Τῆς Ὀλυμπίας
ἀποκλειστικά γιά τήν https://katanixi.gr/

Διάβασε μιά φορά, δύο φορές καί πολλές φορές ἀκόμα, τό Εὐ­αγγέλιο τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καί σβήσε τή δίψα σου στήν ἀμέτρητη σοφία καί ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Καί θά νιώσεις ἰ­σάριθμες φορές ψυχική ὑγεία, ψυχική δύναμη, χαρά καί ζωή. (Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Ὁ Κύριος μᾶς δίδαξε πῶς νά προσευχόμαστε κάθε ἡμέρα καί τί νά ζητᾶμε ἀπό Ἐκεῖνον. Ἡ προσευχή αὐτή ὀνομάζεται «Κυριακή προσευχή». Σύμφωνα μέ τό μοναχικό τυπικό, ἀπαγγέλλεται πρίν ἀπό κάθε γεῦμα. Ὁ ὑλικός ἄρτος, τόν ὁποῖο καθημερινά γεύονται οἱ μοναχοί στήν τράπεζα καί κάθε οἰκογένεια στό τραπέζι τῆς οἰκίας της, εἰκονίζει τόν ἄρτο πού κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό. Ἡ προσευχή αὐτή παραδόθηκε ἀπό τόν ἴδιο τόν «Κύριον» Ἰησοῦ Χριστό στούς μαθητές Του, καί πήρε τήν ὀνομασία «Κυριακή προσευχή», ὅπως αὐτή ἀναφέρεται στό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο: «Οἶδε γάρ ὁ πατήρ ὑμῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρό τοῦ ὑμᾶς αἰτῆσαι αὐτόν. Οὕτως οὖν προσεύχεσθε ὑμεῖς· Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς· ἁγιασθήτω τό ὄνομά σου· ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τό θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καί ἐπί τῆς γῆς· τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον· καί ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καί μή εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλά ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπό τοῦ πονηροῦ. Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καί ἡ δύναμις καί ἡ δόξα εἰς τούς αἰῶνας· ἀμήν (Ματθ. 6, 9-13).

Στή Θεία Λειτουργία κατά τήν τέλεση τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας ἡ «Κυριακή προσευχή» ἀπαγγέλλεται λίγο πρίν τήν Θεία Κοινωνία τῶν Τιμίων Δώρων καί ἀμέσως μετά τήν εὐχή τῆς Θείας Μετάληψης τήν ὁποία μυστικά ἀναγιγνώσκει ὁ ἱερέας, ἡ ὁποία καί καταλήγει μέ τήν ἐκφώνηση: «Καί καταξίωσον ἡμᾶς, Δέσποτα, μετά παρρησίας, ἀκατακρίτως, τολμᾶν ἐπικαλεῖσθαί σε τόν ἐπουράνιον Θεόν Πατέρα καί λέγειν». Ἀμέσως μετά ἀκολουθεῖ τό «Πάτερ ἡμῶν», μετά τό ὁποῖο ὁ ἱερέας ἀπαγγέλλει τό δοξαστικό: «Ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καί ἡ δύναμις καί ἡ δόξα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων». (1)

Ὁ Κύριος εἶπε στούς μαθητές: «Ὁ γάρ ἄρτος τοῦ Θεοῦ ἐστιν ὁ καταβαίνων ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καί ζωήν διδούς τῷ κόσμῳ. Εἶπον οὖν πρός αὐτόν· Κύριε, πάντοτε δός ἡμῖν τόν ἄρτον τοῦτον. εἶπε δέ αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς· ὁ ἐρχόμενος πρός με οὐ μή πεινάσῃ, καί ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ οὐ μή διψήσῃ πώποτε. ἀλλ᾿ εἶπον ὑμῖν ὅτι καί ἑωράκατέ με καί οὐ πιστεύετε. Πᾶν ὅ δίδωσί μοι ὁ Πατήρ, πρός ἐμέ ἥξει, καί τόν ἐρχόμενον πρός με οὐ μή ἐκβάλω ἔξω· ὅτι καταβέβηκα ἐκ τοῦ οὐρανοῦ οὐχ ἵνα ποιῶ τό θέλημα τό ἐμόν, ἀλλά τό θέλημα τοῦ πέμψαντός με. τοῦτο δέ ἐστι τό θέλημα τοῦ πέμψαντός με Πατρός, ἵνα πᾶν ὅ δέδωκέ μοι μή ἀπολέσω ἐξ αὐτοῦ, ἀλλά ἀναστήσω αὐτό ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. τοῦτο δέ ἐστι τό θέλημα τοῦ πέμψαντός με, ἵνα πᾶς ὁ θεωρῶν τόν υἱόν καί πιστεύων εἰς αὐτόν ἔχῃ ζωήν αἰώνιον, καί ἀναστήσω αὐτόν ἐγώ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. Ἐγόγγυζον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι περί αὐτοῦ ὅτι εἶπεν, ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ καταβάς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ» (Ἰωάν. 6, 33-41).

