Δήμος Σερκελίδης, γραμματέας του συλλόγου Άγιος Ιωσὴφ ο Ησυχαστής
αποκλειστικά για katanixi.gr

Η μάχη της Γράνας

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

10 Αυγούστου

Τριπολιτσά, Η μάχη της Γράνας

Με την προώθηση των Ελλήνων στον Άγιο Σώστη η πολιορκία της Τριπολιτσάς έγινε στενότερη. Το επισιτιστικό πρόβλημα έχει αρχίσει να βασανίζει την πόλη. Οι Τούρκοι έχουν την ελπίδα πως, αν μπορέσουν να αντέξουν την πείνα, η στρατιά του Μπευράν πασά που κατεβαίνει από την Μακεδονία θα καταφέρει να μπει στο Μοριά και θα λύσει την πολιορκία. Έτσι αποφάσισαν να τολμήσουν μια μικρή εκστρατεία για την εύρεση προμηθειών και ζωοτροφών. Και επειδή ο κλοιός ήταν στενότερος προς νότο σχεδίασαν να κινηθούν προς τα βορειοανατολικά περάσματα προς το χωριό Λουκά. Δεν γνώριζαν ότι προς την κατεύθυνση αυτή είχε χαραχτεί στην πεδιάδα ανάμεσα στα υψώματα η γράνα του Κολοκοτρώνη. Χωρίς κανείς από τους δύο αντιπάλους να το περιμένει η σημερινή μάχη, η μάχη της Γράνας, θα κρίνει το μέλλον της Τριπολιτσάς.

Εχθές, λοιπόν, προς τα μεσάνυχτα βγήκαν υπό το φως του φεγγαριού από την Τριπολιτσά τρεις χιλιάδες πεζοί και αρκετοί ιππείς με αρχηγό τον Αλή μπέη, αδελφό του Κεχαγιάμπεη. Τράβηξαν προς το πηγάδι της Βολυμής και πέρασαν από το ύψωμα της Καπνίστριας, όπου η γράνα διακόπτεται σε ένα σημείο. Βλέποντας την τάφρο και μη μπορώντας να αντιληφθούν το μέγεθός της, νόμισαν ότι πρόκειται για όρια χωραφιών. Είπαν μεταξύ τους: “Ακόμα δεν έκαμαν οι παληοραγιάδες ζάπι τον τόπο και τώρα τον μοιράζονται”.

Αφού έφθασαν στο Ζευγολατιό, χωρίς ακόμα οι ελληνικές προφυλακές να τους πάρουν είδηση, χωρίστηκαν στα δυο. Το ένα σώμα ανέβηκε στο βουνό των Βάρσων για να αιφνιδιάσει τον Δαγρέ που βρισκόταν στο χωριό Λουκά και το άλλο αποτελούμενο από πεζούς και ιππείς τράβηξε προς την πεδιάδα για να καταλάβει το Ριζοβούνι και να χτυπήσει τον Δαγρέ από τα νώτα. Τελικά έφτασαν στο Λουκά ανενόχλητοι, το λεηλάτησαν παίρνοντας γιδοπρόβατα και γελάδια. Το ίδιο έκαναν στα Τσιπιανά, το Σάγκα και το Πικέρνι. Σιτάρια, ενδύματα, ακόμη και άχυρα φορτώθηκαν σε 1000 ζώα που είχαν μαζί τους.

Κατά την χαραυγή ο Δαγρες δέχθηκε αιφνιδιαστική επίθεση από ένα σώμα έφιππων και πεζών και αναγκάστηκε με τους άντρες του να αποσυρθεί σε μία σπηλιά, στην Τρύπα του Μπούρμπουνα. Ο αδελφός του Δαγρέ με άλλους δεκατρείς δεν θέλησε να φυλαχτεί στη σπηλιά για να μην αποκλειστεί και στην προσπάθειά τους να διαφύγουν βρήκαν όλοι τον θάνατο ανάμεσα στους Τούρκους. Ο Ιωάννης είχε καλύτερη τύχη.

Ο Κολοκοτρώνης που βρισκόταν στον προμαχώνα του στον Άγιο Βλάση, αντιλήφθηκε ότι οι Τούρκοι βγήκαν από την πόλη και ότι διεξάγεται μάχη στο Λουκά. Έδωσε αμέσως εντολή στον Δηληγιάννη, τον Κωνσταντίνο Παπαζαφειρόπουλο και το σώμα των Τριπολιτσιωτών να καταλάβουν την γράνα, ενώ άλλοι έλαβαν εντολή να τοποθετηθούν πίσω από τους φράχτες των αμπελιών. Στη Γράνα έτρεξαν και οι ήρωες της Μολδοβλαχίας που έφθασαν μόλις χθες μετά από την επική διάβαση των Βαλκανίων. Ο ήρωας του Ντοτσέτι Γιαννάκης Κολοκοτρώνης ή Ντασκούλιας με τον γιό του Αποστόλη, ο Ιωάννης Πέτα και Διονύσιος Αντίοχος, ο Καραγιώργης Σέρβος και ο Χριστόφορος Ζαχαριάδης.

Στη συνέχεια ο Κολοκοτρώνης έθεσε σε συναγερμό όλο το ελληνικό στρατόπεδο με τον γνωστό του τρόπο. Έτρεχε έφιππος σε όλα τα σώματα και φώναζε “Αϊντέστε βρε Έλληνες….”. Έστειλε τον Φωτάκο να κατοπτεύσει στον δρόμο του Λουκά να δει τι γίνεται και να εντοπίσει τις θέσεις που κατείχαν οι σκορπισμένοι στα χωριά και την πεδιάδα. Ο Φωτάκος μόλις έφτασε στο Ριζοβούνι, ένα τέταρτο μακριά από την Γράνα, βρέθηκε μπροστά σε 100 Τούρκους ιππείς που έβοσκαν τα άλογά τους. Οι ιππείς τον κυνήγησαν αλλά αυτός πρόλαβε να διαφύγει. Οι διώκτες του αναγκάστηκαν να σταματήσουν στην Γράνα από τα πυρά των Ελλήνων. Τότε μόνο αντιλήφθηκαν το μέγεθός της και ότι για να επιστρέψουν στην Τριπολιτσά πρέπει να περάσουν δια πυρός και σιδήρου. Ορισμένοι κατόρθωσαν να περάσουν από το άσκαφτο μέρος και ειδοποίησαν τους Τριπολιτσιώτες. Σε λίγο από την μεριά της πόλης όρμησαν 1000 ιππείς προς το μέρος που διακόπτεται η τάφρος. Πέρασαν από τα πυρά των Ελλήνων με σκοπό να εξασφαλίσουν την επιστροφή στην πόλη του Αλή μπέη, αδελφού του Κεχαγιάμπεη, που ήταν επικεφαλής της επιχείρησης εναντίον του Λουκά.

Ο Κολοκοτρώνης έστειλε αγγελιοφόρο προς τον Υψηλάντη στα Τρίκορφα να μετακινήσει τις δυνάμεις του προς την Τριπολιτσά για να δημιουργήσει αντιπερισπασμό ώστε να μην εξέλθει πανστρατιά το Κεχαγιάμπεης εναντίον της Γράνας και συνενωθούν όλες οι τουρκικές δυνάμεις.

Εντωμεταξύ ο Δαγρές μέσα στην σπηλιά αντέχει ακόμα. Οι Τούρκοι μη μπορώντας να τους κάνουν κακό λόγω της στενότητας της εισόδου του σπηλαίου μάζεψαν ξύλα για να βάλουν φωτιά και να τους πνίξουν με τους καπνούς. Ο Κολοκοτρώνης που διηύθυνε την μάχη έστειλε ένα απόσπασμα προς ενίσχυση του Δαγρέ και ο Αλή μπέης που αντιλήφθηκε την κίνηση για να μην αποκοπεί από την υπόλοιπη δύναμή του έσπευσε να φύγει αλλά βρέθηκε στον φραγμένο από τους Έλληνες δρόμο. Τότε βγήκε και ο Δαγρές από την σπηλιά, ενώθηκε με το σώμα που ήρθε προς βοήθεια του και επιτέθηκε στα νώτα των Τούρκων.

Οι Τούρκοι ιππείς βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή και την οπισθοφυλακή με τους πεζούς στο μέσο με τα ζώα τα κατάφορτα από τα αρπαγμένα στα χωριά πράγματα. Μπροστά του τώρα ο Αλή μπέης έχει την Γράνα, από την οποία εξέρχεται φοβερό πύρ. Αλλά έξαφνα από την Τριπολιτσά φάνηκε να έρχεται μεγάλη δύναμη προς βοήθειά του. Η θέση των Ελλήνων στην Γράνα άλλαξε άρδην. Η τάφρος από κώλυμα που εμπόδιζε την επιστροφή των Τούρκων στην Τριπολιτσά μεταβλήθηκε σε παγίδα θανάτου για τους Έλληνες στρατιώτες που βρέθηκαν στο μέσο δύο πυρών.

Την κατάσταση έσωσε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με μια από την λακωνικότερες διαταγές στην ιστορία της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας. “Έλληνες” φώναξε ο Γέρος. “Κώλο, κώλο“. Με θαυμαστή ψυχραιμία οι μισοί Έλληνες γύρισαν μέτωπο προς την Τριπολιτσά και οι υπόλοιποι προς την αντίθετη πλευρά από όπου ερχόταν ο Αλήμπεης. Ο Αλή μπέης μπροστά στον κίνδυνο να χαθεί ο στρατός αποφάσισε να θυσιάσει το πολύτιμα λάφυρά του και διέταξε να βάλουν μπροστά τα ζώα και πίσω να κινούνται με ασφάλεια οι πεζοί. Αλλά τα ελληνικά πυρά έγιναν σφοδρότερα και το τέχνασμα δεν βοήθησε.

Το μόνο που έμεινε στον Αλή μπέη είναι η ταχεία και πάση δυνάμει διάβαση της Γράνας. Η Γράνα δεν είναι βαθιά αλλά τα τραυματισμένα άλογα και οι άνθρωποι που σωριάζονται μέσα ή προ αυτής εμποδίζουν την διάβαση της στους επερχόμενους. Το άλογο του Αλή έπεσε νεκρό μέσα στην Γράνα και μόλις που μπόρεσαν να τον σώσουν οι στρατιώτες του πληγωμένο. Ήρθε η σειρά των πεζών. Για να περάσουν πρέπει να μπουν μέσα στην Γράνα με τα σπαθιά. Εκεί έγινε μάχη φοβερή σώμα με σώμα, με δόντια και νύχια. Σκοτώθηκαν πολλοί Έλληνες αλλά οι Τούρκοι, που δεν έχουν μυαλό να πολεμήσουν αλλά να σωθούν, έχουν τρομερές απώλειες.

Ο Κολοκοτρώνης τρέχει εν μέσω των πυρών απάνω στο άλογό του και με την βροντώδη του φωνή, συμβουλεύει, διατάζει, φοβερίζει, ενθαρρύνει. Τον ακολουθεί η σωματοφυλακή του αποτελούμενη από Επτανησίους, που όρθιοι πυροβολούν τους τούρκους σαρκαζοντας τους. Πέρασε μισή ώρα κατά την οποία ήταν αδύνατο να αντιληφθεί κανείς ποιός νικά και ποιός χάνει. Το πεδίο της μάχης είναι μέσα στον καπνό και τα νέφη της σκόνης από τα χιλιάδες άλογα και τα ζώα.

Επιτέλους οι Τούρκοι κάμφθηκαν. Η μάχη της Γράνας βαίνει προς τη θριαμβευτική για τους Έλληνες λήξη της. Τρέχουν οι Τοπυρκοι πανικόβλητοι και κλείνονται πάλι στην Τριπολιτσά αφήνοντας στην πεδιάδα τετρακόσιους νεκρούς και όλα τα φορτηγά τους ζώα. Μεταξύ των νεκρών είναι ο Αβδούλ μπουλούκμπασης. Ο Αλή μπέης πέθανε μετά από τρεις μέρες. Από τους Έλληνες φονεύθηκαν 30 και τραυματίστηκαν αρκετοί, μεταξύ των οποίον και ο Απόστολος Κολοκοτρώνης, ο γιός του Γιάννη Κολοκοτρώνη ή Ντασκούλια.

Η σημερινή νίκη στη μάχη της Γράνας δεν είναι μια απλή νίκη. Σήμανε τον τέλειο αποκλεισμό της Τριπολιτσάς και έγινε το επιστέγασμα των προηγούμενων επιτυχιών, στο Βαλτέτσι, όπου δοκιμάστηκε η αντοχή των Ελλήνων εναντίων υπέρτερων δυνάμεων, στα Δόλιανα και τα Βέρβενα, όπου εκμηδενίστηκε ο κίνδυνος της ένοπλης δύναμης του κέντρου. Από εδώ και στο εξής η Τριπολιτσά είναι μια αποκλεισμένη πόλη.

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra

Δείτε σχετικά:
– Προηγούμενη ανάρτηση της σειράς “Ημερολόγιο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821”
– “Ημερολόγιο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821”