Της Ολυμπίας
αποκλειστικά για την katanixi.gr

«Ἀλλά προσέχετε ἀκριβῶς τό Πνεῦμα πού λέγει αὐτά· ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος καί διετέλεσε συγγενής καί ἀδελφός ὅλων τῶν ἀνθρώπων» (Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Α΄ Μέρος

Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός ἦρθε στό κόσμο γιά νά γίνει τό ἀληθινό φῶς τοῦ κόσμου, τό ὁποῖον θά φωτίζει ὅλους αὐτούς τούς ἀνθρώπους πού κάθονταν γιά αἰώνες στό σκοτάδι τῆς ἄγνοιας: «Ὁ λαός ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα καί τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καί σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς» (Ματθ. 4, 16). Καί ἀπό ἐκεῖ πῆρε αὐτό τό ὄνομα ἡ Ἁγία «Ἑορτή τῶν Φώτων».

Ὁλόκληρο τό πνευματικό καί τό λυτρωτικό νόημα τοῦ Μυστηρίου τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος συμπυκνώνεται μέ μία «θεόσδοτη» καί «ἁγιοπνευματική» φράση.

Μέσα ἀπό τήν ὑμνολογία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας γιά αὐτή τή μέγιστη Δεσποτική «Ἑορτή τῶν Φώτων» ἀκούγεται ἡ πανηγυρική φράση: «Ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε, Ἀλληλούϊα».

Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ ζωή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ προσφέρεται διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν ψυχή πού ἀναγεννήθηκε μέ τό Ἅγιο Βάπτισμα «ἐν Χριστῶ Ἰησοῦ».

Πράγματι τό «κατ’ εἰκόνα», ἀναγεννημένο πλέον ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί μέ τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἶναι «προορισμένο» γιά τήν ἁγιότητα:

– «Πρός τόν καταρτισμόν τῶν ἁγίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομήν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τήν ἑνότητα τῆς πίστεως καί τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ». (Ἐφεσ. 4, 13).

Ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος

Σέ ἀπόσπασμα τῆς ὁμιλίας του μᾶς λέγει γιά αὐτόν τόν πνευματικό τρόπο. Δηλαδή πώς πραγματικά νά κατανοήσουμε, τοῦτο τό κρυμμένο βάθος τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ, ὥστε νά ἀποβάλλουμε τό χοϊκό ἄνθρωπο καί νά ἐνδυθοῦμε –μέσα ἀπό τήν ἀληθινή μετάνοιά μας– τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, ὡς ἑξῆς:

“Ἐπειδή πρόκειται ν’ ἀκούσουμε Θεϊκά λόγια, ἄς προσέχουμε στά λεγόμενα μέ κάθε ἀκρίβεια, ὥστε νά ἀξιωθοῦμε νά φιλοξενηθοῦμε ἀξίως μαζί μέ τό Πνεῦμα τό ὁποῖο διά τοῦ Ἀποστόλου Παύλου λέγει τά κρυμμένα μυστήρια τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. (1)

– Λέγει πράγματι· «ὁ πρῶτος ἄνθρωπος πλάσθηκε ἀπό τή γῆ καί ἦταν χοϊκός, ὁ δεύτερος ἄνθρωπος, ὁ Κύριος, εἶναι ἀπό τόν οὐρανό».

Μή π ρ ο σ π ε ρ ά σ ε ι ς ἁπλῶς τό λόγο, ἀγαπητέ, καί τόν θεωρήσεις ὡς εὐκολοκατανόητο διότι στό συλλογισμό τοῦ παρόντος λόγου βρίσκεται πολύ νοηματικό βάθος, πού ἀπαιτεῖ μεγάλη ἔρευνα καί προσοχή.

Ἀλλ’ ἑτοίμασε τήν ἀκοή καίθά κατανοήσεις τό κρυμμένο σ’ αὐτόν–τόν λόγο–βάθος τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ… Αὐτός ὁ χοϊκός ἄνθρωπος, ἀφοῦ ἀπατήθηκε μέ τήν ἐλπίδα τῆς θεώσεως καί ἔλαβε καί ἔφαγε ἀπό αὐτόν τόν καρπό, στερήθηκε τελείως ἀπ’ ὅλα τά νοητά καί οὐράνια ἀγαθά καί κατάντησε στήν παθητική αἴσθηση τῶν ἐπιγείων ὁρατῶν κτισμάτων.