«Ναί, ὁ ἄρτος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐκείνος πού κατεβαίνει ἀπό τόν οὐρανό, καί δίνει ζωή στόν κόσμο. Τοῦ εἶπαν τότε.“Κύριε πάντοτε νά μᾶς δίνῃς αὐτό τόν ἄρτο. Ὁ δέ Ἰησοῦς τούς εἶπε· “Ἐγώ εἶμαι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς. Ὅποιος ἔρχεται σέ μένα, δέν θά πεινάσῃ, καί ὅποιος πιστεύει σέ μένα, δέν θά διψάση ποτέ”. Ἀλλά σᾶς εἶπα, ὅ,τι ἄν καί μέ εἴδατε, ὅμως δέν πιστεύετε. Πᾶν ὅ,τι μοῦ δίνει ὁ Πατέρας, θά ἔλθῃ πρός ἐμένα, καί αὐτόν, πού ἔρχεται πρός ἐμένα, δέν θά ἐκδιώξω. Διότι κατέβηκα ἀπό τόν οὐρανό, ὄχι γιά νά κάνω τό ἰδικό μου θέλημα, ἀλλά τό θέλημα ἐκείνου, πού μέ ἔστειλε. Αὐτό δέ εἶναι τό θέλημα τοῦ Πατέρα, πού μέ ἔστειλε· Πᾶν ὅ,τι μοῦ ἔδωσε νά μήν ἀφήσω νά χαθῆ ἀπ’ αὐτόν, ἀλλά νά ἀναστήσω αὐτό κατά τήν ἐσχάτη ἡμέρα. Ναί, αὐτό εἶναι τό θέλημα ἐκείνου, πού μέ ἔστειλε. Καθένας ὁ ὁποίος παραδέχεται τόν Υἱό καί πιστεύει σ’ αὐτόν, νά ἔχει ζωή αἰώνια, καί ἐγώ νά τόν ἀναστήσω τήν ἐσχάτη ἡμέρα». Ἔκαναν δέ σχόλια οἱ Ἰουδαίοι γι’ αὐτόν, διότι εἶπε, «Ἐγώ εἶμαι ὁ ἄρτος, πού κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό». (Ἡ μετάφραση τοῦ κειμένου ἀπό τόν μακαριστό Ἱεραπόστολο Θεολόγο Νικόλαο Σωτηρόπουλο).

Ὁ Κύριος, ἀδελφοί μου, μᾶς λέει νά προσέχουμε τόν ἑαυτό μας, νά μήν τόν ἀφήσουμε ἀμετανόητο μακριά Του νά βαρύνει ἡ ψυχή μας καί νά ἐλαφρύνει ὁ νοῦς μας ἀπό τή μέθη τῶν ἡδονῶν, μέσα ἀπό τίς βιωτικές καί ἀπό τίς κοσμικές μέριμνες. Διότι, ἄν ἔρθει ξαφνικά ἐκείνη ἡ ἡμέρα ἡ ἐσχάτη, θά μᾶς αἰφνιδιάσει ἡ ὀδύνη τοῦ θανάτου καί ἡ ἡμέρα τῆς Κρίσεως. Διαβάζοντας τό ἁγιογραφικό κείμενο ἀπό τόν εὐαγγελιστή Ἰωάννη, κατανοοῦμε πλήρως τό λόγο, γιά τόν ὁποῖο μᾶς συμβουλεύει ὁ ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος, ὡς ἐξῆς: “Πάντοτε” μόνο τήν ἀναγκαία τροφή πρέπει νά ζητοῦμε, διότι ὁ Κύριος συγκαταβαίνει στήν ἀνθρώπινη ἀσθένειά μας καί μᾶς προστάζει νά ζητοῦμε μόνο τόν ἐπιούσιο ἄρτο καί ὄχι τά περιττά. Ἄν ἦταν διαφορετικά, δέν θά ἔβαζε στήν Κυριακή προσευχή τό «δός ἡμῖν σήμερον». Τό«σήμερον»ὁ Ἱερός Χρυσόστομος τό ἐξηγεῖ ὡς «πάντοτε». «Ἄρτος ἡμῶν ὁ ἐπιούσιος εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ὅπως λέει ἡ Ἁγία Γραφή· εἶναι γραμμένο, ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν ζῆ μέ ἄρτο μόνο, ἀλλά μέ κάθε λόγο πού βγαίνει ἀπό τό στόμα τοῦ Θεοῦ: «Ὁ δέ ἀποκριθείς εἶπε· γέγραπται, οὐκ ἐπ᾿ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ᾿ ἐπί παντί ῥήματι ἐκπορευομένῳ διά στόματος Θεοῦ» (Ματθ. 4, 4).

Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος σέ ὁλόκληρη τήν Ἁγία Γραφή, τήν Παλαιά καί τήν Καινή Διαθήκη. Ἀπό τήν Ἁγία Γραφή ἄντλησαν τούς λόγους τους ὅλοι οἱ ἅγιοι Πατέρες, Ποιμένες καί Διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας μας. Καί σάν νά πρόκειται γιά κρυστάλλινη πηγή, μᾶς ποτίζουν μέ τά νάματα τῆς Ὀρθοδοξίας μέσα ἀπό τή θεόπνευστη διδασκαλία τους. Νά δεχόμαστε τά συγγράμματα καί τή διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων ὡς ἄρτο ἐπιούσιο, γιά νά ἀναζωογονηθοῦμε ψυχικά καί πνευματικά μέ τόν λόγο τῆς Ἀληθείας καί τῆς αἰωνίου ζωῆς.

