Της Ολυμπίας
αποκλειστικά για την katanixi.gr

«Ἀνακαίνισε δέ τοῦ καθενός ἀπό μᾶς πού πιστεύουμε σ’ Αὐτόν, ὄχι μόνο τή φ ύ σ ι, ἀλλά καί τήν ὑπόστασι» (Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Η΄ Μέρος

Ὁ πνευματικός ἄνθρωπος, σήμερα γιά τήν Ἁγία ἡμέρα τῶν Θεοφανείων, μέ πολύ χαρά ψάλλει: «Ὅσοι εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε, Ἀλληλούϊα».

Ὅπως ἀκριβῶς μᾶς διδάσκει ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ εὐλογημένος τρόπος γιά τήν ἐπανεύρεση τῆς Βαπτισματικῆς Θείας Χάριτος εἶναι μόνον ἡ μετάνοια μέ αὐτή τήν ἀδιάλειπτη ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ὁ πνευματικός ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος θέλει νά καθαρισθεῖ θά πρέπει νά εἰσέλθει μέσα του καί νά ἐπανεύρει, γιά νά ἐπαναφέρει στό τόπο τῆς καθαρῆς του πλέον καρδιᾶς, αὐτήν τήν Βαπτισματική Θεία Χάρη.

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες τονίζουν ὥστε αὐτή ἡ ἐπίκληση τοῦ Παναγίου ὀνόματός Του νά μή γίνεται ξηρά, τυπικά, προστακτικά, ἀλλά ταπεινά καί μέ γλυκύτητα στό βάθος τῆς καρδιᾶς, μέ συντριβή, μέ συναίσθηση, μέ μετάνοια, μέ ἀγάπη πρός τόν Κύριο.

Ὁ νοῦς νά προσέχει μόνο τήν ἔννοια αὐτῶν τῶν πέντε λέξεων: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με».

Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, μᾶς περιγράφει ταπεινά αὐτή τήν Πατερική εὐλογημένη μέθοδο ἐπανεύρεσης τῆς Θείας Χάριτος μέσα ἀπό τό πόνημά του «Εἰσαγωγή εἰς τήν Φιλοκαλίαν», ὡς ἑξῆς:

“Τό Πνεῦμα φωτίζει τούς σοφούς στά Θεῖα Πατέρες καί ὡς πρός τήν ἀδιάκοπη νήψη καί τήν προσοχή σέ ὅλα, καί τή φυλακή τοῦ νοῦ, καί τούς ἀποκαλύπτει τρόπο γιά νά ξαναβροῦν τήν Χάρη, τρόπο ἀληθινά θαυμαστό καί ἐπιστημονικότατο.

Αὐτός ἦταν ἡ ἀδιάκοπη προσευχή στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό, τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ.

Ὄχι ἁπλῶς μέ τό νοῦ μόνο καί τά χείλη ἀλλά στρέφοντας ὁλόκληρο τό νοῦ στόν μέσα ἄνθρωπο, πού εἶναι καί τό θαυμαστό.

Ἔτσι μέσα τους, στά ἴδια τά βάθη τῆς καρδιᾶς ἐπικαλοῦνται τό Πανάγιο ὄνομα τοῦ Κυρίου, ζητοῦν μ’ ἐπιμονή τό ἔλεός Του.

Προσέχουν ἀποκλειστικά καί μόνο στά λόγια τῆς προσευχῆς, τ ί π ο τ ε ἄλλο δέ δέχονται οὔτε ἀπό μέσα οὔτε ἀπό ἔξω καί διατηροῦν τή διάνοιά τους ὁλότελα ἀσχημάτιστη καί καθαρή.

Τῆς ἐργασίας αὐτῆς τίς ἀφετηρίες καί –θά ἔλεγε κανείς– καί τήν ὕλη, τά πῆραν ἀπό τήν ἴδια τήν διδασκαλία τοῦ Κυρίου.

Διότι μᾶς λέγει: “Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρίσκεται μέσα σας”, «ἰδού γάρ ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστιν» (Λουκ. 17, 21).

Κι’ ἀλλοῦ: “Ὑποκριτή, καθάρισε πρῶτα τό ἐσωτερικό τοῦ ποτηριοῦ καί τῆς πιατέλας, καί τότε θά εἶναι καθαρό καί τό ἐξωτερικό τους”.

– «Φαρισαῖε τυφλέ, καθάρισον πρῶτον τό ἐντός τοῦ ποτηρίου καί τῆς παροψίδος, ἵνα γένηται καί τό ἐκτός αὐτῶν καθαρόν» (Ματθ. 23, 26).

Ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, ἐπικαλεῖται ἀκριβῶς αὐτήν τήν Θείαν Χάρη μέσα ἀπό μία μυστική εὐχή μέ τήν θερμή προσευχή του πρός τό Ἅγιον Πνεῦμα ὡς ἑξῆς:

– «Ἐλθέ τό φῶς τό ἀληθινόν, ἐλθέ ἡ αἰώνιος ζωή, ἐλθέ τό ἀποκεκρυμμένον μυστήριον, ἐλθέ ὁ ἀκατονόμαστος θησαυρός, ἐλθέ τό ἀνεκφώνητον πρᾶγμα. (21)

Ἐλθέ τό ἀκατανόητον πρόσωπον, ἐλθέ ἡ ἀΐδιος ἀγαλλίασις, ἐλθέ τό ἀνέσπερον φῶς, ἐλθέ πάντων τῶν μελλόντων σωθῆναι ἡ ἀληθινή προσδοκία!

Ἐλθέ τῶν κειμένων ἡ ἔγερσις, ἐλθέ τῶν νεκρῶν ἡ ἀνάστασις, ἐλθέ ὁ δυνατός, ὁ πάντα ἀεί ποιῶν καί μεταποιῶν καί ἀλλοιῶν μόνῳ τῷ βούλεσθαι!

Ἐλθέ ἡ πνοή μου καί ἡ ζωή, ἐλθέ ἡ παραμυθία τῆς ταπεινῆς μου ψυχῆς, ἐλθέ ἡ χαρά καί ἡ δόξα καί ἡ διηνεκής μου τρυφή!

Νῦν οῦν ἐνσκήνωσον, Δέσποτα, ἐν ἐμοί καί κατοίκησον καί μεῖνον ἀδιαστάτως, ἀχωρίστως μέχρι τέλους ἐν ἐμοί τῷ δούλῳ Σου, ἀγαθέ, ἵνα κἀγώ εὑρεθῶ ἐν τῇ ἐξόδῳ μου καί μετά τήν ἔξοδον ἐν Σοί, ἀγαθέ, καί συμβασιλεύσω Σοι, τῷ ἐπί πάντων Θεῷ!

…Ὅτι Σύ ὑπάρχεις πᾶν ἀγαθόν καί πᾶσα δόξα καί πᾶσα τρυφή καί σοί πρέπει ἡ δόξα, τῇ Ἁγίᾳ καί Ὁμοουσίῳ καί Ζωοποιῷ Τριάδι, τῇ ἐν Πατρί καί Υἱῷ καί Ἁγίῳ Πνεύματι σεβομένῃ τε καί γνωριζομένῃ καί προσκυνουμένῃ καί λατρευομένῃ ὑπό πάντων νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν».

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς, στό τέλος αὐτῆς τῆς ὁμιλίας του γιά τήν Ἁγία ἡμέρα τῶν Θεοφανείων λέγει τά ἑξῆς:

– «Καί ἰδού ἀνεῴχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί, καί εἶδε τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεί περιστεράν καί ἐρχόμενον ἐπ᾿ αὐτόν» (Ματθ. 3, 16).

Καί δέν ἔμεινε μόνο ἐπάνω σ’ Αὐτόν –καί μάρτυς εἶναι πάλι ὁ ἴδιος πού λέγει, «ἀπό τό πλήρωμά Του ἐλάβαμε ὅλοι ἐμεῖς»– ἀλλά καί πρίν ἀπό τή φανερά κάθοδο ἦταν μέσα σ’ Αὐτόν ἀφανῶς. (22)

Τοῦτο ἄλλωστε μαρτυρεῖται καί ἀπό τούς ἀσώματους καί οὐράνιους ἀγγέλους, ἀπό τούς ὁποίους ὁ μέν ἕνας λέγει πρός τήν γυναῖκα πού τόν συνελάμβανε μέ παρθενία «ὅτι τό ἅγιο Πνεῦμα θά ἐπέλθη σέ σένα», ὁ δέ ἄλλος πρός τόν Ἰωσήφ γι’ αὐτήν, «ὅτι τό παιδί πού ἔχει γεννηθῆ μέσα της προέρχεται ἀπό ἅγιο Πνεῦμα».

Ἐπειδή λοιπόν αὐτά δέν κ η ρ ύ τ τ ο ν τ α ι ὡς ἁπλῆ συνάφεια, ἀλλά εἶναι καί κάποια ἀλληλουχία ὑπερφυής καί διηνεκής συγχρόνως, τελεία καί ἀσύγχυτη.