Καί ἀπέναντι σέ αὐτά ἀπό τά ὁποῖα ξέπεσε, γιά νά ἐπαναλάβω τά ἴδια, ἔγινε κουφός, τυφλός, γυμνός, ἀναίσθητος, καθώς ἐπίσης καί θνητός, φθαρτός καί ἄλογος, ὅμοιος μέ τά ἀνόητα κτήνη κατά τόν Προφητάναξ Δαυΐδ πού βοᾶ:

– «Καί ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὤν οὐ συνῆκε, παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καί ὡμοιώθη αὐτοῖς» (Ψαλμός 48, 13).

– Ἔμαθες ἀπό ποιά δόξα καί ἀθάνατη τρυφή καί διαγωγή σέ ποιά ἀτιμία κατρακύλησε ὁ ἄνθρωπος, σέ ποιά ντροπή καί ἄγνοια, σέ ποιά φτώχεια περιέπεσε ἀπό τόν ἄφθονο πλοῦτο;

Ἄς δοῦμε λοιπόν καί ἄς διδαχθοῦμε ἀπό τίς Θεῖες Γραφές ποιός εἶναι καί ὁ δεύτερος ἄνθρωπος, ὁ Κύριος ἀπό τόν οὐρανό.

– Αὐτός, ὄντας Θεός ἀπό Θεό, ἄναρχο γέννημα ἀνάρχου Πατρός, γέννημα ἀσώματο ἀσωμάτου, ἀκατάληπτο ἀκαταλήπτου, αἰώνιο αἰωνίου, ἀπρόσιτο ἀπροσίτου, ἀχώρητο ἀχωρήτου, ἀθάνατο ἀθανάτου, ἀόρατο ἀοράτου, Λόγος Θεοῦ καί Θεός, διά τοῦ ὁποίου ἔγιναν τά πάντα, καί τά οὐράνια καί τά ἐπίγεια.

Γιά νά ἀνακεφαλαιώσω

Αὐτός λοιπόν ὄντας ἔτσι καί μένοντας ἔτσι μέσα στόν Πατέρα καί ἔχοντας τόν Πατέρα νά μένει μέσα Του, χωρίς νά χωριστεῖ ἀπό Αὐτόν οὔτε νά τόν ἐγκαταλείψει τελείως, κατέβηκε στή γῆ καί σαρκώθηκε ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα καί τήν Παρθένο Μαρία”.

…“Ἀπό αὐτήν λοιπόν τήν πλευρά τοῦ Ἀδάμ, δηλαδή ἀπό τήν ἴδια τή γυναίκα, ἔλαβε ὁ Θεός Λόγος ἔμψυχη σάρκα καί τήν οἰκοδόμησε σέ τέλειο ἄνδρα, ὥστε νά γίνει ἀληθῶς υἱός τοῦ Ἀδάμ.

Καί ἀφοῦ διετέλεσε ἄνθρωπος κι’ ἔγινε ὅμοιός μας κατά πάντα, π λ ή ν τῆς ἁμαρτίας, ἀμέσως ἔγινε κατά σάρκα συγγενής ὅλων τῶν ἀνθρώπων.

– Αὐτό ὅμως τό εἶπε καί κάποιος ἄλλος πρίν ἀπό ἐμᾶς λέγοντας τό ἑξῆς· «ἐνδυόμενος τή σάρκα, ἐνδύθηκε καί τήν ἀδελφότητα».

Ἀλλά ὄντας αὐτός Θεός καί ἄνθρωπος μαζί, καί ἡ σάρκα του καί ἡ ψυχή Του ἦταν καί εἶναι Ἁγία καί ὑπεραγία ὅπως ἦταν Θεός Ἅγιος, ὁ ἴδιος καί εἶναι Ἅγιος καί θά εἶναι, διότι καί ἡ Παρθένος ἦταν ἄμωμη, ἄσπιλη καί ἀμίαντη· ἀλλά τέτοια ἦταν καί ἡ πλευρά πού ἀφαιρέθηκε ἀπό τόν Ἀδάμ.

Ἀλλά προσέχετε ἀκριβῶς τό Πνεῦμα πού λέγει αὐτά· ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος καί διετέλεσε συγγενής καί ἀδελφός ὅλων τῶν ἀνθρώπων.