Ἐάν δέν ξυπνήσουμε ὅλοι μας ἀπό τόν βαρύ ὕπνο τῆς ἀμέλειας καί δέν σπεύσουμε νά τραφοῦμε μέ τόν λόγο καί τή διδασκαλία τοῦ Κυρίου, τότε θά πεθάνει ἡ ψυχή μας ἀπό τόν πικρό καί αἰώνιο θάνατο. Ἐμεῖς πού θέλουμε νά σωθοῦμε ἐάν δέν ἀκούσουμε τόν Θεῖο λόγο τοῦ Κυρίου πῶς θά πορευθοῦμε στή ζωή μας;

Ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, ἀδελφοί μου, νά ἀντλοῦμε καθημερινά τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί νά μαθαίνουμε ἀπό Ἐκεῖνον ποιό εἶναι τό ἅγιο θέλημά Του. Ὁ Κύριος, πολύ ξεκάθαρα εἶπε στούς μαθητές Του:«Μή οὖν μεριμνήσητε λέγοντες, τί φάγωμεν ἤ τί πίωμεν ἤ τί περιβαλώμεθα; Πάντα γάρ ταῦτα τά ἔθνη ἐπιζητεῖ· οἶδε γάρ ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρῄζετε τούτων ἁπάντων. Ζητεῖτε δέ πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. 6, 31-33). “Μή ἀγχώνεστε λοιπόν λέγοντας, «τί θά φᾶμε ἤ τί θά πιοῦμε ἤ τί θά ἐνδυθοῦμε;». Ὅλα δέ αὐτά τά ἐπιδιώκουν, σάν νά εἶναι μέγιστα ἀγαθά, οἱ ἐθνικοί (οἱ ειδωλολάτρες). Γνωρίζει δέ ὁ Πατέρας σας ὁ οὐράνιος ὅτι ἔχετε ἀνάγκην ἀπό ὅλα αὐτά. Γι’ αὐτό πρῶτα νά ζητεῖται, γιά νά λάβετε τή βασιλεία καί τή δόξα πού δίνει ὁ Θεός καί ὅλα αὐτά θά σᾶς δοθοῦν ἐπιπροσθέτως”.

Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ, μᾶς ἐξηγεῖ ὅτι: (2) «Ἐδῶ δέν γίνεται λόγος γιά τή φθαρτή τροφή πού συντηρεῖ προσωρινά τό σῶμα. Ὁ Κύριος, πού εἶπε, «Μήν ἔχετε ἄγχος, λέγοντας, “τί θά φᾶμε ἤ τί θά πιοῦμε ἤ τί θά ντυθοῦμε», ἀναφέρεται στήν τροφή πού δίνει αἰώνια ζωή καί μένει ἄφθαρτη. Ἀναφέρεται στή νέα μορφή πού χάρισε στούς ἀνθρώπους ὁ ἐνανθρωπήσας Υἱόςτοῦ Θεοῦ, στόν ἄρτο τῆς ζωῆς πού κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό, στόν ἄρτο τοῦ Θεοῦ μέ τόν ὁποῖο μπορεῖ νά χορτάσει καί νά ἀποκτήσει τήν αἰώνια ζωή ὅλος ὁ κόσμος.

Ἡ λέξη «ἐπιούσιος», δηλαδή ὁ ἀπαραίτητος γιά τή ζωή μας, «ἐκφράζει τήν ἀνωτερότητα καί τόν χαρακτήρα τῆς οὐσίας αὐτοῦ τοῦ ἄρτου, πού εἶναι πάνω ἀπό κάθε οὐσία καί πού ξεπερνᾶ ὅλα τά δημιουργήματα μέ τό μεγαλεῖο καί τήν ἁγιότητά του». Ἡ μεγαλειότητα καί ἡ ἁγιότητά του εἶναι ἀπέραντες καί ἀσύλληπτες. Ὁ ἁγιασμός καί ὁ πνευματικός πλούτος πού παρέχονται μέ τή βρώση του, εἶναι ἄπειροι καί ἀκατανόητοι.

Ὁ ἄρτος πού δίνει ὁ Υἱόςτοῦ Θεοῦ εἶναι τό πανάγιο Σῶμα Του, πού τό πρόσφερε γιά νά ζήσει ὁ κόσμος. Μέ τή θαυμαστή αὐτή βρώση ἑνώθηκε καί μιά ἐξίσου θαυμαστή πόση. Ὅπως τό Σῶμα τοῦ Θεανθρώπου δόθηκε ὡς βρώση στούς πιστούς, ἔτσι καί τό Αἷμα Του δόθηκε ὡς πόση.

Ὁ Θεάνθρωπος δέν ξεχώριζε σέ τίποτε ἀπό τούς ἄλλους ἄνθρώπους, ἀφοῦ ἦταν τέλειος ἄνθρωπος. Ἀλλά συνάμα ἦταν καί τέλειος Θεός. Στό παρουσιαστικό Του ὅλοι ἔβλεπαν ἕνανἄνθρωπο, στίς ἐνέργειές Του ἀναγνώριζαν τόν Θεό. Παρόμοια θέλησε νά κρύψει τό πανάγιο Σῶμα Του καί τό πανάγιο Αἷμα Του στίς ὕλες τοῦ ψωμιοῦ καί τοῦ κρασιοῦ. Βλέπουμε καί γευόμαστε ψωμί καί κρασί, ἀλλά τρεφόμαστε μέ τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ.

