχός πού ἀσκήτευε σέ κοντινό κελλί, τήν ὥρα πού διάβαζε τούς Χαιρετισμούς τῆς Παναγίας ἄκουσε τή φωνή τῆς Θεομήτορος ἐπιτακτική: «Ἀπελθών ταχέως εἰς τήν Μονήν, ἀνάγγειλον εἰς τούς ἀδελφούς καί τόν Καθηγούμενον ὅτι οἱ ἐχθροί ἐμοῦ τε καί τοῦ Υἱοῦ μου ἐπλησίασαν. Ὅστις, λοιπόν, ὑπάρχει ἀσθενής τῷ πνεύματι, ἐν ὑπομονῇ ἄς κρυφθῇ, ἕως ὅτου παρέλθει ὁ πειρασμός. Οἱ δέ ἐπιθυμοῦντες μαρτυρικούς στεφάνους, ἄς παραμείνωσιν ἐν τῇ Μονῇ. Ἄπελθε, λοιπόν, ταχέως».

Κάποιοι ἀπό τούς μοναχούς φοβισμένοι κατέφυγαν στά γύρω βουνά. Οἱ ὑπόλοιποι κλείσθηκαν μέσα στόν πύργο τῆς Μονῆς. Ἀπό ἐκεῖ ἤλεγξαν μέ παρρησία τούς Λατινόφρονες ὡς αἱρετικούς καί παράνομους. Τότε ὁ βασιλέας ἐξοργισμένος διέταξε καί τούς ἔκαψαν ζωντανούς μαζί μέ τόν πύργο πού χρησίμεψε σάν ὀχυρό τους. Ἔτσι, κέρδισαν καί αὐτοί τόν στέφανο τοῦ μαρτυρίου. Τά ὀνόματά τους εἶναι Θωμᾶς, ἡγούμενος τῆς Μονῆς, Βαρσανούφιος, Κύριλλος, Μιχαήλ, Σίμων, Ἰλαρίων, Ἰώβ, Κυπριανός, Σάββας, Ἰάκωβος, Μαρτινιανός, Κοσμᾶς, Σέργιος, Μηνᾶς, Ἰωάσαφ, Ἰωαννίκιος, Παῦλος, Ἀντώνιος, Εὐθύμιος, Δομετιανός, Παρθένιος. Μαζί τους μαρτύρησαν καί τέσσερις λαϊκοί, τῶν ὁποίων δέν διεσώθηκαν τά ὀνόματα. Ἡ μνήμη τῶν Ζωγραφιτῶν Ὁσιομαρτύρων ἑορτάζεται στίς 22 Σεπτεμβρίου.

Ἀφοῦ ὁ Μιχαήλ ἀνεχώρησε ἀπό ἐκεῖ, ἔφθασε στήν κελλιώτικη Λαύρα τῶν Καρεῶν, στήν ὁποία εἶναι ἐγκατεστημένη καί ἡ ἔδρα τοῦ Πρῶτου τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ὁ δέ Πρῶτος, ὁ Κοσμᾶς καί οἱ συνασκητές του ἐναντιώθηκαν στόν βασιλέα μέ γενναιότητα ἐλέγχοντάς τον, ὅπως καί οἱ προηγούμενοι Πατέρες. Ὁ βασιλέας ἔκανε ἐπίμονες προσπάθειες νά τούς μεταπείσει. Ὅλες ὅμως ἀπέβησαν ἄκαρπες, καθώς καί ἐδῶ οἱ μοναχοί ἀποδείχθηκαν σταθεροί καί ἀμετάπειστοι. Τά βασανιστήρια πήραν τή θέση τῶν λόγων ἀλλά οἱ εὐλογημένοι μοναχοί μέ ὅλο καί περισσότερη δύναμη ὁμολογοῦσαν τήν Ὀρθόδοξη Πίστη ὡς μόνη ἀληθινή καί σωτήρια. Ἔτσι διατάχθηκε καί γι’ αὐτούς ὁ θάνατος. Ἀγχόνη γιά τόν Πρῶτο Ὅσιο Κοσμᾶ καί σφαγή γιά τούς μοναχούς. Τό αἷμα τῶν Ἁγίων σφράγισε καί ἐδῶ τήν ὁμολογία τους καί μαζί μέ τις ψυχές τους ἀνέβηκε στό θρόνο τοῦ Θεοῦ ὡς ἡ ὕστατη αἱματηρή θυσία τους. Ἡ ἀνακομιδή τῶν λειψάνων τοῦ ὁσίου Κοσμᾶ τοῦ Πρώτου ἔγινε στίς 5 Δεκεμβρίου τοῦ 1981. Τότε ἑορτάστηκε καί γιά πρώτη φορά ἡ μνήμη τῶν Καρεωτῶν Ὁσιομαρτύρων καί ἔκτοτε καθιερώθηκε».

Είθε το μαρτυρικό και ομολογιακό παράδειγμα και φρόνημα των Αγίων Οσιομαρτύρων, που μαρτύρησαν στο Άγιο Όρος, να εμψυχώνει και να ενδυναμώνει τις καρδιές και το φρόνημα όλων των Αγιορειτών Καθηγουμένων και Πατέρων, ώστε η Αθωνική Μοναστική Πολιτεία να διακόψει κάθε επαφή με τους εχθρούς του Υιού της Υπεραγίας Θεοτόκου και Εφόρου του Αγίου Όρους, να καταδικάσει με σθένος κάθε κακοδοξία και αίρεση, να προφυλάξει τους Όσιους αγωνιστές και ομολογητές Πατέρες και να υπερασπιστεί μέχρι τέλους την παραδοθείσα με αίμα Ορθόδοξη Πίστη και Πατερική Παράδοση. 

Κοντάκιον τῶν Ὁσιομαρτύρων
Ἀνωνύμου μοναχοῦ. Ἦχος πλ.δ’. Τῇ ‘Ὑπερμάχῳ.

Λατινοφρόνων καθαιρέτας εὐφημήσωμεν, Κοσμᾶν τόν «Πρῶτον», Ὄρους Ἄθω τό προτείχισμα, πυρικαύστους τε Ζωγράφου Χριστοῦ ὁπλίτας, Βατοπαιδίου συνοδίαν τήν ἀήττητον, καί Ἰβήρων οὐρανόσθενον ὁμήγυριν· τούτοις κράζοντες· χαίρετε στῦλοι τῆς πίστεως.

Ὁ Οἶκος 

Τῆς Θεοτόκου τῆς φωνῆς καλῶς ἀκούσαντες, ἐναπομεῖναι ἐν ταῖς ἱεραῖς Ὑμῶν Μοναῖς προείλετε Ὅσιοι, καί μή εἰς τά ὄρη τοῦ Ἄθωνος κρυβῆναι· μή πεισθέντες δέ Μιχαήλ τῷ Ὀγδόῳ τῷ οὐνιτίσαντι, καί πατριάρχῃ Βέκκῳ τῷ περί τήν πίστιν ἁμαρτήσαντι, μέχρις αἵματος τῇ δυσσεβείᾳ ἀντέστητε Ζωγραφίται, Καρεῶται, Ἰβηρίται καί Βατοπαιδινοί πατέρες, ὁμολογηταί καί μάρτυρες δειχθέντες ἀκαταμάχητοι.Ὅθεν τιμῶντες τούς ἱερούς Ὑμῶν ἀγῶνας, τήν θείαν Ὑμῶν ἀρωγήν αἰτούμεθα ἐν χρόνοις ὁμοίως ἀστάτοις τε καί πονηροῖς, ὡς ἄν ἀντάξιοι διάδοχοι καί τέκνα Ὑμῶν δειχθῶμεν, Ὀρθοδοξίας στεῤῥῶς ἐχόμενοι καί εὐσθενῶς ὑπέρ αὐτῆς ἀγωνιζόμενοι. Διό καί τήν ἱεράν Ὑμῶν ἁπάντων μνήμην τιμῶντες, εὐλαβῶς ἡμῖν ὁμολογηταί καί μάρτυρες πατέρες, ἀναβοῶμεν· χαίρετε στῦλοι τῆς πίστεως.

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: ΚΑΤΑΝΙΧΙ

Δείτε σχετικά:
2016-2020: Άγιο Όρος και η αλλοίωση της Ορθοδόξου Πίστεως
– Μέρος Α΄:
Κεφάλαιο 1. Ψευδοσύνοδος της Κρήτης (Ιούνιος 2016)
– Μέρος Β΄:
Κεφάλαιο 2. Ψευδοαυτοκέφαλο των Ουκρανών Σχισματικών (Ιανουάριος 2019)
– Μέρος Γ΄:
Κεφάλαιο 3. Συμπροσευχές με αιρετικούς και αλλόθρησκους
Κεφάλαιο 4. Διακοπή Μνημόνευσης (Ιεροκανονική Αποτείχιση)
– Μέρος Δ΄:
Κεφάλαιο 5. Δίωξη Γέροντος Γαβριήλ και Ομολογητών Πατέρων
– Μέρος Ε΄:
Κεφάλαιο 6. Μασκοφορία, επιβολή κυβερνητικών μέτρων και Κατάργηση Αυτοδιοικήτου
– Μέρος ΣΤ΄:
Κεφάλαιο 7. Επικείμενη επίσκεψη του Πάπα σε Ελλάδα και Κύπρο
– Μέρος Ζ΄:
Κεφάλαιο 8. Ευρωπαϊκά κονδύλια και έργα υποδομών
– Μέρος Η΄:
Κεφάλαιο 9. Ακραία καιρικά φαινόμενα ακυρώνουν τα σχέδια των σχισματικών και αιρετικών