Ἄρθρο τοῦ πρωτοπρ. Νικολάου Μανώλη

Ὁ Νόστος καί ὁ Πόθος

Ἐπιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Ἡ ὀρθόδοξη ματιά τοῦ ἔρωτα… στά χρόνια τοῦ Κορωνοϊοῦ

Γράφει ὁ π. Νικόλαος Μανώλης

Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἡ ἑρμηνεία τοῦ συναισθήματος τοῦ ἔρωτα ἀποτελεῖ μία χρόνια προβληματική γιά τόν ἄνθρωπο. Ἐπί τῶν παρουσῶν ἡμερῶν τήν προβληματική αὐτή ὀξύνουν τά περιοριστικά μέτρα πού ἐφαρμόζονται ἐν ὄψει τοῦ Κορωνοϊοῦ. Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ καλλιέργεια ἑνός οὐσιαστικοῦ δεσμοῦ ἀνάμεσα σέ δύο πρόσωπα βασίζεται στήν ἀνάπτυξη τῆς ζωντανῆς προσωπικῆς ἐπικοινωνίας. Δεδομένου ὅτι τά μέτρα πού ὁρίζει ὁ Κορωνοϊός χαρακτηρίζουν τίς διαπροσωπικές σχέσεις ἐπικίνδυνες, ἡ ἰδέα δημιουργίας ἑνός ἰσχυροῦ φυσικοῦ συναισθηματικοῦ δεσμοῦ ἐκτός ἀπό ἀποστροφική εἶναι καί παράνομη. Ὡς ἀπότοκο ὅλων αὐτῶν παρουσιάζεται ἡ μετατροπή τῶν φυσικῷ τῷ τρόπῳ σχέσεων σέ τεχνολογικῷ τῷ τρόπῳ ψυχρές συναναστροφές. Οἱ σχέσεις, λοιπόν, τῶν ἀνθρώπων, ἔχοντας ὡς μοναδικό δίαυλο τά ἠλεκτρονικά μέσα, ἀποπροσωποιοῦνται δημιουργώντας μία πλασματική πραγματικότητα, ἀνήμπορη νά καλύψει τό συναισθηματικό χάσμα πού διογκώνεται ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους.

Σέ παραλληλισμό μέ τό ἐλεύθερο συναίσθημα τοῦ ἔρωτα πού συγκρούεται μέ τό συναίσθημα τοῦ ἐγκλεισμοῦ, γίνεται ὁλοκάθαρο ὅτι τά περιοριστικά μέτρα πού ἀνακοίνωσε ἡ Κυβέρνηση “σκλαβώνουν” τήν Ἐκκλησία, μετατρέποντάς τη σέ “θεραπαινίδα” τῶν βλάσφημων κυβερνητικῶν διαταγμάτων. Οἱ προσταγές αὐτές, προσυπογράφουν τήν πρωτοφανῆ ἐπιδίωξη γιά ἀποσύνθεση τῆς Ἱερᾶς Παράδοσης τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἡ ἐπιθυμία τῆς βίωσης τῆς ζωηφόρου Θεολογίας τῆς Ὀρθοδοξίας σέ μία περίοδο πού τά μέτρα γιά τόν Κορωνοϊό ἐφαρμόζονται ἀκόμα καί στόν Οἶκο τοῦ Θεοῦ, θέτει τό εὔλογο ἐρώτημα πῶς μπορεῖ νά ὑφίσταται ὁ τῶν μελλόνυμφων ἔρωτας καί ὁ ἐν Χριστῷ Θεῖος Ἔρωτας.

Ἡ φυσική τάση τοῦ ἀνθρώπου γιά συντροφικότητα, εἶναι ἕνα ἀγαθό πού ὁ Θεός παραχώρησε στόν ἄνθρωπο. Δύο πιστοί νέοι θέτουν ὡς ἀφετηριακό σημεῖο τῆς σχέσης τούς τήν εἰλικρινῆ σχέση μέ τόν πνευματικό τους. Στό πετραχήλι του καταθέτουν τούς προβληματισμούς τους καί τίς ἀνησυχίες τους γιά τήν ζωή. Ἐκεῖνος, ὡς ἀπλανής ὁδηγός, γνωρίζει πῶς νά τούς ἀπαλλάξει ἀπό κάθε βάρος, νά τούς διδάξει τήν ἐν Χριστῷ Ἀγάπη καί τήν ὡραιότητα τῆς παρθενίας, νά τούς γνωρίσει μέ τήν Ὀρθοδοξία. Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης παρομοιάζει τήν ἐξομολόγηση τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναίκας μέ δύο ξύλα ἀνόμοια καί ἀκατέργαστα στά χέρια ἑνός ξυλουργοῦ, πού μετά ἀπό πολλή δουλειά καί κόπο καταφέρνει νά τά ταιριάξει τό ἕνα κοντά στό ἄλλο. Ἔτσι γίνεται καί κατά τό ἱερό μυστήριο τῆς ἐξομολόγησης: δύο ἀνόμοιοι χαρακτῆρες ἀνθρώπων ἔρχονται στόν πνευματικό πατέρα γιά ἐξομολόγηση προετοιμαζόμενοι γιά τόν γάμο κι ὁ ἐξομολόγος σάν ἄλλος πνευματικός ξυλουργός, ἀρχίζει νά πελεκάει καί σιγά σιγά μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν ἄδεια τῶν εἰσερχομένων, καταφέρνει νά τούς ταιριάξει, νά ταιριάξει τά ἀταίριαστα καί ἀσύμφωνα.

Εἶναι πραγματικά μερικοί νέοι πολύ εὐλογημένοι, διότι μέσῳ τῆς οὐσιαστικῆς ἐπικοινωνίας μέ τόν πνευματικό, τοῦ διακονήματος καί τῆς μυστηριακῆς ζωῆς, δίνουν τόν δικό τους ἀγώνα προετοιμασίας γιά τό Ἱερό Μυστήριο τοῦ Γάμου. Ἅς μή λησμονοῦμε ὅτι ὁ γάμος στήν Ὀρθόδοξη Παράδοση εἶναι ἡ ἀμοιβαία ὑπόσχεση τῶν νεόνυμφων, ἡ ἀλληλοσυμπλήρωση, ἡ σύμπνοια, ἡ ἀκλόνητη ἐμπιστοσύνη. Ὁ Θεός ὁ αἰώνιος, Αὐτός ὁ Ἴδιος εὐλογεῖ τούς νεόνυμφους, τούς προσφέρει εἰρηνική ζωή, ἀγαθά οὐράνια, τούς φορᾷ τό ἀμάραντο στεφάνι τῆς δόξας. Ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νά ἀφήσει τούς γονεῖς του καί νά γίνει μία σάρκα μέ τόν ἤ τήν σύζυγό του. Ἔχει ἰδιαίτερη σημασία φυσικά, ὅτι τό μέγα Μυστήριο τοῦ Γάμου παραλληλίζεται μέ τόν δεσμό πού ἔχει ὁ Χριστός μέ τήν Ἐκκλησία. Γνωρίζοντας λοιπόν, τήν ἱερότητα τοῦ ἁγιασμένου αὐτοῦ Μυστηρίου, ὀφείλουμε σάν πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας νά ἀντιμετωπίζουμε τήν προετοιμασία τῶν μελλόνυμφων μέ ὑπευθυνότητα, σεβασμό καί κυρίως σοβαρότητα.

Εἶναι ὅμως, ἀπορίας ἄξιον πῶς θά μπορέσει ἕνας νέος πού ἐπιδιώκει νά ἑλκύσει τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, νά δημιουργήσει ἕνα Θεάρεστο δεσμό τήν στιγμή πού λόγω τῶν αὐστηρῶν ἀπαγορεύσεων κυριαρχοῦν οἱ στεῖρες ἠλεκτρονικές ἀπρόσωπες σχέσεις καί οἱ αὐστηρές ἀπαγορεύσεις. Ἡ βίωση τῆς ἐν Χριστῷ ἀνθρώπινης ἐπικοινωνίας κατά κανόνα προστάζει τήν φυσική συναναστροφή, τήν ἐλευθερία καί τόν ἀπεγκλωβισμό ἀπό τά τεχνάσματα τοῦ διαδικτύου. Τό πλαίσιο τῆς ἄνθησης μίας φυσικῆς καί ἁγνῆς σχέσης περιπλέκεται ἀκόμη περισσότερο μέ τήν πλέον αὐστηρά παγιωμένη χρήση τῆς μάσκας, ἡ ὁποία κρύβει τήν καθαρότητα τῆς ὄψης καί χαρίζει στόν ἄνθρωπο ἕνα ἀποπροσανατολιστικό “προσωπεῖο”. Ὅσον ἀφορᾶ τίς μάσκες ἐντός του Οἴκου τοῦ Θεοῦ διερωτώμαστε πῶς θά μπορέσουν οἱ μελλόνυμφοι καί μετέπειτα σύζυγοι νά λάμψουν ὡς ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ μπροστά στόν Κύριό μας, ἔχοντας κεκαλυμμένο τό πρόσωπο μέ τήν μάσκα τῆς βλασφημίας. «Καί, εὐαρεστήσαντες ἐνώπιόν σου, λάμψωσιν ὡς φωστῆρες ἐν οὐρανῷ, ἐν σοί τῷ Κυρίῳ ἡμῶν» (εὐχή πού ἀπευθύνει ὁ ἱερέας στόν Θεό γιά τό ζευγάρι).

Ὁ ἔρωτας, ἀκόμα καί δύο πνευματικῶν ἀνθρώπων, δέν εἶναι ἕνας δρόμος στρωμένος μέ ροδοπέταλα, ἀλλά ἕνα βραβεῖο πού κατακτιέται μέ πνευματικό ἀγώνα. Ὁ πνευματικός ἀγώνας αὐτός, συμπεριλαμβάνει φυσικά καί τήν μυστηριακή ζωή τοῦ ἀνθρώπου, τήν κοινωνία του μέ τόν Οὐράνιο Βασιλιά. Μέσῳ τῶν μυστηρίων καλλιεργεῖται ὁ Θεῖος Ἔρωτας καί ἡ τέλεια ἀγάπη πρός τόν Θεό, ἐκδηλούμενη ὡς ἀκατάπαυστος πόθος. Ἐπιπλέον, ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας ὑπογραμμίζει τήν σημασία τῆς μυστηριακῆς ὑπόστασης τῆς Ἐκκλησίας καί σημειώνει ὅτι ἡ Ἐκκλησία ὡς Σῶμα Χριστοῦ «σημαίνεται ἐν τοῖς μυστηρίοις». Ἔτσι, ἡ εὐχαριστιακή σύναξη εἶναι κεφαλαιώδους σημασίας, καθώς, ὅπως ἐπισημαίνει ὁ Ἅγιος Διονύσιος Ἀρεοπαγίτης, ἡ Θεία Εὐχαριστία εἶναι τό κορυφαῖο μυστήριο τῆς κοινωνίας καί τῆς σύναξης, τό ὁποῖο συνάγει τίς διαιρεμένες ὑπάρξεις τῶν ἀνθρώπων καί τίς ἑνώνει μέ τόν Θεό.