Δέν ὑπάρχουν οὔτε λέξεις οὔτε μέσα γιά νά περιγράφουμε τήν κατάσταση στήν ὁποῖα ἀνυψώνονται ὅσοι κοινωνοῦν τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Θεανθρώπου. Ό Ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος καθόρισε αὐτή τήν κατάσταση ἐπιγραμματικά: “Ἐκεῖνος πού τρώει τήν Σάρκα μου καί πίνει τό Αἷμα μου εἶναι ἑνωμένος μαζί μου, κι ἐγώ μ’ αὐτόν”. «Ό τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἐν ἐμοί μένει, κἀγώ ἐν αὐτῷ. Καθώς ἀπέστειλέ με ὁ ζῶν πατήρ κἀγώ ζῶ διά τόν πατέρα, καί ὁ τρώγων με κἀκεῖνος ζήσεται δι᾿ ἐμέ. Οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, οὐ καθώς ἔφαγον οἱ πατέρες ὑμῶν τό μάννα καί ἀπέθανον· ὁ τρώγων τοῦτον τόν ἄρτον ζήσεται εἰς τόν αἰῶνα» (Ἰωάν. 6, 56-58). Ἀσύλληπτη καί ἀνερμήνευτη εἶναι ἡ κατάσταση πού ἀποδίδεται μέ τά λόγια τοῦτα τοῦ Κυρίου, λόγια ἐκφραστικά ἑνός ὕψους ἀπρόσιτου στόν περιορισμένο ἀνθρώπινο νοῦ καί γνωστοῦ μόνο στό Θεό: «Κανένας δέν γνωρίζει ποιός εἶναι ὁ Υἱός παρά μόνο ὁ Πατέρας» καί ὁποῖος ἔχει ἑνωθεῖ μέ τόν Υἱό…

«Τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δίδου ἡμῖν τό καθ’ ἡμέραν» -καθώς ἔτσι γράφεται στήν Καινή Διαθήκη τό αἴτημα τῆς Κυριακῆς Προσευχῆς ἀπό τόν ἅγιο εὐαγγελιστή Λουκᾶ- περιλαμβάνοντας καί τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου περί τῆς καθημερινῆς Μεταλήψεως τῶν Θείων Μυστηρίων, πού τόσο παραμελεῖται σήμερα. Λέγοντας «τό καθ’ ἡμέραν» ὁ Κύριος, δείχνει ὅτι χωρίς αὐτόν τόν ἄρτο, δέν μποροῦμε νά περάσουμε οὔτε μία μέρα πνευματικῆς ζωῆς. Καί λέγοντας «σήμερον», δείχνει ὅτι πρέπει νά τρεφόμαστε μέ αὐτόν ὅλες τίς μέρες τῆς ἐπίγειας ζωῆς μας. Δηλαδή, δέν μᾶς εἶναι ἀρκετό τό ὅτι τόν γευθήκαμε χθές· πρέπει νά τόν γευθοῦμε καί σήμερα. Ἡ καθημερινή ἀνάγκη αὐτοῦ τοῦ ἄρτου ἐπιβάλλει νά ἐπαναλαμβάνουμε συχνά τήν Κυριακή Προσευχή. Δέν υπάρχει οὔτε μία μέρα πού νά μήν εἶναι ἀπαραίτητη γιά τήν ἐνίσχυση τοῦ ἐσωτερικοῦ μας ἀνθρώπου μέ τή Μετάληψη τοῦ «ἐπιούσιου» ἄρτου.

Ὁ Ὅσιος Ἰσίδωρος ὁ Πηλουσιώτης, γράφει ὅτι: (3) «Ἡ προσευχή, τήν ὁποία ὁ Κύριος δίδαξε, δέν περιέχει τίποτε τό γήινο, ἀλλά ὅλα ὅσα περιέχει εἶναι οὐράνια καί ἀποβλέπουν στήν ὠφέλεια τῆς ψυχῆς, ἀκόμα καί αὐτό πού φαίνεται στήν ψυχή πώς εἶναι μικρό καί ἀνεπαίσθητο. Εἶναι γνώμη πολλῶν σοφῶν ἀνδρῶν ὅτι ὁ Κύριος θέλει, μέ τήν προσευχή αὐτή, νά μᾶς διδάξει τή σημασία τοῦ Θείου λόγου καί ἄρτου πού τρέφει τήν ἀσώματη ψυχή καί πού κατά κάποιο τρόπο εἰσέρχεται καί ἑνώνεται μέ τήν οὐσία της. Γι’ αὐτό ὀνομάστηκε καί ἐπιούσιος ἄρτος, γιατί ἡ ἔννοια τῆς οὐσίας περισσότερο ἁρμόζει στήν ψυχή παρά στό σῶμα».

Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων σημειώνει ὅτι: «Ὁ κοινός ἄρτος πού τρῶμε, δέν εἶναι ἐπιούσιος, ἀλλά ὁ ἅγιος Ἄρτος θεωρεῖται ἐπιούσιος. Καί λέγεται ἐπιούσιος γιατί συγκροτεῖ ὅλη τή σύσταση τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος».