Ἔτσι καί Αὐτός ἀναδεικνύεται γιά μᾶς ἕνας Θεός μέ τρισυπόστατη καί παντοδύναμη θεότητα, πού φανερώνεται ὅποτε καί ὅπως εὐδόκησε μόνος Του, Πατήρ ὑπερουράνιος, Υἱός ὁμοούσιος, Πνεῦμα ἅγιο ἐκπορευόμενο ἀπό τόν Πατέρα καί ἀναπαυόμενο στόν Υἱό, πού καί τήν ἕνωσι ἔχει ἀσύγχυτη καί τή διαίρεσι ἀμέριστη.

Διότι δύο εἶναι αὐτοί πού μαρτυροῦν, ὁ δέ μαρτυρούμενος ἕνας· μαρτυροῦν δέ καί τήν θεότητά τους καί τήν συμφυΐα μεταξύ τους καί τή διακρισι.

Τήν μέν θεότητα ἀπό τήν ὑπερβατική δεσποτεία, ἀπό τήν ὁποία ἐσχίσθηκαν ὅλοι οἱ οὐρανοί συγχρόνως, τήν δέ συμφυΐα ἀπό τήν ἄκρα καί διηνεκῆ συνάφεια καί τήν συμφωνία, τήν δέ διάκρισι διά τῆς διαφοροποιήσεως καί τῆς σχέσεως τῶν ὑποστατικῶν ὀνομάτων.

Ἀνεβάζεται μάλιστα καί τό ἀπό μᾶς πρόσλημμα πρός ἐκεῖνο τό ἀξίωμα, ἀφοῦ ὑπάρχει ἀχωρίστως μαζί μέ τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, ὥστε καί μετά τήν ἐνανθρώπησί Του οἱ προσκυνητές καί φωτιστικές ὑποστάσεις νά εἶναι τρεῖς, στίς ὁποῖες ἐμεῖς πιστεύουμε καί βαπτιζόμαστε.

Τόν μέν παλαιό ἄνθρωπο ἐκδυόμενοι μέ τό Θεῖο βάπτισμα, ἐνδυόμενοι δέ τόν Χριστό, τόν νέο Ἀδάμ, ὁ Ὁποῖος κατέστησε νέα τήν ἔνοχη φύσι μας, ἀφοῦ τήν παρέλαβε ἀπό παρθενικά αἵματα ὅπως εὐδόκησε, καί τήν ἐδικαίωσε δι’ Ἑαυτοῦ.

Καί ἔπειτα ὅλους ὅσοι προῆλθαν κατά πνεῦμα ἀπό Αὐτόν τούς ἐλευθέρωσε ἀπό ἐκείνη τήν προγονική κατάρα καί καταδίκη.

– Τί λοιπόν;

– Ἐπειδή βέβαια ὁ μονογενής Υἱός τοῦ Θεοῦ δέν ἔλαβε ἀπό ἐμᾶς ὑπόστασι, ἀλλά τήν φύσι μας τήν ὁποία ἀνεκαίνισε, ἀφοῦ ἑνώθηκε μέ αὐτήν κατά τήν ἰδική Του ὑπόστασι, δέν μεταδίδει ἀπό τή χάρι Του καί στήν καθεμία ἀπό τίς ὑποστάσεις μας καί δέν λαμβάνει ἀπό αὐτόν ὁ καθένας τήν ἄφεσι τῶν ἁμαρτημάτων του;

– Πῶς εἶναι δυνατόν νά κάμη ἀλλοιῶς Αὐτός πού «θέλει νά σωθοῦμε ὅλοι», Αὐτός πού «ἀφοῦ ἔκλινε τούς οὐρανούς κατῆλθε» ὑπέρ ὅλων, καί πού, ἀφοῦ μέ ἔργα καί λόγια καὶ παθήματα μᾶς ὑπέδειξε ὁδό σωτηρίας, ἀνῆλθε στούς οὐρανούς ἀπό ὅπου ἕλκει τούς πιστούς Του;

Ἀλλά τήν μέν φύσι, πού τήν ἀνακαίνισε ἀφοῦ τήν προσέλαβε γιά μᾶς ἀπό μᾶς, τήν ἔδειξε ἁγιασμένη καί δικαιωμένη, καί ὑπήκοο καθ’ ὅλα στόν Πατέρα, μέ ὅσα Αὐτός ἔπραξε κι’ ἔπαθε κατά τό θέλημά Του ἑνωμένος πρός αὐτήν κατά τήν ὑπόστασι.

Ἀνακαίνισε δέ τοῦ καθενός ἀπό μᾶς πού πιστεύουμε σ’ Αὐτόν, ὄχι μόνο τήν φύσι, ἀλλά καί τήν ὑπόστασι.

Καί μᾶς ἐχάρισε τήν ἄφεσι τῶν ἁμαρτημάτων διά τοῦ Θείου Βαπτίσματος, διά τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν Του, διά τῆς μετανοίας πού ἐχάρισε στούς πταῖστες, καί διά τῆς μεταδόσεως τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματός Του.

Μέ τό νά εἴπη δέ ὁ Πατήρ ἀπό ἄνω περί τοῦ βαπτισθέντος κατά σάρκα «Αὐτός εἶναι ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, στόν ὁποῖο εὐαρεστοῦμαι», ἔδειξε ὅτι ὅλα ἐκεῖνα τά ἄλλα πού ἐλέχθηκαν πρωτύτερα διά τῶν Προφητῶν, οἱ νομοθεσίες, οἱ ἐπαγγελίες, οἱ υἱοθεσίες, ἦσαν ἀτελῆ καί δέν ἐλέχθηκαν οὔτε ἐτελέσθηκαν σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ἐπί τούτου.

Ἀλλά ἀπέβλεπαν πρός τόν τωρινό σκοπό καί διά τοῦ τελεσθέντος τώρα ἐτελειώθηκαν κι’ ἐκεῖνα.

– Καί τί περιορίζομαι στίς διά τῶν Προφητῶν νομοθεσίες, τίς ἐπαγγελίες, τίς υἱοθεσίες;

Διότι καί ἡ κατά τήν ἀρχή θεμελίωσις τοῦ κόσμου πρός τοῦτον ἔβλεπε, τόν κάτω μέν βαπτιζόμενο ὡς υἱό ἀνθρώπου, ἀπό ἐπάνω δέ μαρτυρούμενο ἀπό τό Θεό ὡς μόνο ἀγαπητὸ Υἱό, γιά τόν ὁποῖο ἔγιναν τά πάντα καί διά τοῦ ὁποίου ἔγιναν τά πάντα, ὅπως λέγει ὁἈπόστολος.

Ἑπομένως καί ἡ ἐξ ἀρχῆς δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου γι’ αὐτόν ἔγινε, ἀφοῦ ἐπλάσθηκε κατά εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, γιά νά μπορέση κάποτε νά χ ω ρ έ σ η τό ἀρχέτυπο.

Καί ὁ νόμος στόν Παράδεισο γι’ αὐτόν ἐδόθηκε ἀπό τόν Θεό.

Διότι δέν θά τόν ἔθετε ὁ νομοθέτης, ἄν ἐπρόκειτο νά μείνη ἀπραγματοποίητος διαπαντός.

Καί τά ἔπειτα ἀπό Αὐτόν λεχθέντα καί τελεσθέντα ὅλα σχεδόν γι’ Αὐτόν ἔγιναν, ἄν δέν εἴπη κανείς καλῶς ὅτι καί ὅλα τά ὑπερκόσμια, οἱ ἀγγελικές φύσεις καί τάξεις δηλαδή καί οἱ ἐκεῖ θεσμοθεσίες, πρός τοῦτον τό σκοπό τείνουν ἀπό τήν ἀρχή.

Δηλαδή πρός τήν θεανδρική οἰκονομία, τήν ὁποία καί ὑπηρέτησαν, ἀπό τήν ἀρχή ἕως τό τέλος.

Διότι εὐδοκία εἶναι τό κυριαρχικό καί ἀγαθό καί τέλειο θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Αὐτός δέ εἶναι ὁ μόνος, στόν ὁποῖο εὐδοκεῖ καί ἐπαναπαύεται καί ἀρέσκεται τελείως ὁ Πατήρ, «ὁ θαυμαστός Του σύμβουλος, ὁ ἄγγελος τῆς μεγάλης βουλῆς Του», Αὐτός πού ἀκούει καί ὁμιλεῖ ἀπό τόν Πατέρα Του καί παρέχει στούς εὐπειθεῖς ζωή αἰώνια.

Αὐτήν εἴθε νά ἐπιτύχωμε ὅλοι ἐμεῖς μέσα σ’ Αὐτόν τόν Βασιλέα τῶν αἰώνων Χριστό, στόν Ὁποῖο πρέπει κάθε δόξα, τιμή καί προσκύνησις μαζί μέ τόν ἄναρχο Πατέρα του καί τό Πανάγιο καί ἀγαθό καί ζωοποιό Πνεῦμα, τώρα καί πάντοτε καί στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων.

Γένοιτο.Ἀμήν”.

Ἀδέλφια μου, ἄς ψάλλουμε πάλι μαζί, αὐτές τίς θαυμάσιες καταβασίες τῆς Δεσποτικῆς ἑορτῆς τῶν Ἁγίων Θεοφανείων «Βυθοῦ ἀνεκάλυψε πυθμένα…», πού προέρχονται ἀπό τόν «πεζό Κανόνα» τοῦ ὑμνογράφου Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ, Ἐπισκόπου Μαϊουμά, καί οἱ ὁποίες ψάλλονται ἀπό τήν 1η Ἰανουαρίου μέχρι καί τήν παραμονήτῆς ἑορτῆς τῶν Φώτων 5 Ἰανουαρίου.

Τήν 6η Ἰανουαρίου ἡμέρα τῆς ἑορτῆς εἰς τά Ἅγια Θεοφάνεια τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ –ὅπως καί κατά τήν ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς– οἱ καταβασίες εἶναι πάντοτε διπλές: Αὐτές δηλαδή τοῦ πεζοῦ κανόνος καί οἱ ἰαμβικές «Στείβει θαλάσσης, κυματούμενον σάλον…», ἀπό τόν «ἰαμβικό Κανόνα» τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ. Μέχρι καί τήν παραμονή τῆς ἀπόδοσης τῆς ἑορτῆς τῶν Φώτων ψάλλονται μόνο οἱ ἰαμβικές καταβασίες.

Ὠδή θ΄.Ἦχος β΄. (Πεζή)

Ἀπορεῖ πᾶσα γλῶσσα, εὐφημεῖν πρός ἀξίαν·

ἰλιγγιᾷ δέ νοῦς καί ὑπερκόσμιος, ὑμνεῖν Σε Θεοτόκε·

ὅμως ἀγαθή ὑπάρχουσα, τήν πίστιν δέχου·

καί γάρ τόν πόθον οἶδας, τόν ἔνθεον ἡμῶν·

Σύ γάρ Χριστιανῶν εἶ προστάτις, Σέ μεγαλύνομεν.

Ἰαμβική. Ἦχος ὁ αὐτός

Ὤ τῶν ὑπέρ νοῦν, τοῦ τόκου σου θαυμάτων!

Νύμφη πάναγνε, Μῆτερ εὐλογημένη·

Δι᾿ ἧς τυχόντες παντελοῦς σωτηρίας,

Ἐπάξιον κροτοῦμεν ὡς εὐεργέτῃ,

Δῶρον φέροντες ὕμνουν εὐχαριστίας.

Ἴδμεν τά Μωσεῖ, τῇ βάτῳ δεδειγμένα,

Δεῦρο ξένοις, θεσμοῖσιν ἐξειργασμένα·

Ὡς γάρ σέσωσται, πυρφοροῦσα Παρθένος,

Σελασφόρον τεκοῦσα, τόν εὐεργέτην,

Ἰορδάνου τε, ῥεῖθρα προσδεδεγμένα.

Χρίεις τελειῶν, τήν βρότειον οὐσίαν,

Ἄναξ ἄναρχε, Πνεύματος κοινωνίᾳ,

Ῥοαῖς ἀχράντοις, ἐκκαθάρας καί σκότους,

Ἰσχύν θριαμβεύσας τε, τήν ἐπηρμένην,

Νῦν εἰς ἄληκτον, ἐξαμείβεαι βίον.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος α΄.

«Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις· τοῦ γάρ Γεννήτορος ἡ φωνή προσεμαρτύρει σοι, ἀγαπητόν σε Υἱόν ὀνομάζουσα· καί τό Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς, ἐβεβαίου τοῦ λόγου τό ἀσφαλές. Ὁ ἐπιφανείς Χριστέ ὁ Θεός, καί τόν κόσμον φωτίσας δόξα σοι».

Δόξα σοι ὁ Θεός, Κύριε δόξα σοι!

• 21. Τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Συμεών εὐχή μυστική, δι᾿ ἧς ἐπικαλεῖται τό Πνεῦμα τό Ἅγιον ὁ αὐτό προορῶν. Ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου. https://orthodoxfathers.com
• 22. «Ἡ Ἁγία ἡμέρα τῶν Φώτων». Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ. https://www.imaik.gr/

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra

Δείτε σχετικά:
– Εις τα Άγια Θεοφάνεια του Χριστού (Α΄ Μέρος, Β΄, Γ΄, Δ΄, ΣΤ΄, Ε΄)