Άρθρο του μακαριστού πρωτοπρ. Νικολάου Μανώλη

“Ὁ ἀγώνας αὐτός εἶναι σκληρός. Θά πέσεις καί θά ξανασηκωθεῖς καί πάλι θά πέσεις καί πάλι θά σηκωθεῖς. Εἶναι ἀγώνας ἰσόβιος” (Ἀββάς Ἰσαάκ ὁ Σύρος)

Ποιός ἐνδιαφέρεται πραγματικά γιά τό συμφέρον τῆς ψυχῆς μας; Ἐμεῖς ἐνδιαφερόμαστε ἀληθινά γιά τήν ψυχή μας; Ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός δείχνει ἄπειρη πατρική ἀγάπη γιά τήν ψυχή μας καί αὐτό μᾶς τό φανερώνει καθημερινά μέ πολλούς τρόπους.

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἐπίσης, δέν παύουν νά μᾶς θυμίζουν μέ τόν εὐαγγελικό λόγο τους καί μέ τήν ἁγιοπνευματική ζωή τους, ὅτι ἐνδιαφέρονται γιά τόν πλησίον, ἀφοῦ τόν ἀγαποῦν σάν τόν ἑαυτό τους. Μπορεῖ νά βρίσκονται στήν ἔρημο ἤ μόνοι τους στό Κελλί τους στό Μοναστήρι, ὅμως διατηροῦν ζωντανή τήν Θεία ἐπικοινωνία μέ τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Προσεύχονται δέ, ἄοκνα γιά ἐμᾶς καί μᾶς ἀγαποῦν περισσότερο ἀπό ὅσο ἐμεῖς ἀγαπᾶμε τόν ἑαυτό μας, διότι ἡ καρδιά τους εἶναι συμπονετική καί ὁδηγεῖ τήν ψυχή σέ ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, ἀφοῦ μοιάζει μέ ἐκείνη τοῦ Θεανθρώπου. Οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἔχουν περάσει ἀπό ὅλα τά στάδια τοῦ ἀγώνα γιά τήν ἁγιότητα καί μέσα ἀπό τό ὀρθόδοξο βίωμα καί τήν ἐμπειρία τους, μᾶς νουθετοῦν γιά τό συμφέρον τῆς ψυχῆς μας. Ἄν θελήσουμε νά ἀκούσουμε τή φωνή τους καί νά διαβάσουμε μέσα ἀπό τά κείμενα τούς λόγους τους, αὐτό ἐξαρτᾶται ἀπό τήν ἀγαθή μας προαίρεση.

Ἐάν ὄντως ἐμεῖς δέ γνωρίζουμε ἀκόμη τό ἀληθινό συμφέρον τῆς ψυχῆς μας, τότε ἀξίζει νά μαθητεύσουμε κοντά τους, ὥστε νά γίνουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες οἱ καλύτεροι φίλοι καί συμπαραστάτες τῆς ζωῆς μας. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, μᾶς λέγει: «οἱ δέ τοῦ Χριστοῦ τήν σάρκα ἐσταύρωσαν σύν τοῖς παθήμασι καί ταῖς ἐπιθυμίαις. Εἰ ζῶμεν Πνεύματι, πνεύματι καί στοιχῶμεν· μή γινώμεθα κενόδοξοι, ἀλλήλους προκαλούμενοι, ἀλλήλοις φθονοῦντες» (Προς Γαλ. 5, 24-26). “Οἱ δέ ἄνθρωποι τοῦ Χριστοῦ σταύρωσαν τό σαρκικό ἄνθρωπο μαζί μέ τά πάθη καί τίς ἐπιθυμίες του. Ἀφοῦ ζοῦμε διά τοῦ Πνεύματος, τό Πνεῦμα καί ἄς ἀκολουθοῦμε. Ἄς μή γινώμεθα κενόδοξοι καί προκαλοῦμε ὁ ἕνας τόν ἄλλο, καί φθονοῦμε ὁ ἕνας τόν ἄλλο”.

Ἄς ζοῦμε πάντοτε σύμφωνα μέ τίς ἐντολές τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ καί ἀπό σήμερα ἄς συμμορφωθοῦμε μέ τίς προτροπές καί τίς παραγγελίες τοῦ Εὐαγγελίου μέ τήν καθοδήγηση τοῦ ἀπλανοῦς καί ἔμπειρου Πνευματικοῦ μας, μέ τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ Ἁγία Ἐκκλησία μέ τά Ἅγια Μυστήρια προσφέρει σέ ἐμᾶς τήν ἀληθινή πνευματική ζωή, δηλαδή νά μήν ζοῦμε πλέον γιά τόν ἑαυτό μας ἀλλά γιά τόν Θεό, ἐνῶ ἐκείνη συνεχῶς γεννᾶ ἁγίους καί μᾶς ἀποκαλύπτει τό πλῆθος τῶν ἁγίων πού ἔζησαν τήν ὄντως ζωή· προβάλλονται δέ αὐτοί στό ὀρθόδοξο πλήρωμα πρός συνεχή καί ἀδιάκοπη μίμηση μέσα ἀπό τά Συναξάρια. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, πάλι μᾶς λέγει: «ὁ δέ καρπός τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις, πρᾳότης, ἐγκράτεια· κατά τῶν τοιούτων οὐκ ἔστι νόμος» (Προς Γαλ. 5, 22-23). “Ἀντιθέτως ὁ καρπός τοῦ Πνεύματος εἶναι ἀγάπη, προσφορά, φιλοφροσύνη, εὐσπλαχνία, καλωσύνη, ἀγαθωσύνη, ἔλεος, πραότης, ἐγκράτεια. Ἐναντίον αὐτῶν δέν ὑπάρχει νόμος”. Ἄς δοῦμε, λοιπόν, ἀδελφοί μου μαζί ποιό εἶναι τό πραγματικό συμφέρον τῆς ψυχῆς μας.

Ὁ Ἅγιος Γέροντας Παΐσιος, σέ σχετική ἐρώτηση πού δέχτηκε ἀπό μία ἀδελφή μοναχή, ἀπάντησε ὡς ἐξῆς: (1)

Ρωτάει ἡ αδελφή: “Γέροντα, στενοχωριέμαι, ὅταν οἱ ἄλλοι δέν ἔχουν καλή γνώμη γιά μένα”.

Γέροντας Παΐσιος: “Καλά πού μοῦ τό εἶπες! Ἀπό σήμερα θά κάνω εὐχή οἱ ἄλλοι νά μήν ἔχουν ποτέ καλή γνώμη γιά ἐσένα, γιατί αὐτό σέ συμφέρει, καλό μου παιδί.

Οἰκονομάει ὁ Θεός νά μᾶς ἀδικήσουν οἱ ἄνθρωποιἤ νά μᾶς ποῦν καμιά κουβέντα, γιά νά ἐξοφλήσουμε μερικές ἁμαρτίες μας ἤ γιά νά ἀποταμιεύσουμε κάτι στήν ἄλλη ζωή. Δέν μπορώ νά καταλάβω, πώς τήν θέλετε ἐσείς τήν πνευματική ζωή;

Δέν ἔχετε καταλάβει ἀκόμη τό πνευματικό σας συμφέρον καί θέλετε ἐξόφληση ἐδῶ, γιά τόν Οὐρανό δέν ἀφήνετε τίποτε. Πώς τά παίρνεις ἔτσι τά πράγματα;

Τί διαβάζεις; Εὐεργετινό διαβάζεις; Ἐκεῖ δέν σοῦ λέει τί πρέπει νά κάνης;

Εὐαγγέλιο διαβάζεις; Νά διαβάζεις κάθε μέρα”.

Ὁ Ἀββάς Ἰσαάκ ὁ Σύρος, μᾶς λέγει: (2) «Χρειάζεται μεγάλος ἀγώνας, διότι τά πάθη ἔχουν μεγάλη δύναμη. Μέ τή χάρη ὅμως τοῦ Θεοῦ θά νικήσει ὁ γενναῖος ἀθλητής πού ἀγωνίζεται μ᾿ ὅλες τίς δυνάμεις του. Ὁ σωματικός κόπος καί ἡ μελέτη τῶν Θείων Γραφῶν φυλᾶνε τήν καθαρότητα τοῦ νοῦ. Ἀκόμη χρειάζεται καί πολλή προσευχή, ὥστε νά ἐπισκιάσῃ τόν ἀγωνιστή ἡ Θεία Χάρη. Γιά νά ἀποκτήσῃ κανείς τή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος χρειάζεται μεγάλος πνευματικός ἀγώνας, διότι εὔκολα παρασύρεται ὁ ἄνθρωπος στό κακό καί χάνει σέ μιά στιγμή αὐτό πού ἀπέκτησε ὕστερα ἀπό μεγάλους ἀγῶνες. Στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου ὑπάρχει τό καλό καί τό κακό. Ἀπό τόν ἀγῶνα τό δικό μας θά ἐξαρτηθεῖ πιό ἀπό τά δύο θά ἐπικρατήσει. Ἂν ἀφήσουμε τόν ἑαυτό μας ἐλεύθερο, χωρίς νά τόν βιάσουμε, θά ἐπικρατήσει τό κακό. Ἀντίθετα ὅταν ἀγωνισθοῦμε, θά νικήσει τό καλό καί ἡ ἀρετή.

Ὁ ἀγώνας αὐτός εἶναι σκληρός. Θά πέσεις καί θά ξανασηκωθεῖς καί πάλι θά πέσεις καί πάλι θά σηκωθεῖς. Εἶναι ἀγώνας ἰσόβιος. Διότι ὁ σατανᾶς δέν μᾶς ἀφήνει ἀνενόχλητους οὔτε μία στιγμή. Μία στιγμή ἀμελείας περιμένει, γιά νά τήν ἐκμεταλλευθῇ καί νά κάνει ζημιά στήν ψυχή μας. Ὅπως εἴπαμε καί πιό πάνω, στόν πνευματικό ἀγῶνα χρειάζεται ταπείνωση. Διότι μόνο τήν προσευχή τῶν ταπεινῶν ἀκούει ὁ Κύριος. Ἡ προσευχή τοῦ ταπεινοῦ «εἰσέρχεται εἰς τά ὦτα τοῦ Κυρίου. Οἱ ὀφθαλμοί τοῦ Κυρίου εἰσίν ἐπί τούς ταπεινούς κατά τήν καρδίαν». Μέ ταπεινό φρόνημα φώναξε δυνατά πρός τόν Κύριο καί πές Του: «Κύριε ὁ Θεός μου, Σύ, ἐάν θέλῃς, μπορεῖς νά φωτίσῃς τό σκότος τῆς ψυχῆς μου».

Ὅταν ἡ ψυχή θερμανθεῖ ἀπό Θεία ἀγάπη πρός τόν Θεό, τά πάντα τά θεωρεῖ σκουπίδια καί τιποτένια. Νύχτα καί μέρα δέν σκέφτεται τίποτε ἄλλο ἐκτός ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ ἐπαφή τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό εἶναι πιό γλυκειά κι ἀπό τό πιό ὡραῖο καί εὔγευστο φαγητό. Ὅταν ἡ ψυχή ἑνωθεῖ μέ τόν Θεό, τότε ἔρχονται καί τά δάκρυα τῆς πνευματικῆς ἀγαλλιάσεως. Καί τά δάκρυα αὐτά σέ συνοδεύουν εἴτε τρῶς, εἴτε πίνεις, εἴτε μελετᾶς, εἴτε προσεύχεσαι, σάν καρπός τοῦ ἀγῶνα τῆς ψυχῆς. Αὐτή εἶναι ἡ ἀμοιβή πού δίνει ὁ Θεός στούς ἐργάτες τῶν ἐντολῶν Του, πού σάν σκοπό τῆς ζωῆς τους ἔβαλαν τό συμφέρον τῆς ψυχῆς τους. Ὅταν λοιπόν σ᾿ ἐπισκεφθοῦν τά δάκρυα αὐτά, πάρε θάρρος καί προχώρα μέ μεγαλύτερη δύναμη, γιά νά περάσῃς τή θάλασσα τῶν παθῶν. Ἀλλά πρόσεξε μήπως χάσεις τόν πνευματικό θησαυρό τοῦ ἀγῶνα σου εἴτε ἀπό ἐγωϊσμό εἴτε ἀπό ἀμέλεια.

Ἂν δέν ἔχεις κοπιάσει στά καλά ἔργα δέν πρέπει νά μιλᾶς γιά τίς ἀρετές. Διότι κάθε ἀρετή πού γίνεται χωρίς κόπο, λογίζεται σάν «ἔκτρωμα» μπροστά στά μάτια τοῦ Θεοῦ. Οἱ στεναγμοί τῆς καρδιᾶς σου, οἱ προσευχές καί οἱ ἀγρυπνίες θά σέ βοηθήσουν ν᾿ ἀποκτήσεις ἀρετή. Ὅσο ὅμως κι ἄν φωνάζεις μέ προσευχές πρός τόν Κύριο, δέν σέ ἀκούει, ἄν δέν συνοδεύονται ἀπό ταπεινοφροσύνη.

Ἡ ἐργασία τῶν ἐντολῶν καί πρό παντός ἡ ταπεινοφροσύνη κάνουν τόν ἄνθρωπο θεό ἐπί τῆς γῆς. Ἡ πίστη καί ἡ ἐλεημοσύνη τόν φέρνουν πιό γρήγορα στήν καθαρότητα.

Ὅσοι ἔχουν θερμή ἀγάπη πρός τόν Θεό ἑλκύονται ἀπό τά μέλλοντα ἀγαθά. Ὅσοι ὅμως θερμαίνονται μέ τήν ἐλπίδα τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν ἀπαλλάσσονται ἀπό τά κοσμικά πράγματα. Ἀλλά γιά νά φτάσῃ κανείς σ᾿ αὐτή τήν ὑψηλή κατάσταση χρειάζεται μεγάλος ἀγώνας. Καί θά πρέπει νά ἀρχίσῃ κανείς ἀπό τά ἁπλᾶ καί εὔκολα γιά νά φτάσῃ στά δύσκολα. Θά πατήσει κανείς πρῶτα τό πρῶτο σκαλοπάτι τῆς ἀρετῆς, μετά τό δεύτερο κι ἔτσι σιγά σιγά θά προοδεύσει στήν πνευματική ζωή. Μ᾿ ἕνα ἅλμα δέν φτάνει κανείς στά ὕψη. Ἂς μάθουμε νά ἐφαρμόζουμε πρῶτα τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, καί ὕστερα ἀπό ἀγῶνες πολλούς καί μεγάλους θά μᾶς στείλει ὁ Θεός τή χάρη Του.

Εἶναι εὐτυχισμένοι ἐκεῖνοι πού ἀποφάσισαν νά βαδίσουν τόν δρόμο τῶν θλίψεων γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί δέν γύρισαν πίσω. Αὐτοί θά φτάσουν γρήγορα στό λιμάνι τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Μετά ἀπό τόν κόπο καί τίς ταλαιπωρίες θ᾿ ἀπολαύσουν ἀνάπαυση καί ξεκούραση. Καί θά εὐφραίνονται αἰώνια μέ τήν ἀπόλαυση τῶν μελλόντων ἀγαθῶν.

Ὅσοι τρέχουν στόν δύσκολο δρόμο τῆς ἀρετῆς δέν γυρίζουν πίσω οὔτε σκέφτονται τίς δυσκολίες πού θά συναντήσουν, ἀλλά μ᾿ ἐνθουσιασμό προχωροῦν στόν στενό καί τραχύ δρόμο, εὐχαριστώντας τόν Θεό πού τούς ἀξίωσε νά τόν περάσουν. Ὅσοι ὅμως φοβοῦνται καί προχωροῦν μέ δειλία καί φόβο, αὐτοί ποτέ δέν θά φτάσουν στό τέρμα, καί δέν θά πάρουν τό στεφάνι τῆς νίκης, πού χαρίζει ὁ Κύριος στούς ἀγωνιστές τῆς πίστεως.

Ὁ ὀκνηρός δέν βάζει ποτέ ἀρχή μετανοίας καί συνεχῶς ἀναβάλλει. Κι ἔτσι φτάνει στήν ὥρα τοῦ θανάτου του ἀπροετοίμαστος. Ἂν θέλῃς νά προκόψῃς στήν ἀρετή, μήν ὑπολογίζῃς τίς ἀπαιτήσεις τοῦ σώματος, διότι τό σῶμα εἶναι ἐχθρός τῆς ψυχῆς. Ἔχε τήν ἐλπίδα σου στόν Θεό καί μέ ταπεινοφροσύνη προχώρα στόν δρόμο τῆς ἀρετῆς. Γνώριζε ὅτι χωρίς τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ θά εἶσαι φτωχός καί γυμνός, στερημένος ἀπό κάθε πνευματικό ἀγαθό. Μή σέ πιάνῃ δειλία καί φόβος στόν ἀγῶνα. Ὁ γεωργός πού περιμένει νά σταματήσουν οἱ ἄνεμοι γιά νά σπείρῃ, αὐτός ποτέ δέν θά σπείρει. Καλύτερα νά πεθάνῃς γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, παρά νά ζῇς μέ ντροπή καί ὀκνηρία. Ὅταν θέλεις νά βάλῃς ἀρχή στό ἔργο τοῦ Θεοῦ πρῶτα πρέπει ν᾿ ἀφήσῃς κάθε ἐλπίδα καί στήριγμα τῆς ζωῆς αὐτῆς. Ὅπως ἐκεῖνος πού ἑτοιμάζεται γιά τόν θάνατο δέν σκέφτεται τίποτε ἄλλο παρά τό φοβερό αὐτό γεγονός, ἔτσι κι ἐκεῖνος πού θέλει νά ἑνωθῇ μέ τόν Θεό, πρέπει νά πεθάνῃ γιά κάθε κοσμικό πρᾶγμα. Σοῦ θυμίζω καί πάλι ὅτι θά βρεῖς ἐμπόδια, ἀλλά μή χάσῃς τήν ἐλπίδα σου.

Νά δυναμώνῃς μέ τήν πίστη στόν Θεό καί μέ τή σκέψη ὅτι τά πράγματα τοῦ κόσμου αὐτοῦ εἶναι πρόσκαιρα καί μάταια καί ὅτι ὁ μεγαλύτερος θησαυρός εἶναι ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Αὐτή τήν ἔχει ἑτοιμάσει ὁ Θεός γιά τούς ἀγωνιστές κι ὄχι γιά τούς ῥάθυμους καί ὀκνηρούς. Νά ἀρχίζῃς τόν ἀγώνα σου μέ ἐνθουσιασμό καί ὄχι μέ δειλία, διότι καί τό ὡραιότερο ἔργο εἶναι ἄχρηστο ὅταν γίνεται ἀπό ἄνδρα δίψυχο, πού τό ἕνα μέρος τῆς ψυχῆς του εἶναι μέ τόν Θεό καί τό ἄλλο μέ τόν κόσμο. Ὁ Θεός θέλει ὁλόκληρο τόν ἑαυτό μας.

Νά ἔχῃς τήν ἐλπίδα σου βέβαιη στόν Χριστό, γιά νά μήν πάῃ ὁ κόπος σου χαμένος. Ὁ Κύριος εἶναι σπλαχνικός καί δίνει τή χάρη Του σ᾿ αὐτούς πού τή ζητᾶνε μ᾿ ἐπιμονή. Τόν μισθό τόν δίνει ὄχι ἀνάλογα μέ τή δουλειά πού κάναμε, ἀλλά μέ τήν προθυμία πού δείξαμε. Κάνε ὅ,τι μπορεῖς γιά τή σωτηρία τῆς ψυχῆς σου. Προσευχήσου μέ δάκρυα, διάβαζε τίς Θεῖες Γραφές, κάνε ἐλεημοσύνες. Ἀρκεῖ νά θερμαίνῃς τήν καρδιά σου μέ ἀγάπη πρός τόν Θεό.

Μήν ὑπολογίσῃς τή φυσική ἀδυναμία τοῦ σώματος καί δειλιάσῃς. Διῶξε μακρυά τή φιλαυτία, τήν πλεονεξία καί τόν ἐγωϊσμό. Μίσησε τά ἔργα τῆς ἁμαρτωλῆς σάρκας καί ἀγωνίσου μέ ἀνδρεῖο φρόνημα γιά τήν κατάκτηση τῆς ἀρετῆς.

Καί ἄν σάν ἄνθρωπος πέσῃς, πάλι νά σηκωθῇς καί ποτέ μή γυρίσῃς στήν προηγούμενη ἁμαρτωλή ζωή σου. Πάντα μπροστά προχώρα μέ χαρά καί προθυμία στά ἔργα τοῦ Θεοῦ, κι Αὐτός θά σ᾿ ἀνεβάσει στήν κορυφή τῶν ἀρετῶν”.

Παιδιά μου, τί ὡραιοτάτη αἰσιοδοξία μᾶς ἀφήνουν μέσα στήν ψυχή μας αὐτά τά ὑπέροχα ἁγιοπνευματικά λόγια! Μέ ταπεινό φρόνημα φωνάξτε καί ἐσεῖς παιδιά μου δυνατά πρός τόν Κύριο καί πέστε Του: «Κύριε ὁ Θεός μου, Σύ, ἐάν θέλῃς, μπορεῖς νά φωτίσῃς τό σκότος τῆς ψυχῆς μου». Ἀγωνιστεῖτε καί κάντε ὅ,τι μπορεῖτε γιά τή σωτηρία τῆς ψυχῆς σας. Ὁ Θεός θέλει ὁλόκληρο τόν ἑαυτό μας.

Ποτέ δέν πρέπει νά τά λησμονοῦμε αὐτά τά λόγια, γιατί πρόκειται γιά τά βιωματικά λόγια τοῦ ἁγίου Γέροντά μας Ἀγάθωνος: «Θά πέσεις καί θά ξανασηκωθεῖς, καί πάλι θά πέσεις καί θά ξανασηκωθεῖς, καί πάλι θά πέσεις καί θά ξανασηκωθεῖς… Ὅσες φορές χρειαστεῖ αὐτό θά κάνεις, μέχρι ὁ Κύριος μέ τήν Θεία Χάρη Του νά σέ συναντήσει ὄρθιο»! Ὅσοι γνωρίσαμε τόν ἅγιο Γέροντα εἴτε προσωπικά, εἴτε μέσω διηγήσεων τῶν πνευματικῶν του παιδιῶν, νά ἔχουμε στήν ζωή μας τήν ἁγία εὐχή καί τήν πρεσβεία τοῦ ἁγίου Γέροντα Ἀγάθωνα. Ἀμήν, γένοιτο!

«Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἔνεκεν»!!!

• 1. Ἀπό τό βιβλίο: Γέροντος Παϊσίου Λόγοι Τόμος Γ΄. Πνευματική Ἀφύπνιση σελίδα 79. https://www.hristospanagia.gr
• 2. Πνευματικές συμβουλές (Ἀββάς Ἰσαάκ ὁ Σύρος). (http://users.uoa.gr)

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: ΚΑΤΑΝΙΧΙ