Ὁ Ἅγιος Θεοφύλακτος γράφει ὅτι: «Τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἄρτος ἐπιούσιος, γιά τόν Ὁποῖο προσευχόμαστε νά ἀξιωθοῦμε νά Τόν μεταλαμβάνουμε ἀκατακρίτως».

Ἀπό τόν Ὅσιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή, διαβάζουμε ἀπό τήν ἐρμηνεία του στήν Κυριακή προσευχή, ποιός εἶναι ὁ ἄρτος ὁ ἐπιούσιος: (4) «Ἂν διάγουμε τή ζωή μας σύμφωνα μέ τά λόγια τῆς Κυριακῆς προσευχῆς, ἄς δεχθοῦμε ὡς ἄρτο ἐπιούσιο, ζωτική τροφή γιά τίς ψυχές μας, ἀλλά καί συντηρητή τῶν ὅσων μᾶς ἔχουν χαρισθεῖ, τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ, διότι Ἐκεῖνος εἶπε: «Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ καταβάς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ». “Ἐγώ εἶμαι ὁ ἄρτος πού κατέβηκα ἀπό τούς οὐρανούς καί δίνω ζωή στόν κόσμο”. Αὐτό γίνεται μέσα στήν ψυχή τοῦ καθενός πού τόν μεταλαμβάνει, ἀνάλογα μέ τήν ἀρετή καί τή γνώση καί τή σοφία πού διαθέτει… Καί φύλακες ὦμεν τῆς προσευχῆς ἀκριβεῖς, δι᾿ αὐτῶν δεικνύμενοι τῶν πραγμάτων, ὅτι μιᾶς καί μόνης ἀπρίξ ἀντεχόμεθα τῆς ἐν πνεύματι ζωῆς, καί πρός τήν αὐτήν κτῆσιν τῆς παρούσης ζωῆς τήν χρῆσιν ποιούμεθα· δι᾿ ἥν τοσοῦτον τήν ταύτης στέργομεν χρῆσιν, ὅσον ἄρτῳ ταύτην μόνῳ στηρίζειν μή παραιτεῖσθαι, καί τήν αὐτῆς φυσικήν εὐεξίαν φυλάττειν ὅσον τό ἐφ᾿ ἡμῖν ἀδιάφθορον· οὐχ ἵνα ζῶμεν, ἀλλ᾿ ἵνα Θεῷ ζῶμεν·ψυχῆς ἄγγελον τό σῶμα καθιστῶντες λελογισμένον ταῖς ἀρεταῖς, καί ταύτην Θεοῦ κήρυκα ποιοῦντες τῇ περί τό καλόν παγιότητι πεποιωμένην· καί τοῦτον μιᾷ φυσικῶς ἡμέρᾳ πειρικλείοντες τόν ἄρτον· ὑπέρ αὐτοῦ μή τολμῶντες εἰς δευτέραν ἡμέραν διά τό δοτῆρα τῆς προσευχῆς ἐπεκτεῖναι τήν δέησιν».

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός τονίζει ὅτι: «Αὐτός ὁ ἄρτος εἶναι ἡ ἀπαρχή καί τό προοίμιο τοῦ μέλλοντα αἰώνα, ὁ ὁποῖος εἶναι καί λέγεται ἐπιούσιος. Ἡ ἔννοια “ἐπιούσιος” δηλώνει ἤ τόν ἄρτο τοῦ μέλλοντα αἰώνα ἤ τόν ἄρτο πού τρώγεται γιά τή συντήρηση τῆς οὐσίας μας. Ὅμως, εἴτε ἔτσι τό ἐννοήσεις εἴτε ἀλλιῶς, ὡς ἐπιούσιος ἄρτος προφανῶς πρέπει νά ὀνομασθεῖ τό Σῶμα τοῦ Κυρίου».

Ὁ Ἅγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, μᾶς ἐξηγεῖ πόσο ἀμέτρητη εἶναι ἡ σοφία καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ: (5)“Ἡ ἀγάπη καί ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ, πού ἀποκαλύφθηκαν στή δημιουργημένη φύση, εἶναι τά μέγιστα δώρα Του. Ἀκόμα κι αὐτά ὅμως δέν εἶναι παρά σκιά, ἄν συγκριθοῦν μέ τή σοφία καί τήν ἀγάπη πού ἀποκάλυψε ὁ Θεός μέσω τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, στό ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Πόσο μεγίστη εἶναι ἡ σοφία κι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πού ἀποκαλύφθηκαν στήν πρώτη Δημιουργία! Αὐτή ὅμως ἦταν ἡ σοφία τῆς δημιουργίας κάποιου πού δέν ὑπήρχε, ἡ ἀγάπη πού δίνει σέ κάποιον πού δέν ἔχει γεννηθεῖ ἀκόμα. Ἡ σοφία πού ἀποκαλύφθηκε στή Νέα Κτίση, εἶναι ἡ σοφία τῆς θεραπείας κάποιου πού εἶναι σοβαρά ἄρρωστος. Ἡ ἀγάπη τῆς Νέας Κτίσης ὅμως, εἶναι ἡ ἀγάπη τῆς αὐτοθυσίας.

Διάβασε μιά φορά, δύο φορές καί πολλές φορές ἀκόμα, τό Εὐ­αγγέλιο τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ καί σβήσε τή δίψα σου στήν ἀμέτρητη σοφία καί ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Καί θά νιώσεις ἰ­σάριθμες φορές ψυχική ὑγεία, ψυχική δύναμη, χαρά καί ζωή. Ὁ Κύριος ἔρχεται στόν κόσμο γιά νά τόν θεραπεύσει, νά τόν ἀνακαινίσει καί νά τόν ἀναστήσει ἔκ νεκρῶν. Πῶς ἔρχεται; Ἔρχεται ὡς Κύριος, πού ὁ στρατός Του προπορεύεται καί τόν ἀκολουθεῖ. Οἱ ουράνιες στρατιές τόν περιβάλλουν, προηγούνται κι ἀκολουθούν…”.

“Ίσως ρωτήσετε: «Ποῦ εἶναι ὁ στρατός Του;». Εἶναι ὅλοι γύρω Του, προηγοῦνται ἤ τόν ἀκολουθοῦν. Οἱ ἀγγελικές χορείες Του ἦταν πάντα ὁρατές. Εἶναι οἱ περίλαμπροι ἀγγελικοί χοροί, πού στό Χριστό βλέπουν τόν Κύριο καί Βασιλιά τους. Θά ἤθελαν νά τόν μεταφέρουν μέ τά ἄρματα τῶν Χερουβίμ, ἀλλά Ἐκεῖνος δέ θέλει. Μόνο Ἐκεῖνος γνωρίζει γιατί δέ θέλει. Μόνο Ἐκεῖνος, ὁ Πατέρας Του καί τό Ἅγιο Πνεῦμα…”.

“Κι Ἐκεῖνος μόνο γνωρίζει τό γιατί. Τώρα ὅμως γνωρίζουμε κι ἐμεῖς τό γιατί. Ὅλη αὐτή τή δόξα τήν ἔχει αἰ­ώνια! Ἔρχεται τώρα ὅμως πού ἦρθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου στή φυλακή τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου, ἐκεῖ πού οἱ ἀμέτρητοι ἀδελφοί Του στενάζουν καί θρηνοῦν, γιατί ἡ ἁμαρτία τούς ὁδήγησε στήν παράνοια, στήν παρακμή καί τό θάνατο. Μπήκε στόν ἀγρό τοῦ ἐχθροῦ μέ τή μορφή δούλου, ὅπως ἦταν καί οἱ ἄλλοι δούλοι, καί κινείται μέ σύνεση καί προσοχή, γιά νά συλλάβει καί νά δέσει αὐτούς πού διαφεντεύουν τή φυλακή αὐτή καί νά ἐλευθερώσει τούς ἀδελφούς Του δούλους, νά τούς ὁδηγήσει στή Βασιλεία τῶν οὐρανῶν, κοντά στούς ἀθάνατους ἀγγέλους…”.

“Στήν ἐπίγεια ζωή Του ὑ­πήρξαν τρία διαφορετικά ξεκινήματα. Τό πρῶτο σημαδεύτηκε μέ τή Σύλληψη καί τή Γέννησή Του, τό δεύτερο μέ τό Βάπτισμα καί τό τρίτο μέ τήν Ἀνάστασή Του. Τό πρῶτο σηματοδοτεῖ τήν ἔλευσή Του στόν κόσμο, τό δεύτερο τό δημόσιο κήρυγμά Του μέ ἔργα καί λόγια -ὡς παιδί κήρυττε κι ἔκανε θαύματα, ἀλλά αὐτά γίνονταν μυστικά, κρυφά- καί τό τρίτο σηματοδοτεῖ τήν ἵδρυση τῆς ἀτελεύτητης Βασιλείας Του. Τόν καιρό τοῦ πρῶτου καί τοῦ δεύτερου σταδίου, οἱ ἄγγελοι ἦταν ὁρατοί καί ἀπό ἄλλους ἀνθρώπους. Στό δεύτερο στάδιο, στό Βάπτισμά Του, ἐμφανίστηκε ἡ Ἴδια ἡ Ἁγία Τριάδα. Τότε ὅμως ἐμφανίστηκε κι ἕνας ἄγγελος, ὄχι ἀσώματος, ἀλλ’ ἔνσαρκος. Αὐτός ἦταν ὁ Ἰωάννης, υἱός τοῦ Ζαχαρία τοῦ ἀρχιερέα καί τῆς Ἐλισάβετ. Δέν ἦταν κάποιος ἄγγελος ὅπως οἱ ἄλλοι, τόν ὀνόμασε ἄγγελο ὁ Προφήτης: «Ἰδού ἐγώ ἀποστέλλω τόν Ἄγγελόν μου πρό προσώπου σου, ὅς κατασκευάσει τήν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου» (Μαλαχ. γ, 1).

Μέ τήν προφητεία αὐτή ξεκινάει ὁ εὐαγγελιστής Μάρκος τό Εὐαγγέλιό του. Κι αὐτό εἶναι ἕνα ὄμορφο μυστήριο. Κάθε εὐαγγελιστής ξεκινάει μέ ἕναν δικό του τρόπο. Ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης ξεκινάει ἀπό τήν αἰωνιότητα. Ὁ Ματθαῖος ξεκινάει ἀπό τόν Ἀβραάμ. Ὁ Λουκᾶς ἀπό τήν ἐπίγεια Γέννηση τοῦ Σωτῆρα μας. Κι ὁ Μάρκος ἀπό τό Βάπτισμα στόν Ἰορδάνη. Γιατί δέν ξεκινοῦν κι οἱ τέσσερις εὐαγγελιστές ἀπό τήν ἴδια ἀρχή; Πές μου ὅμως, ποῦ βρίσκεται ἡ μία ἀρχή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ;

Στήν πραγματικότητα πού δείχνουν οἱ εὐαγγελιστές, στόν καθένα μας ὑπάρχουν οἱ τέσσερις ἀκόλουθες ἀρχές, πού εἶναι κατανοητές στό νοῦ καί τήν ἀντίληψή μας. Ἡ μία εἶναι ἡ ἀρχή μας ἀπό τόν Θεό, ἡ δεύτερη ἀπό τούς προγόνους μας, ἡ τρίτη ἀπό τούς γονεῖς μας κι ἡ τέταρτη, ἡ στιγμή πού ἀρχίζουμε νά δείχνουμε τή μεγαλύτερη δραστηριότητά μας στόν κόσμο. Ὁ Χριστός ὅμως ἔχει καί μία πέμπτη ἀρχή, πού ἔχει σχέση μέ τόν καθένα ἀπό ἐμᾶς. Ἡ ἀρχή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καί τοῦ Εὐαγγελίου Του γιά μᾶς δηλαδή, εἶναι ἡ στιγμή πού τόν ἀναγνωρίζουμε μέ τήν καρδιά καί τό νοῦ μας ὡς τό μοναδικό Σωτῆρα μας.

Ἡ στιγμή πού θά σταματήσει νά ὑπάρχει μέσα μας σάν ἕνα σβηστό -ἄν καί γεμάτο λάδι- χρυσό καντήλι, καί θά ἀνάψει, θά θερμάνει καί θά φωτίσει ὅλη μας τήν ὕπαρξη.

Ὅταν ἀρχίσει νά γίνει γιά μας ὁ «ἄρτος ὁ ἐπιούσιος», χωρίς τόν ὁποῖο δέν μποροῦμε νά ζήσουμε οὔτε μία μέρα. Ὅταν γίνει ἡ μεγαλύτερη ἀξία ἀπό ὁλόκληρο τό σύμπαν, ἀπό κάθε συγγενή καί φίλο, πιό ἀγαπητή καί ἀπό τή ζωή μας τήν ἴδια.

Αὐτή θά εἶναι γιά μᾶς ἡ πραγματική ἀρχή τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μόνο τότε θά μπορέσουμε νά κατανοήσουμε τίς ἄλλες τέσσερις ἀρχές πού ἀναφέρουν οἱ τέσσερις εὐαγγελιστές”.

Ἀδέλφια μου, ἐμεῖς πού ἀξιωθήκαμε ἀπό τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό μας νά ἀναγεννηθοῦμε πνευματικά μέ τό Μυστήριο τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος, εἶναι ἀπαραίτητο γιά νά μποροῦμε νά γευθοῦμε καί νά ἀπολαύσουμε τούς καρπούς τῆς πνευματικῆς ζωῆς, νά κοινωνοῦμε τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Κυρίου. Νά συμμετέχουμε τακτικά στό Μυστήριο τῆς Θείας Κοινωνίας ἔχοντας ἀληθινή μετάνοια, συγχωρητικότητα ἀκόμη καί γιά τούς ἐχθρούς μας, συντριβή, κατάνυξη, προσευχή καί νηστεία, ἀλλά κυρίως καθαρή συνείδηση, ὥστε νά λαμβάνουμε τήν πνευματική Θεία τροφή, τόν ἅγιο «Ἄρτο ἡμῶν τόν ἐπιούσιο».

Αὐτός ὁ «Ἄρτος ὁ ἐπιούσιος» μᾶς καθαρίζει, μᾶς λαμπρύνει καί μᾶς ἁγιάζει, μόνο ὅταν τρῶμε τό Σῶμα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ καί πίνουμε τό ἄχραντο Αἷμα Του μέ φόβο Θεοῦ, θερμή πίστη καί ἀγάπη. Ἀπό αὐτόν τόν πνευματικό Ἄρτο νά μεταλαμβάνουμε μέ τήν ἀνάλογη προετοιμασία, ἀφοῦ πρῶτα ἔρθουμε σέ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς μας μέ τήν ἀληθινή μετάνοια, καί ἔχουμε φροντίσει γιά τήν ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν μας καί ἐφόσον λάβουμε τήν εὐχή τοῦ διακριτικοῦ Πνευματικοῦ μας. Διαφορετικά, ἐκεῖνοι πού κοινωνοῦν ἀναξίως, δηλαδή χωρίς νά ἔχουν μετανοήσει καί ἐξομολογηθεῖ προηγουμένως στόν πνευματικό ἱερέα τίς ἁμαρτίες τους ἤ χωρίς νά λάβουν τήν εὐχή τοῦ Πνευματικοῦ τους, τότε ἡ Θεία Κοινωνία ὡς πῦρ τούς κατακαίει καί φθείρει ἐντελῶς τίς ψυχές καί τά σώματά τους, μέ ἀποτέλεσμα νά ἀρρωσταίνουν. Ἐπειδή τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, εἶναι ὁ ἀνεκτίμητος θησαυρός πού μεταγγίζει στόν πιστό ὀρθόδοξο χριστιανό τό πῦρ τῆς Θεότητος. Διότι ἀπό τό βράδυ διαβάζουμε μέ προσοχή καί κατάνυξη πολλή στήν Ἀκολουθία τῆς Θείας Μεταλήψεως καί τό ἐξῆς: «Φρίττω δεχόμενος τό πῦρ, μή φλεχθῶ ὡσεί κηρός καί ὡσεί χόρτος. Ὤ φρικτοῦ Μυστηρίου! Ὤ εὐσπλαγχνίας Θεοῦ! Πῶς Θείου Σώματος καί Αἵματος ὁ πηλός μετέχω καί ἀφθαρτοποιοῦμαι;».