Μόνο λοιπόν ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ εἶναι Θεός καί ἄνθρωπος, μόνος ἦταν καί εἶναι Ἅγιος, ὅπως θά εἶναι στούς αἰῶνες, μόνος δίκαιος, μόνος ἀληθινός, μόνος ἀθάνατος, μόνος φιλάνθρωπος, μόνος ἐλεήμων καί εὔσπλαχνος, μόνος φῶς τοῦ κόσμου καί ὄντας φῶς τό ἀπρόσιτο.

Ἐνῶ λοιπόν ἐμεῖς βρισκόμασταν στό θάνατο καί τή φθορά χωρίς νά ἔχουμε καμμία τελείως ἐπικοινωνία μαζί Του, παρά μόνον, ὅπως εἴπαμε, τήν κατά σάρκα συγγένεια, ἀνάμεσα στό Θεό δηλαδή καί τούς ἀνθρώπους, μ ε σ ί τ ε υ σ εἡ πρός Αὐτόν πίστη.

Ὥστε, ἐπειδή ἤμασταν πτωχοί καί τίποτα δέν μ π ο ρ ο ύ σ α μ ε νά προσφέρουμε γιά τή σωτηρία μας, δεχόμενος τήν πρός Αὐτόν πίστη ἀντί πάντων, μᾶς ἐλέησε καί μᾶς χάρισε τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτημάτων, τήν ἀπαλλαγή τοῦ θανάτου καί τῆς φθορᾶς καί τήν ἐλευθερία.

Αὐτά τά χαρίζει καί μέχρι σήμερα σ’ ἐκείνους πού πιστεύουν ὁλοψύχως.

Καί ὄχι μόνον αὐτά, ἀλλά καί τά ὑπόλοιπα τά ὁποῖα μᾶς ὑποσχέθηκε καί μᾶς ἐπαγγέλλεται καθημερινά διά τῶν Ἁγίων Εὐαγγελίων.

– Ποιά ὅμως εἶναι αὐτά;

• Ἡ ἀναγέννηση καί ἀνάπλασή μας δι’ ὕδατος καί Πνεύματος.
• Σ υ ν α ρ ί θ μ η σ ή μας μέ τούς Ἁγίους Του δούλους.
• Παροχή τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Του Πνεύματος σέ μᾶς.
• Δωρεά τῆς συμμετοχῆς δι’ Αὐτοῦ στά ἀγαθά τῆς γῆς τήν ὁποία κληρονομοῦν οἱ πράοι μέ εὐφροσύνη καί ἀγαλλίαση καρδιᾶς.
• Ἡ ἕνωση καί σ ύ ν α ψ ή Του μαζί μας, ὥστε νά γίνουμε καί οἱ δύο ἕνα στόν ἴδιο τόν Θεό καί Πατέρα συνδεόμενοι δι’ αὐτοῦ μέ τό Πνεῦμα”.

Ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ, μᾶς ἀναφέρει ὅτι:

Πράγματι αὐτοί πού δέ θά ἀκούσουν καί δέ θά δοῦν τό Χριστό –ἐδῶ στή γῆ– εἶναι ὅσοι τελικά δέ θά πιστεύσουν σέ Ἐκεῖνον. Καί γιά τόν Ὁποῖον μᾶς λέγει ὡς ἑξῆς:

– Θέλεις νά δεῖς τόν Χριστό; (2)

Ἔλα καί δές, λέει ὁ Ἀπόστολός Του.

– Ὁ Κύριος ὑποσχέθηκε στούς μαθητές Του ὅτι θά εἶναι μαζί τους παντοτινά “ὡς τή συντέλεια τοῦ κόσμου”:

«καί ἰδού ἐγώ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος. Ἀμήν» (Ματθ. 28, 20).

Καί, πραγματικά, εἶναι μαζί τους μέσα στό Ἅγιο Εὐαγγέλιο καί στά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας.

Τόν Χριστό δέν Τόν β λ έ π ο υ ν ὅσοι δέν πιστεύουν στό Εὐαγγέλιο.

Αὐτοί δέν Τόν βλέπουν, γιατί εἶναι τυφλωμένοι ἀπό τήν ἀπιστία.

– Θέλεις ν᾿ ἀκούσεις τόν Χριστό;

– Σοῦ μιλάει μέ τό Εὐαγγέλιο.

Μήν περιφρονεῖς τήν σ ω τ ή ρ ι α φωνή Του.

Φύγε μακριά ἀπό τήν ἁμαρτωλή ζωή καί ἄκου μέ προσοχή τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ αἰώνια ζωή”.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς

Σέ μία ὁμιλία του γιά τήν Ἁγία ἡμέρα τῶν Θεοφανείων λέγει τά ἑξῆς:

“Χθές συνεκκλησιάζοντας καί συνεορτάζοντας μέ σᾶς πού προεωρτάζατε τήν ἡμέρα τῶν Φώτων σᾶς ἀνέπτυξα τά ἀπαραίτητα λέγοντας πρός τήν ἀγάπη σας τά σχετικά μέ τό βάπτισμα κατά Χριστόν, τό ὁποῖο ἀξιωθήκαμε ἐμεῖς. (3)

Ὅτι δηλαδή, εἶναι ἐπίγνωσις τοῦ Θεοῦ καί ὑπόσχεσις πρός τόν Θεό.

Πίστις μέν καί ἐπίγνωσις τῆς ἐν Θεῷ ἀλήθειας, συμφωνία δέ καί ὑπόσχεσις ἔργων καί λόγων καί τρόπων ἀρεστῶν στόν Θεό. Πού τελοῦνται διά τῶν ἱερῶν συμβόλων.

Ἀλλά διδάσκοντας προσθέσαμε καί τοῦτο, ὅτι ἄν δέν μετατρέψωμε σέ ἔργο τίς ὑποσχέσεις ἐκεῖνες, τά ἱερά ἐκεῖνα σύμβολα καί οἱ δι’ αὐτῶν καί μαζί μέ αὐτά διά λόγου ὑποσχέσεις πρός τόν Θεό, ὄχι μόνο δέν ὠφελοῦν τόν ἄνθρωπο, ἀλλά καί δικαίως τόν ὑποβάλλουν σέ καταδίκη.

Ἔπειτα ἐξηγήσαμε τήν πρός τούς ὄχλους διδασκαλία Ἰωάννη τοῦ Προφήτη καί Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ. Ἡ ὁποία διαλαμβάνει καί αὐτή περί τοῦ ἰδίου βαπτίσματος.

Διότι τό μέν βάπτισμα εἶναι ἐπίγνωσις τοῦ Θεοῦ, ὅπως εἴπαμε, ὁ δέ Πρόδρομος καί Βαπτιστής τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ μᾶς ὁδηγεῖ διά τῆς διδασκαλίας Του στήν ἐπίγνωσι Αὐτοῦ, ἀποδεικνύοντας τόν προαιώνιο καί δεσπότη τοῦ παντός, κριτή ζωντανῶν καί νεκρῶν, πού κατά τήν ἐξουσία Του τούς μέν ἄξιους εἰσάγει στίς ἀΐδιες μονές, τούς δέ κατακρίτους ρίπτει στή γέεννα τοῦ πυρός.

Ἐνῶ μαρτυρεῖ ὅτι Αὐτός εἶναι Κύριος καί τῶν Ἀγγέλων, τόν ἑαυτό Του τόν συντάσσει στούς ἔσχατους δούλους.

Ἐπειδή δέ τό βάπτισμα ὄχι μόνο ἐπίγνωσις τοῦ Θεοῦ εἶναι, ἀλλά καί ὑπόσχεσις ἐπιστροφῆς καί θεαρέστων ἔργων, γι’ αὐτό ὁ Πρόδρομος τοῦ Χριστοῦ καί Βαπτιστής, ὄχι μόνο ὁδηγοῦσε στήν ἐπίγνωσι τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί ἐκήρυττε μετάνοια κι’ ἐπιζητοῦσε καρπούς ἀξίους τῆς μετανοίας, τήν δικαιοσύνη, τήν ἐλεημοσύνη, τήν μετριοφροσύνη, τήν ἀγάπη, τήν ἀλήθεια.

Δεικνύοντας δέ καί τοῦτο, ὅτι χωρίς ἔργα δέν ὠφελεῖ καθόλου ἡ πρός τόν Θεό ὑπόσχεσις, ἀλλά καί καταδικάζει τόν ἄνθρωπο, ἐπέσειε ἀξίνα κι’ ἐπεδείκνυε πυρκαϊά ἄσβεστη κι’ ἔλεγε ὅτι «κάθε δ έ ν δ ρ ο πού δέν κάμει καλό καρπό ἀποκόπτεται καί ρίπτεται στή φωτιά».

– «Πᾶν δένδρον μή ποιοῦν καρπόν καλόν ἐκκόπτεται καί εἰς πῦρ βάλλεται. Ἄραγε ἀπό τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς. Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοι Κύριε Κύριε, εἰσελεύσεται εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. Ἁλλ᾿ ὁ ποιῶν τό θέλημα τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς». (Ματθ. 7, 19-21 )”.

Ἀδέλφια μου,

ἄς ψάλλουμε πάλι μαζί, αὐτές τίς θαυμάσιες καταβασίες τῆς Δεσποτικῆς ἑορτῆς τῶν Ἁγίων Θεοφανείων «Βυθοῦ ἀνεκάλυψε πυθμένα…», πού προέρχονται ἀπό τόν «πεζό Κανόνα» τοῦ ὑμνογράφου Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ, Ἐπισκόπου Μαϊουμά, καί οἱ ὁποίες ψάλλονται ἀπό τήν 1η Ἰανουαρίου μέχρι καί τήν παραμονήτῆς ἑορτῆς τῶν Φώτων 5 Ἰανουαρίου.

Τήν 6η Ἰανουαρίου ἡμέρα τῆς ἑορτῆς εἰς τά Ἅγια Θεοφάνεια τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ –ὅπως καί κατά τήν ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς– οἱ καταβασίες εἶναι πάντοτε διπλές: Αὐτές δηλαδή τοῦ πεζοῦ κανόνος καί οἱ ἰαμβικές «Στείβει θαλάσσης, κυματούμενον σάλον…», ἀπό τόν «ἰαμβικό Κανόνα» τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ. Μέχρι καί τήν παραμονή τῆς ἀπόδοσης τῆς ἑορτῆς τῶν Φώτων ψάλλονται μόνο οἱ ἰαμβικές καταβασίες.

Ὠδή α΄. Ἦχος β΄. (Πεζή)

Βυθοῦ ἀνεκάλυψε πυθμένα

καί διά ξηρᾶς οἰκείους ἕλκει,

ἐν αὐτῷ κατακαλύψας ἀντιπάλους,

ὁ κραταιός, ἐν πολέμοις Κύριος,

ὅτι δεδόξασται.

Ἰαμβική. Ἦχος ὁ αὐτός

Στείβει θαλάσσης, κυματούμενον σάλον,

Ἤπειρον αὖθις, Ἰσραήλ δεδειγμένον.

Μέλας δέ πόντος, τριστάτας Αἰγυπτίων,

Ἔκρυψεν ἄρδην, ὑδατόστρωτος τάφος,

Ῥώμῃ κραταιᾷ, δεξιᾶς τοῦ Δεσπότου.

Ὄρθρου φανέντος, τοῖς βροτοῖς σελασφόρου,

Νῦν ἐξ ἐρήμου, πρός ῥοάς Ἰορδάνου.

Ἄναξ ὑπέσχες, ἡλίου σόν αὐχένα,

Χώρου ζοφώδους, τόν Γενάρχην ἁρπάσαι,

Ῥύπου τε παντός, ἐκκαθᾶραι τήν κτίσιν.

Ἄναρχε ῥείθροις, συνταφέντα σοι Λόγε,

Νέον περαίνεις, τόν φθαρέντα τῇ πλάνῃ,

Ταύτην ἀφράστως, πατρόθεν δεδεγμένος,

Ὄπα κρατίστην· Οὗτος ἠγαπημένος,

Ἶσός τέ μοι Παῖς, χρηματίζει τήν φύσιν.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος α΄

«Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις· τοῦ γάρ Γεννήτορος ἡ φωνή προσεμαρτύρει σοι, ἀγαπητόν σε Υἱόν ὀνομάζουσα· καί τό Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς, ἐβεβαίου τοῦ λόγου τό ἀσφαλές. Ὁ ἐπιφανείς Χριστέ ὁ Θεός, καί τόν κόσμον φωτίσας δόξα σοι».

Δόξα σοι ὁ Θεός, Κύριε δόξα σοι!

Συνεχίζεται…

• 1. Ἠθικός Λόγος ΙΒ΄. Ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου. Πῶς ἀποβάλλουμε τό χοϊκό ἄνθρωπο καί ἐνδυόμαστε τόν Χριστό, καθιστάμενοι συγγενεῖς καί ἀδελφοί Του. https://agioreitika.net/
• 2. «Ἡ θέα τοῦ Χριστοῦ». Ἀπό τό βιβλίο «Ἀσκητικές ἐμπειρίες» Τόμος Α΄, Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ. Ἱερά Μονή Παρακλήτου. https://www.hristospanagia.gr
• 3. «Ἡ Ἁγία ἡμέρα τῶν Φώτων». Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ. https://www.imaik.gr/

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra