Της Ολυμπίας
αποκλειστικά για την katanixi.gr

«Διότι ἡ κατάδυσις τοῦ Χριστοῦ στό ὕδωρ καί ἡ κάτω ἀπό αὐτό τοποθέτησίς Του, ὅταν βαπτιζόταν, προϋπεδείκνυε τήν κ α τ ά β α σ ί Του στόν ᾍδη» (Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Γ΄ Μέρος

Παλαιότερα τήν παραμονή αὐτῆς τῆς μεγάλης Δεσποτικῆς ἑορτῆς τῶν Ἁγίων Θεοφανείων γινόταν καί τό βάπτισμα τῶν κατηχουμένων. Καί τότε κάθε ἱερός Ναός ἦταν πλημμυρισμένος ἀπό τό φῶς τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, καθώς αὐτό εἶναι τό σημεῖο μυήσεως στή Θεογνωσία, γιά τούς Ὀρθόδοξους πιστούς:

Γι’ αὐτό γράφει πρός ἐμᾶς ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ: «Ὁ λαός πού καθόταν στό σκοτάδι τῆς ἀγνοίας, ἄς δεῖ τό μεγάλο φῶς τῆς Θεογνωσίας».

Ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, σέ αὐτό τό ἀπόσπασμα τῆς ὁμιλίας του μᾶς λέγει ὅτι μέ τήν ἀμετανοησία “στερούμαστε τήν ἴδια τήν αἰώνια ζωή καί αὐτό τό ἄδυτο φῶς, τά αἰώνια ἀγαθά, τόν ἁγιασμό καί τήν υἱοθεσία”, ὡς ἑξῆς:

“Καί ἔτσι γινόμαστε πάλι χοϊκοί, ὅπως κι’ ἐκεῖνος ὁ πρῶτος χοϊκός, ἀντί νά γίνουμε ἐπουράνιοι καί ὅμοιοι κατά πάντα μέ Αὐτόν τόν δεύτερο ἄνθρωπο καί Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. (6)

Κι’ ἀκόμη μαζί μέ αὐτά (τά αἰώνια ἀγαθά), γινόμαστε ὑπόδικοι στό θάνατο καί στό σκοτάδι, καί παραπεμπόμαστε στό ἄσβεστο πῦρ, βασανιζόμενοι μέ μεγάλο κλαυθμό καί μέ τρίξιμο τῶν δοντιῶν.

Διότι τώρα δέν ἀποβαλλόμαστε κι’ ἐμεῖς ἀπό αἰσθητό Παράδεισο, ὅπως τότε ὁ Ἀδάμ, οὔτε κατακρινόμαστε νά ἐργαζόμαστε ὅπως κι’ ἐκεῖνος τή γῆ, ἀλλά ἀποβαλλόμαστε ἀπό τή βασιλεία τῶν οὐρανῶν καί ἀπό τά ἀγαθά ἐκεῖνα γιά τά ὁποῖα ἔχει γραφεῖ· “ὅσα ὀφθαλμός δέν εἶδε καί αὐτί δέν ἄκουσε καί σέ καρδιά ἀνθρώπου δέν ἀνέβηκαν”.

– «Ἀλλά καθώς γέγραπται, ἅ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε καί οὖς οὐκ ἤκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἅ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν» (Α΄ Κορ. 2, 9).

Ἀπ’ αὐτά λοιπόν ἀποβάλλομε τούς ἑαυτούς μας καί γινόμαστε ὑπεύθυνοι τῆς Κολάσεως.

Κι’ ἄν δέν μᾶς ἀποδιδόταν ἡ ἀνάκληση διά τῆς μετανοίας, δέν θά μποροῦσε νά σωθεῖ κανείς ποτέ”.

Ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ, μᾶς ἀναφέρει ὅτι μόνον ἄν τηρήσουμε ὅλες τίς ἐντολές τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τότε θά δοῦμε τόν Κύριο μέσα μας, ὡς ἑξῆς:

“Ἄν ζεῖς ζωή ἁμαρτωλή, ἄν ἱκανοποιεῖσαι μέ τά πάθη σου καί συνάμα νομίζεις ὅτι ἀγαπᾶς τόν Χριστό, ὁ αἰώνιος μαθητής τοῦ Κυρίου, αὐτός πού στόν Μυστικό Δεῖπνο ἔγειρε στό στῆθος Του, θά σοῦ καταλογίσει πλάνη καί θά σέ διαψεύσει. (7)

Γράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος:

– «Ὅποιος, λέγει, “Τόν γνώρισα”, δέν τηρεῖ ὅμως τίς ἐντολές Του, εἶναι ψεύτης· δέν λέει τήν ἀλήθεια.

Ὅποιος, ἀπεναντίας, ὑπακούει στόν λόγο Του, αὐτός ἀσφαλῶς ἀγαπᾶ τόν Θεό μ᾿ ὄλη του τήν καρδιά».

Ἄν κάνεις τό ἁμαρτωλό σου θέλημα, καταπατώντας ἔτσι τίς εὐαγγελικές ἐντολές, τότε ὁ Κύριος θά σέ συναριθμήσει ἀνάμεσα σ᾿ ἐκείνους πού δέν Τόν ἀγαποῦν.

«Αὐτός πού δέν μέ ἀγαπᾶ», λέγει «δέν ἀκολουθεῖ τά λόγια μου».

Διότι, «ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καί εἶπεν αὐτῷ· ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τόν λόγον μου τηρήσει, καί ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καί πρός αὐτόν ἐλευσόμεθα καί μονήν παρ᾿ αὐτῷ ποιήσομεν» (Ἰωάν. 14, 23).

– «Ἐάν τάς ἐντολάς μου τ η ρ ή σ η τ ε, μενεῖτε ἐν τῇ ἀγάπῃ μου, καθώς ἐγώ τάς ἐντολάς τοῦ πατρός μου τετήρηκα καί μένω αὐτοῦ ἐν τῇ ἀγάπῃ» (Ἰωάν. 15, 10).

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς, σέ αὐτή τήν ὁμιλία του γιά τήν Ἁγία ἡμέρα τῶν Θεοφανείων λέγει τά ἑξῆς:

“Συγκεντρώσατε λοιπόν τή διάνοιά σας, παρακαλῶ ἀδελφοί, καί προσέχετε μέ ἀκρίβεια τοῦ νοῦ, ὥστε νά κατανοήσετε τήν δύναμι τοῦ Μυστηρίου τοῦ κατά Χριστόν Βαπτίσματος. (8)

Διότι ἡ κατάδυσις τοῦ Χριστοῦ στό ὕδωρ καί ἡ κάτω ἀπό αὐτό τοποθέτησίς Του, ὅταν βαπτιζόταν, προϋπεδείκνυε τήν κ α τ ά β α σ ί Του στόν ᾍδη.

Εὐλόγως καί συνεπῶς λοιπόν, ὅταν ἀνέβηκε ἀπό τό ὕδωρ, ἀμέσως τοῦ ἀνοίχθηκαν οἱ οὐρανοί.

Ἐπειδή καί κατά τήν κάθοδο στόν ᾍδη, ὅπου ἔγινε γιά χάρι μας ὑπόγειος, καθώς ἐπανερχόταν ἀπό ἐκεῖ, ἄνοιξε ἀπό ἐκεῖ τά πάντα γιά τόν ἑαυτό Του, ὄχι μόνο τά ἔγγεια καί τά περίγεια, ἀλλά καί τόν ἴδιο τόν ἀνώτατο οὐρανό, στόν ὁποῖο ἔπειτα, ὅταν ἀναλήφθηκε σωματικῶς, «εἰσῆλθε πρόδρομος ὑπέρ ἡμῶν».

Ὅπως δηλαδή διά τοῦ μυστικοῦ ἄρτου καί τοῦ ποτηρίου προϋπέδειξε τό σωτήριο πάθος Του καί ἔπειτα παρέδωκε τό μυστήριο τοῦτο στούς πιστούς νά τό τελοῦν γιά τή σωτηρία, ἔτσι προϋπέδειξε καί τήν κάθοδό Του στόν ᾍδη καί τήν ἀνάβασί Του ἀπό ἐκεῖ μυστικῶς διά τοῦ βαπτίσματός Του τούτου, καί ἔπειτα τό παρέδωσε στούς πιστούς νά τό τελοῦν γιά τή σωτηρία.

Στόν ἑαυτό Του μέν παρεῖχε ἔτσι τά ἐπώδυνα καί δύσκολα, σ’ ἐμᾶς δέ ἐχάριζε τήν κοινωνία τῶν παθημάτων Του εὐθύς ἀπό τήν ἀρχή διά τῶν ἀνώδυνων τούτων μέσων καί μᾶς καθιστοῦσε κατά τόν Ἀπόστολο συμφύτους μέ τό ὁμοίωμα τοῦ θανάτου Του, ὥστε στόν καιρό νά μᾶς καταξιώση καί τῆς ὑπεσχημένης Ἀναστάσεως.

Ἔχοντας δηλαδή σάν ἐμᾶς ψυχή καί σῶμα, πού ἀνέλαβε ἀπό ἐμᾶς γιά χάρι μας, διά μέν τοῦ σώματος ὑπέστη τό θάνατο καί τήν ταφὴ ὑπέρ ἡμῶν, κι’ ἀνέδειξε τήν ἔγερσι ἀπό τόν τάφο σάν δύναμι ἀθανασίας καί τοῦ ἰδίου τοῦ σώματος, καί μᾶς παρέδωσε νά τελοῦμε τήν ἀναίμακτη θυσία σέ ἀνάμνησι τούτων καί δι’ αὐτῆς νά καρπωνώμαστε τή σωτηρία.

Διά δέ τῆς ψυχῆς κατῆλθε στόνᾍδη καί ἐπανῆλθε ἀπό αὐτόν, μεταδίδοντας σέ ὅλους φῶς ἀΐδιο καί ζωή καί γιὰ δεῖγμα τούτου μᾶς παρέδωσε νά τελοῦμε τό Θεῖο βάπτισμα καί διά μέσου αὐτοῦ νά καρπωνώμαστε τή σωτηρία.

Καί μάλιστα νά τήν καρπωνώμαστε μέ τό καθένα ἀπό τά δύο μυστήρια καί μέ τά δύο στοιχεῖα, τήν ψυχή καί τό σῶμα, μυούμενα καί δεχόμενα σπέρματα ἀκήρατης ζωῆς.

Πραγματικά ἀπό τά δύο αὐτά ἐξαρτᾶται ὅλη ἡ σωτηρία μας, ἀφοῦ ὅλη ἡ θεανδρική οἰκονομία στά δύο αὐτά συγκεφαλαιώνεται”.

Ἀδέλφια μου, ἄς ψάλλουμε πάλι μαζί, αὐτές τίς θαυμάσιες καταβασίες τῆς Δεσποτικῆς ἑορτῆς τῶν Ἁγίων Θεοφανείων «Βυθοῦ ἀνεκάλυψε πυθμένα…», πού προέρχονται ἀπό τόν «πεζό Κανόνα» τοῦ ὑμνογράφου Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ, Ἐπισκόπου Μαϊουμά, καί οἱ ὁποίες ψάλλονται ἀπό τήν 1η Ἰανουαρίου μέχρι καί τήν παραμονήτῆς ἑορτῆς τῶν Φώτων 5 Ἰανουαρίου.

Τήν 6η Ἰανουαρίου ἡμέρα τῆς ἑορτῆς εἰς τά Ἅγια Θεοφάνεια τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ –ὅπως καί κατά τήν ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς– οἱ καταβασίες εἶναι πάντοτε διπλές: Αὐτές δηλαδή τοῦ πεζοῦ κανόνος καί οἱ ἰαμβικές «Στείβει θαλάσσης, κυματούμενον σάλον…», ἀπό τόν «ἰαμβικό Κανόνα» τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ. Μέχρι καί τήν παραμονή τῆς ἀπόδοσης τῆς ἑορτῆς τῶν Φώτων ψάλλονται μόνο οἱ ἰαμβικές καταβασίες.

Ὠδή δ΄. Ἦχος β΄. (Πεζή)

Ἀκήκοε Κύριε φωνῇς σου,

ὄν εἶπας, Φωνή βοῶντος ἐν ἐρήμῳ,

ὅτε ἐβρόντησας πολλῶν ἐπί ὑδάτων,

τῷ σῷ μαρτυρούμενος Υἱῷ,

ὅλος γεγονώς τοῦ παρόντος, Πνεύματος δέ ἐβόησε.

Σύ εἶ Χριστός, Θεοῦ Σοφία καί Δύναμις.

Ἰαμβική. Ἦχος ὁ αὐτός

Πυρσῷ καθαρθείς μυστικῆς θεωρίας,

Ὑμνῶν Προφήτης τήν βροτῶν καινουργίαν,

Ῥήγνυσι γῆρυν, Πνεύματι κροτουμένην,

Σάρκωσιν ἐμφαίνουσαν ἀῤῥήτου Λόγου,

ᾯ τῶν δυναστῶν τά κράτη συνετρίβη.

Πεμφθείς ὁ Πατρός παμφαέστατος Λόγος,

Νυκτός διῶσαι τήν καχέσπερον σχέσιν,

Ἔκριζον ἥκεις, καί βροτῶν ἁμαρτίας,

Υἷας συνελκῦσαί τε τῇ σῇ Βαπτίσει,

Μάκαρ φαεινούς, ἐκ ῥοῶν Ἰορδάνου.

Αὐτόν προσιδών τόν περίκλυτον Λόγον,

Τρανῶς ὁ Κήρυξ ἐκβοᾶται τῇ κτίσει.

Οὗτος προών μου, δεύτερος τῷ σαρκίῳ.

Σύμμορφος ἐξέλαμψεν ἐνθέῳ σθένει,

Ἔχθιστον ἡμῶν ἐξελεῖν ἁμαρτίαν.

Νομήν πρός αὐτήν τήν φερέσβιον φέρων,

Θηρᾷ δρακόντων φωλεοῖς ἐπιτρέχων·

Ἄπλητα κύκλα καββαλών Θεός Λόγος,

Πτέρνῃ τε τόν πλήττοντα παμπήδην γένος,

Τοῦτον καθειργνύς, ἐκσαώζει τήν κτίσιν.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος α΄.

«Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις· τοῦ γάρ Γεννήτορος ἡ φωνή προσεμαρτύρει σοι, ἀγαπητόν σε Υἱόν ὀνομάζουσα· καί τό Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς, ἐβεβαίου τοῦ λόγου τό ἀσφαλές. Ὁ ἐπιφανείς Χριστέ ὁ Θεός, καί τόν κόσμον φωτίσας δόξα σοι».

Δόξα σοι ὁ Θεός, Κύριε δόξα σοι!

Συνεχίζεται…

• 6. Ἠθικός Λόγος ΙΒ΄. Ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου. Πῶς ἀποβάλλουμε τό χοϊκό ἄνθρωπο καί ἐνδυόμαστε τόν Χριστό, καθιστάμενοι συγγενεῖς καί ἀδελφοί Του. https://agioreitika.net
• 7. «Ἡ θέα τοῦ Χριστοῦ». Ἀπό τό βιβλίο «Ἀσκητικές ἐμπειρίες» Τόμος Α΄, Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ. Ἱερά Μονή Παρακλήτου. https://www.hristospanagia.gr
• 8. «Ἡ Ἁγία ἡμέρα τῶν Φώτων». Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ. https://www.imaik.gr

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra

Δείτε σχετικά:
– Εις τα Άγια Θεοφάνεια του Χριστού (Α΄ Μέρος, Β΄)