Ἀναφέρεται στό Εὐαγγέλιο ὅτι σέ αὐτή τήν περίπτωση, θά συμβεῖ αὐτό πού συνέβη καί σέ ἐκεῖνον πού εἰσῆλθε στούς γάμους χωρίς νά ἔχει τό ἀνάλογο ἔνδυμα, δηλαδή χωρίς νά ἔχει ἔργα καί καρπούς ἄξιους τῆς μετανοίας.Ὁ Κύριος, ὁ Βασιλεύς τῶν οὐρανῶν, εἶδε ἐκεῖ ἕνα ἄνθρωπο ἀνάμεσα στούς συνδαιτυμόνες, πού δέν ἧταν ντυμένος μέ ἔνδυμα γάμου, καί τοῦ λέγει: “Φίλε, πῶς μπῆκες ἐδῶ μή ἔχοντας ἔνδυμα γάμου;” Αὐτός δέ ἔμεινε ἄναυδος. Τότε ὁ Βασιλεύς εἶπε στούς διακονητές Του νά τόν πετάξουν ἔξω στό βαθύτερο σκοτάδι, λέγοντας ὅτι πολλοί δέ εἶναι καλεσμένοι, ἀλλά ὀλίγοι εἶναι ἐκλεκτοί:«Εἰσελθών δέ ὁ βασιλεύς θεάσασθαι τούς ἀνακειμένους εἶδεν ἐκεῖ ἄνθρωπον οὐκ ἐνδεδυμένον ἔνδυμα γάμου, καί λέγει αὐτῷ· ἑταῖρε, πῶς εἰσῆλθες ὧδε μή ἔχων ἔνδυμα γάμου; ὁ δέ ἐφιμώθη. Τότε εἶπεν ὁ βασιλεύς τοῖς διακόνοις· δήσαντες αὐτοῦ πόδας καί χεῖρας ἄρατε αὐτόν καί ἐκβάλετε εἰς τό σκότος τό ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμός καί ὁ βρυγμός τῶν ὀδόντων. Πολλοί γάρ εἰσι κλητοί, ὀλίγοι δέ ἐκλεκτοί» (Ματθ. 22, 11-14). Γι’ αὐτό, ἐμεῖς οἱ πιστοί πάντοτε μέ τήν κατάλληλη προετοιμασία νά μετέχουμε συχνά στή Θεία Εὐχαριστία, νά μεταλαμβάνουμε μέ φόβο Θεοῦ, πίστη καί ἀγάπη τόν «Ἄρτο τόν ἐπιούσιο», τόν ὁποῖο ζητᾶμε καθημερινά στήν Κυριακή προσευχή. Ἀμήν, γένοιτο!

Ὁ Κανόνας· ᾨδή α´. Ἦχος β´. Δεῦτε λαοί.

Ἄρτος ζωῆς αἰωνιζούσης γενέσθω μοι τό Σῶμά σου τό ἅγιον, εὔσπλαγχνε Κύριε, καί τό Τίμιον Αἷμα, καί νόσων πολυτρόπων ἀλεξητήριον.

Βεβηλωθείς ἔργοις ἀτόποις ὁ δείλαιος, τοῦ σοῦ ἀχράντου Σώματος καί Θείου Αἵματος ἀνάξιος ὑπάρχω, Χριστέ, τῆς μετουσίας, ἧς με ἀξίωσον.

Θεοτοκίον.

Γῆ ἀγαθή, εὐλογημένη Θεόνυμφε, τόν στάχυν ἡ βλαστήσασα τόν ἀγεώργητον καί σωτήριον κόσμῳ, ἀξίωσόν με τοῦτον τρώγοντα σώζεσθαι.

• 1. Θεία Λειτουργία Ἁγίου Ἰωάνου τοῦ Χρυσοστόμου. http://users.uoa.gr/
• 2. «Τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον». Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσιανίνωφ. Ἀσκητικές ὁμιλίες. https://www.hristospanagia.gr.
• 3. Ἐρµηνεία στό «Πάτερ ἡµῶν». Ἅγιος Μακάριος Νοταράς. https://www.alopsis.gr/
• 4. Ὅσιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής. Εἰς τήν Προσευχήν τοῦ Πάτερ ἡμῶν. Πρός ἕνα φιλόχριστον. (872) Ἐρμηνεία σύντομος. http://users.uoa.gr/
• 5. Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «Κυριακοδρόμιο Γ’ Ὁμιλίες στ΄ Ἁγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς», Ἐπιμέλεια-Μετάφραση: Πέτρος Μπότσης, Αθήνα 2014) https://alopsis.gr, https://www.tideon.org/

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra