Αφιερώματα
Η Θεωρία του Θεού. Ποίηση Αγίου Ιωσήφ Ησυχαστή
5 Ιούλ 2023
του Δήμου Σερκελίδη
γραμματέα του συλλόγου Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής
“Ὄντως μέγα εἶναι αὐτὸ τὸ μυστήριον.
Διότι βλέπει ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνα
ποὺ γλῶσσα ἀνθρώπου δὲν ἠμπορεῖ νὰ εἰπῇ.”
Ο Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής εκτός από νηπτικός Πατέρας ήταν και ένας γνήσιος ποιητής. Στις επιστολές του είναι φορές που ο λόγος του γίνεται ποιητικός και από τις γραμμές ξεπετάγονται κρυμμένοι στίχοι, γεμάτοι λυρισμό, απλότητα, ρυθμό και μεγαλείο. Κατά την ταπεινή μας γνώμη αυτά τα “κρυμμένα” ποιήματά του σε τέχνη είναι εφάμιλλα με τα αριστουργήματα της σύγχρονης ελληνικής ποίησης, ενώ τα ξεπερνούν σε ύψος θείων νοημάτων.
Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από την υπ’ αριθμόν τριάντα πέντε επιστολή του Αγίου Ιωσήφ που περιέχεται στο βιβλίο “Έκφρασις Μοναχικής Εμπειρίας”. Το μόνο που κάναμε είναι να χωρίσουμε το πεζό κείμενο σε στίχους. Διαβάστε το, απολαύστε το και περιμένουμε τα σχόλιά σας.
Η Θεωρία του Θεού
Ὄντως μέγα εἶναι αὐτὸ τὸ μυστήριον.
Διότι βλέπει ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνα
ποὺ γλῶσσα ἀνθρώπου δὲν ἠμπορεῖ νὰ εἰπῇ.
Καί, ὁπόταν παρέρχεται ἡ θεωρία αυτή,
εἶναι εἰς τόσην ταπείνωσιν,
ὅπου κλαίει ὡσαν παιδάκι μικρό,
πῶς τὸν δίδει τοιαῦτα ὁ Κύριος,
ἀφοῦ αὐτὸς δὲν κάμνῃ οὐδέν.
Καὶ τοιαύτη ἐπίγνωσις γίνεται,
ὅπου, ἂν ἐρωτήσῃς αὐτόν,
νομίζει πώς εἶναι πάμπτωχος,
ἀνάξιὡς νὰ ὑπάρχῃ εἰς τὴν ζωήν.
Καὶ ὅσον τοιαῦτα λογίζεται,
τὸν δίδει πιὸ περισσότερον.
Φθάνει! φωνάζει εἰς τὸν Θεόν.
Καὶ ἔτι πληθύνει ἡ χάρις.
Γίνεται υἱὸς Βασιλέως.
Καὶ ἂν λέγῃς:
– Τίνος εἶναι αὐτὰ ποὺ φορεῖς;
– Τοῦ Κυρίου μου, λέγει.
– Τὸ ψωμὶ καὶ φαΐ, ὅπου τρώγεις;
– Τοῦ Κυρίου μου.
– Τὰ χρήματα ὅπου βαστάζεις;
– Τοῦ Κυρίου μου.
– Τί ἔχεις ἐδικόν σου;
– Μηδέν.
Είμαι χῶμα, είμαι λάσπη, είμαι σκόνη.
Μὲ σηκώνεις, σηκώνομαι.
Μὲ ρίπτεις, ρίπτομαι.
Μὲ ἀνεβάζεις, πετώ.
Μὲ ρίχνεις, κτυπώ.
Η φύσις μου είναι μηδὲν.
Αὐτὸ δὲν χορταίνει νὰ λέγῃ.
Καὶ τὶ εἶναι αὐτὸ τὸ μηδέν;
Εἶναι ἐκεῖνο ὅπου, προτοῦ ποιήσῃ
ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν,
ἦτο μηδέν.
Αὐτὴ λοιπὸν μᾶς εἶναι ἡ ἀρχὴ τῆς ὑπάρξεως.
Τὸ δὲ φύραμα
καὶ ἡ καταγωγή μας εἶναι ὁ πηλός.
Καὶ ἡ δύναμίς μας;
Τὸ θεῖον ἐμφύσημα, ἡ πνοὴ τοῦ Θεοῦ.
Λάβε λοιπόν, Θεέ,
ἐραστὰ τῶν ἐφέσεων
καὶ Δημιουργέ παντὸς ἀγαθοῦ,
λάβε τὸ θεῖον ἐμφύσημα,
ὅπου ἐνεφύσησες ἡμᾶς εἰς τὸ πρόσωπον καὶ ἐλάβομεν πνεῦμα ζωῆς,
καὶ καταλύομεν πάλιν εἰς τὸν πηλόν.
Τί ἔχεις λοιπόν,
ὑπερήφανε άνθρωπε, ὅπερ οὐκ ἔλαβες;
Εἰ δὲ καὶ ἔλαβες,
τί καυχάσαι ὡς μὴ δῆθεν λαβὼν;
Γνῶθι, ψυχὴ ταπεινή, τὸν σὸν εὐεργέτην
καὶ πρόσχες μὴ σφετερισθῇς τὰ ξένα – τὰ τοῦ Θεοῦ,
ὡς ίδια κατορθώματα.
Γνῶθι, ἀθλία, τὴν ὕπαρξίν σου·
ἐπίγνωθι τὴν καταγωγήν σου.
Μὴ λησμονῇς πὼς εἶσαι
ξένη ἐδῶ καὶ ὅλα ξένα!
Καί, ἂν σοῦ ἔδωκεν ὁ γλυκὺς εὐεργέτης Θεός,
ἀπόδος ἐν καθαρά συνειδήσει,
ἐκ τῶν ἰδίων τὰ ἴδια “τὰ σὰ ἐκ τῶν σῶν”.
Εὰν ἀνέβῃς εἰς οὐρανοὺς
καὶ εἶδες τῶν ̓Αγγέλων τὰς φύσεις,
ἤκουσας δὲ καὶ φωνὰς τῶν θείων Δυνάμεων·
ἐὰν θεολογῇς καὶ διδάσκῃς,
ἐὰν ἐνίκησας τὰς μηχανὰς τῶν δαιμόνων,
ἐὰν γράφῃς καὶ λέγῃς καὶ κάμῃς,
ὅλα εἶναι Θεοῦ δωρεά.
Εἰπὲ λοιπὸν τῷ Κυρίῳ σου
– Λάβε, πνοή μου γλυκεία, Ἰησοῦ μου,
“τὰ σὰ ἐκ τῶν σῶν!
Καὶ τότε, ἄχ!
τότε, ψυχή μου!
Τί ἔχεις νὰ ἰδῆς, ὅταν ἀνοίγουν
οἱ θησαυροί τοῦ Θεοῦ καὶ σὲ λέγει·
– Λάβε υἱέ μου, τὰ πάντα,
διότι ἐφάνης πιστὸς καὶ καλὸς κυβερνήτης!
Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: ΚΑΤΑΝΙΧΙ