Ἔχοντας καταθέσει ὅλα τα παραπάνω καί ζῶντας τό λουκέτο τῶν Ἐκκλησιῶν, τό ἐμπάργκο στό Μυστήριο τῶν Μυστηρίων, πῶς μπορεῖ νά καθησυχαστεῖ ἡ συνείδησή μας, ὅταν μᾶς ἀφαιροῦν βίαια τό δικαίωμα συμμετοχῆς στήν μυστηριακή ζωή, στήν Κοινωνία μέ τόν Θεῖο Ἔρωτα, μέ τόν Κύριό μας καί Θεό μας; Πῶς μπορεῖ ἕνας ἐρωτευμένος μέ τόν Θεό ἄνθρωπος νά μήν συγκλονίζεται ἀπό αὐτή τήν ἀποτρόπαια πράξη; Πῶς μπορεῖ ἕνας ἀληθινός ἐραστής πού ἔχει ὑποστεῖ ἔκσταση πρός τόν Θεό νά ἐπιτρέπει νά βλασφημοῦν τόν ἔρωτά του καί ἐκεῖνος νά μένει ἄπραγος; Ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος ἀναφέρει ὅτι «Ὁ ἐμός ἔρως ἐσταύρωται», καί ἐμεῖς τό λογικό ποίμνιο τοῦ Κυρίου πῶς μποροῦμε νά συναινοῦμε σέ αὐτή τήν ἐν Κορωνοϊῷ σταύρωση;

Ἐν ὀλίγοις, αὐτός εἶναι ὁ ἔρωτας στά χρόνια του Κορωνοϊοῦ. Μέ νέα χαρακτηριστικά γιά τόν ἀνθρώπινο ἔρωτα καί νέα ἀπαγορευτικά στήν βίωση τῆς μυστηριακῆς κοινωνίας μέ τόν Θεῖο Ἔρωτα. Ἀπαντώντας λοιπόν, σέ αὐτές τίς ἀνίερες καί ἀποκαρδιωτικές ἀπαγορεύσεις γιά ἕναν ἐρωτευμένο, ὑπενθυμίζουμε ὅτι ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής γράφει πώς τόν ἔρωτα, εἴτε τόν ποῦμε θεῖο, εἴτε ἀγγελικό, εἴτε νοερό, εἴτε ψυχικό, εἴτε φυσικό, «ἑνωτικήν τινα καί συγκρατικήν ἐννοήσωμεν δύναμιν». Καί ὁρμώμενοι ἀπό τήν νοερή ταυτότητα τοῦ Θείου ἔρωτα, ρίχνουμε φῶς στόν ἄσσο τοῦ μανικιοῦ τοῦ κάθε διωκόμενου χριστιανοῦ, τήν νοερά προσευχή! Ὁ παππούς μας, Ἅγιος Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής καί Σπηλαιώτης, ὡς μέγας διδάσκαλος τῆς νοερᾶς προσευχῆς, μᾶς δείχνει τόν καρπό της, πού δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τόν ἀληθινό Θεῖο Ἔρωτα.

Ποίημα τοῦ Γέροντα Ἰωσήφ τοῦ Ἡσυχαστῆ πρός τιμήν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ:

«Γλυκύτατέ μου Ἰησοῦ, βάλσαμον τῆς ψυχῆς μου,

ἀγάπη τῆς καρδίας μου, ἀέρας τῆς πνοῆς μου.

Φῶς νοητόν, γλυκύτατον, ὁ ἔρως, ἡ ἰσχύς μου,

ἀγάπη πολυθαύμαστος, ὁ πόθος τῆς ζωῆς μου.

Ἡ πίστις μου καί ἡ ἐλπίς, ἀγάπη μου γλυκεῖα,

Σωτήρα ποθεινότατε, γλυκειά παρηγορία

ἐλθέ, γλυκεῖα μου πνοή, ἐλθέ, ζωή μου θεία,

ἐλθέ, φῶς τῶν ὀμμάτων μου, γλυκειά μου θυμηδία

καί φώτισον τά σπλάγχνα μου, τόν νοῦν καί τήν καρδίαν

καί πάρασχε στό σῶμα μου ἀπάθειαν τελείαν,

διαύγασον ἐν τῷ νοΐ τόν θεῖον φωτισμόν σου,

τήν λαμπροτάτην κίνησιν τῶν θείων γνώσεών σου,

δός μου, ἀγάπη μου γλυκειά, αὐτά πού σου ζητάω,

τούς πόδας σου ν΄ ἀσπάζομαι καί νά γλυκοφιλάω».

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra