Της Ολυμπίας
αποκλειστικά για την katanixi.gr

«Ἄν τηρεῖς τίς ἐντολές τοῦ Κυρίου, μέ τρόπο θαυμαστό θά δεῖς τόν Κύριο μέσα σου» (Ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Β΄ Μέρος

Τά Ἅγια Θεοφάνεια εἶναι μία ἀπό τίς ἀρχαιότερες ἑορτές τῆς Ἁγίας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, ἡ ὁποία θεσπίστηκε τό 2ο αἰώνα μ.Χ. καί ἀναφέρεται εἰς τήν φανέρωση τῆς Ἁγίας Τριάδος κατά τήν βάπτιση τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, σέ αὐτό τό ἀπόσπασμα τῆς ὁμιλίας του μᾶς λέγει ὅτι ἡ ἀληθινή πίστη μαζί μέ τήν ἀγάπη πρός τόν Ἰησοῦ Χριστό ἀναδεικνύεται πάντοτε μέσα ἀπό τά ἔργα μας, ὡς ἑξῆς:

“Ἔτσι λοιπόν ἄν φυλάξουμε ὅλα ὅσα μᾶς εἶπε καί μᾶς λέει ὁ ἴδιος ὁ Θεός, εἴμαστε πράγματι πιστοί, ἀποδεικνύοντας τήν πίστη μας ἀπό τά ἔργα, καί γινόμαστε ὅπως Ἐκεῖνος Ἅγιοι καί τέλειοι, ὅλοι τελείως ἐπουράνιοι, τέκνα ἐπουράνιου Θεοῦ, ὅμοια μαζί Του κατά πάντα θέσει καί χάριτι, ἐπειδή εἶναι καί Αὐτός ὅπως ἐμεῖς ὅμοιός μας πλήν τῆς ἁμαρτίας. (4)

Ἐάν ὅμως, περιφρονώντας τίς ἅγιες καί ζωοποιές Του ἐντολές, ἀπομακρυνθοῦμε ἀπό ἀμέλεια καί ἐνεργήσουμε κάτι ἐναντίον τῶν προσταγμάτων Του, ἐπειδή πράξαμε ὅσα δέν μᾶς παρήγγειλε, ἀμέσως ἐκπίπτουμε ἀπό ὅλα ἐκεῖνα τά ἀγαθά πού μᾶς δόθηκαν ἀπό τό Θεό διά τοῦ βαπτίσματος.

Καί ὅπως ὁ Ἀδάμ μετά τήν παράβαση ἐκβάλλεται καί ἀπογυμνώνεται ἀπό τόν Παράδεισο καί τήν τ ρ υ φ ή καί τήν μετά τῶν Ἀγγέλων δ ι α β ί ω σ η.

Καί ἀπομακρύνεται ἀπό τή θέα τοῦ Θεοῦ.

Ἔτσι κι’ ἐμεῖς ἀμαρτάνοντας ἀποχωριζόμαστε ἀπό τήν Ἐκκλησία τῶν ἁγίων δούλων Του καί τή θεία ἐνδυμασία, τήν ὁποία ἐμεῖς οἱ βαπτιζόμενοι ἐνδυθήκαμε, τόν ἴδιο δηλαδή τό Χριστό, ὅπως πιστεύουμε, Αὐτόν τόν ἀποδυόμαστε διά τῆς ἁμαρτίας.

Καί ὄχι μόνον αὐτά, ἀλλά στερούμαστε καί τήν ἴδια τήν αἰώνια ζωή κι’ αὐτό τό ἄδυτο φῶς, τά αἰώνια ἀγαθά, τόν ἁγιασμό καί τήν υἱοθεσία”.

Ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ, ἀναφέρει ἀκόμη ὅτι μόνο ἄν τηρήσουμε ὅλες τίς ἐντολές τοῦ Κυρίου, τότε θά δοῦμε τόν Κύριο μέσα μας. Καί γιά τόν Ὁποῖον μᾶς λέγει ὡς ἑξῆς:

– Θέλεις νά σοῦ φανερωθεῖ ὁ Χριστός; (5)

Ὁ Ἴδιος σέ διδάσκει πῶς θά τό πετύχεις:

– «Ὅποιος κρατᾶ τίς ἐντολές μου καί τίς ἐκτελεῖ, αὐτός μέ ἀγαπᾶ· κι’ αὐτός πού μέ ἀγαπᾶ, θά ἀγαπηθεῖ ἀπό τόν Πατέρα μου, κι’ ἐγώ θά τόν ἀγαπήσω καί θά τοῦ φανερώσω τόν ἑαυτό μου».

Φυλάξου ἀπό τή φ α ν τ α σ ί α σου, πού μπορεῖ νά σοῦ δημιουργήσει τήν ἐντύπωση ὅτι βλέπεις τόν Ἰησοῦ Χριστό, ὅτι Τόν ἀγγίζεις, ὅτι Τόν ἀγκαλιάζεις.

Δέν πρόκειται παρά γιά μιάν ὀλέθρια αὐταπάτη, ἕνα μάταιο παιχνίδι ὑπερηφάνειας, ἐπάρσεως, ἀλαζονείας, οἰήσεως.

Ἄν τηρεῖς τίς ἐντολές τοῦ Κυρίου, μέ τρόπο θαυμαστό θά δεῖς τόν Κύριο μέσα σου.

Ὅπως Τόν ἔβλεπε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος καί ὅπως ζητοῦσε νά Τόν βλέπουν καί οἱ ἄλλοι Χριστιανοί, θεωρώντας πώς ὅσοι δέν τό εἶχαν κατορθώσει, δέν εἶχαν φτάσει στήν κατάσταση πού ἔπρεπε ὡς Χριστιανοί”.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς, σέ αὐτή τήν ὁμιλία του γιά τήν Ἁγία ἡμέρα τῶν Θεοφανείων λέγει τά ἑξῆς:

“Ἐκτός ἀπό αὐτά ἐξηγήσαμε πρός τήν ἀγάπη σας καί τούς πρός τόν ἴδιο τόν Κύριο πού ἦλθε νά βαπτισθῆ λόγους τοῦ Βαπτιστοῦ, πού ἐδίσταζε καί ὑποχωροῦσε καί παραιτεῖτο ἀπό τί ἔργο, καί ζητοῦσε μᾶλλον αὐτός νά λάβη ἀπό Ἐκεῖνον τό βάπτισμα. (6)

Ἀλλά ἐπίσης ἐξηγήσαμε καί τοῦ Κυρίου τούς λόγους πρός ἐκεῖνον, ὡς δεσπότη πού προστάσσει δοῦλον, συγχρόνως δέ καί φανερώνει τό μυστήριο σάν σέ φίλο καί συγγενῆ κατά σάρκα καί προβάλλει τίς εὔλογες δικαιολογίες.

Καί φθάσαμε τότε ὁμιλώντας πρός σᾶς ἕως τό σημεῖο ὅπου ὁ Ἰωάννης πεισθείς ἄφησε τόν Κύριο νά βαπτισθῆ.

Ἀπέμεινε δέ ἀπό τό Εὐαγγέλιο αὐτό πού ἀναγνώσθηκε τώρα, ὅτι, “ἀφοῦ βαπτίσθηκε ὁ Ἰησοῦς, ἀνέβηκε ἀμέσως ἀπό τό ὕδωρ· καί ἰδού τοῦ ἀνοίχθηκαν οἱ οὐρανοί καί εἶδε ὁ Ἰωάννης τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ νά κατεβαίνη σάν περιστερά καί νά ἔρχεται ἐπάνω Του. Καί ἀμέσως ἦλθε φωνή ἀπό τόν οὐρανό πού ἔλεγε, τοῦτος εἶναι ὁ ἀγαπητός Υἱός μου, πού τόν ἐξέλεξα”.

– «Καί βαπτισθείς ὁ Ἰησοῦς ἀνέβη εὐθύς ἀπό τοῦ ὕδατος· καί ἰδού ἀνεῴχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί, καί εἶδε τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεί περιστεράν καί ἐρχόμενον ἐπ᾿ αὐτόν· καί ἰδού φωνή ἐκ τῶν οὐρανῶν λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα» (Ματθ. 3, 16- 17).

Μέγα καί ὑψηλό, ἀδελφοί, εἶναι τό Μυστήριο τοῦ βαπτίσματος τοῦ Χριστοῦ πού συμπεριλαμβάνεται στά λίγα τοῦτα λόγια, δυσθεώρητο καί δυσερμήνευτο καί ὄχι λιγώτερο δυσκατάληπτο.

Ἀλλά ἐπειδή εἶναι ἐξαιρετικά σωτήριο, γι’ αὐτό, ἀφοῦ πεισθοῦμε καί ἐλπίσωμε σ’ Αὐτόν πού προέτρεψε νά ἐρευνοῦμε τίς Γραφές,ἄς ἀνιχνεύσωμε ὅσο εἶναι ἐφικτό τή δύναμι τοῦ Μυστηρίου.

Ὅπως λοιπόν κατά τήν ἀρχή μετά τό λόγο τοῦ Θεοῦ, «ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ’ ὁμοίωσιν» (Γεν. 1, 26), “ἄς κατασκευάσωμε ἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα καί ὁμοίωσί μας”, ἀφοῦ ἐπλάσθηκε ἡ φύσις μας στόν Ἀδάμ, τό ζωαρχικό Πνεῦμα, ἀφοῦ φανερώθηκε κι’ ἐδόθηκε μέ τό ἐμφύσημα πρός αὐτόν, συνεφανέρωσε καί τό τριαδικό τῶν ὑποστάσεων τῆς δημιουργοῦ Θεότητος ἐπάνω στά ἄλλα κτίσματα, τά ὁποῖα παράγονταν μέ μόνο τό ρῆμα τοῦ Λόγου καί τοῦ λέγοντος Πατρός.

Ἔτσι τώρα, πού ἀναπλασσόταν στόν Χριστό ἡ φύσις μας, τό Πνεῦμα τό ἅγιο, φανερωθέν διά τῆς πρός αὐτόν καθόδου ἀπό τά ὑπερουράνια, καθώς βαπτιζόταν στόν Ἰορδάνη, φανέρωσε τό Μυστήριο τῆς ὕψιστης καί παντουργοῦ Τριάδος, τό σωστικό γιά τά λογικά κτίσματα.

Γιά ποιό λόγο φανερώνεται τό Μυστήριο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὅταν πλάσσεται καί ἀναπλάσσετα ὁ ἄνθρωπος;

Ὄχι μόνο διότι εἶναι μόνος ἐπίγειος μύστης καί προσκυνητής Της, ἀλλά καί διότι εἶναι ὁ μόνος κατά τήν εἰκόνα Της.

Πραγματικά τά μέν αἰσθητικά καί ἄλογα ζῶα ἔχουν μόνο πνεῦμα ζωϊκό, ἀλλά κι’ αὐτό μή δυνάμενο νά ὑφίσταται καθ’ ἑαυτό, στεροῦνται ὅμως τελείως νοῦ καί λόγου.

Τά δέ ἐντελῶς ὑπέρ τήν αἴσθησι, Ἄγγελοι καί Ἀρχάγγελοι, ὡς νοεροί καί λογικοί, ἔχουν νοῦ καί λόγο, ἀλλά ὄχι καί πνεῦμα ζωοποιό, ἐπειδή δέν ἔχουν οὔτε σῶμα πού νά ζωοποιῆται ἀπό αὐτό.

Ὁ δέ ἄνθρωπος εἶναι ὁ μόνος πού κατ’ εἰκόνα τῆς τρισυπόστατης φύσεως ἔχει νοῦ καί λόγο καί πνεῦμα ζωοποιό τοῦ σώματος, ἐπειδή ἔχει καί τό ζωοποιούμενο σῶμα.

Ὅπως λοιπόν, ἀφοῦ φανερώθηκε ἡ ὕψιστη καί παντουργός Τριάς τή στιγμή πού ἀναπλασσόταν ἡ φύσις μας στόν Ἰορδάνη, σάν εἶδος ἀρχετύπου τῆς κατά τήν ψυχή μας εἰκόνος, οἱ μέν βαπτίζοντες κατά Χριστόν μετά τόν Χριστό βαπτίζουν μέ τρεῖς καταδύσεις, ἐνῶ ὁ Ἰωάννης βάπτιζε μέ μία κατάδυσι.

Κι’ αὐτό ἐπισημαίνοντας ὁ Εὐαγγελιστής Ματθαῖος λέγει “ἀφοῦ βαπτίσθηκε ὁ Ἰησοῦς, ἀνέβηκε ἀμέσως ἀπό τό ὕδωρ”, «καί βαπτισθείς ὁ Ἰησοῦς ἀνέβη εὐθύς ἀπό τοῦ ὕδατος» (Ματθ. 3, 16).

– «Καί ἰδού», λέγει, δηλαδή χωρίς νά βγῆ ἀπό τό ὕδωρ ἀλλά μέ τό νά ἀναδυθῆ μόνο, “τοῦ ἀνοίχθηκαν οἱ οὐρανοί”,«ἀνεῴχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί, καί εἶδε τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεί περιστεράν καί ἐρχόμενον ἐπ᾿ αὐτόν» (Ματθ. 3, 16)”.

Ἀδέλφια μου, ἄς ψάλλουμε πάλι μαζί, αὐτές τίς θαυμάσιες καταβασίες τῆς Δεσποτικῆς ἑορτῆς τῶν Ἁγίων Θεοφανείων «Βυθοῦ ἀνεκάλυψε πυθμένα…», πού προέρχονται ἀπό τόν «πεζό Κανόνα» τοῦ ὑμνογράφου Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ, Ἐπισκόπου Μαϊουμά, καί οἱ ὁποίες ψάλλονται ἀπό τήν 1η Ἰανουαρίου μέχρι καί τήν παραμονήτῆς ἑορτῆς τῶν Φώτων 5 Ἰανουαρίου.

Τήν 6η Ἰανουαρίου ἡμέρα τῆς ἑορτῆς εἰς τά Ἅγια Θεοφάνεια τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ –ὅπως καί κατά τήν ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς– οἱ καταβασίες εἶναι πάντοτε διπλές: Αὐτές δηλαδή τοῦ πεζοῦ κανόνος καί οἱ ἰαμβικές «Στείβει θαλάσσης, κυματούμενον σάλον…», ἀπό τόν «ἰαμβικό Κανόνα» τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ. Μέχρι καί τήν παραμονή τῆς ἀπόδοσης τῆς ἑορτῆς τῶν Φώτων ψάλλονται μόνο οἱ ἰαμβικές καταβασίες.

Ὠδή γ΄. Ἦχος β΄. (Πεζή)

Ἰσχύν ὁ διδούς τοῖς Βασιλεῦσιν ἡμῶν Κύριος,

καί κέρας χριστῶν αὐτοῦ ὑψῶν,

Παρθένου ἀποτίκτεται, μολεῖ δέ πρός τό Βάπτισμα·

διό πιστοί βοήσωμεν, οὔκ ἐστιν Ἅγιος, ὡς ὁ Θεός ἡμῶν,

καί οὔκ ἐστι δίκαιος πλήν σοῦ Κύριε.

Ἰαμβική. Ἦχος ὁ αὐτός

Ὅσοι παλαιῶν, ἐκλελύμεθα βρόχων,

Βορῶν λεόντων, συντεθλασμένων μύλας,

Ἀγαλλιῶμεν, καί πλατύνωμεν στόμα,

Λόγῳ πλέκοντες, ἐκ λόγων μελῳδίαν,

ᾯ τῶν πρός ἡμᾶς, ἥδεται δωρημάτων.

Νέκρωσιν ὁ πρίν, ἐμφυτεύσας τῇ κτίσει,

Θηρός κακούργου, σχηματισθείς εἰς φύσιν,

Ἐπισκοτεῖται, σαρκικῇ παρουσίᾳ.

Ὄρθρῳ φάναντι, προσβαλών τῷ Δεσπότῃ,

Φλᾶν τήν ἑαυτοῦ, δυσμενεστάτην κάραν.

Ἕλκει πρός αὐτόν τήν θεόδμητον φύσιν,

Γαστρός τυράννου, συγκεχωσμένην ὅροις·

Γεννᾷ τε αὖθις, γηγενῶν ἀναπλάσει.

Ἔργον φέριστον, ἐκτελῶν ὁ Δεσπότης·

Ἷκται γάρ αὐτήν, ἐξαλεξῆσαι θέλων.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος α΄.

«Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου Κύριε, ἡ τῆς Τριάδος ἐφανερώθη προσκύνησις· τοῦ γάρ Γεννήτορος ἡ φωνή προσεμαρτύρει σοι, ἀγαπητόν σε Υἱόν ὀνομάζουσα· καί τό Πνεῦμα ἐν εἴδει περιστερᾶς, ἐβεβαίου τοῦ λόγου τό ἀσφαλές. Ὁ ἐπιφανείς Χριστέ ὁ Θεός, καί τόν κόσμον φωτίσας δόξα σοι».

Δόξα σοι ὁ Θεός, Κύριε δόξα σοι!

Συνεχίζεται…

• 3. Ἠθικός Λόγος ΙΒ΄. Ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου. Πῶς ἀποβάλλουμε τό χοϊκό ἄνθρωπο καί ἐνδυόμαστε τόν Χριστό, καθιστάμενοι συγγενεῖς καί ἀδελφοί Του. https://agioreitika.net
• 4. «Ἡ θέα τοῦ Χριστοῦ». Ἀπό τό βιβλίο «Ἀσκητικές ἐμπειρίες» Τόμος Α΄, Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ. Ἱερά Μονή Παρακλήτου. https://www.hristospanagia.gr
• 5. «Ἡ Ἁγία ἡμέρα τῶν Φώτων». Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ. https://www.imaik.gr

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra

Δείτε σχετικά:
– Εις τα Άγια Θεοφάνεια του Χριστού (Α΄ Μέρος)