Άρθρο του πρωτοπρ. Νικολάου Μανώλη

“Μοναδική χαρά καί εὐχαρίστηση τοῦ ταπεινοῦ εἶναι ἡ ἀπόλαυση τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, ἡ Θεία Κοινωνία καί ἡ Θεία συνομιλία μέ τήν νοερά εὐχή καί μελέτη τῶν Θείων Γραφῶν!” (Ἀββᾶς ᾿Ισαάκ ὁ Σύρος)

Από τον Αββά Ισαάκ τον Σύρο, διαβάζουμε ένα απόσπασμα από κάποιο πολύ ωραίο κείμενο, στο οποίο λέει το εξής: “Διηγούνται για ένα πουλί που το λένε σειρήνα, ότι όποιος ακούσει τη μελωδική φωνή του, τόσο πολύ αιχμαλωτίζεται, ώστε το ακολουθεί στην έρημο και ξεχνάει εξαιτίας του και τις ανάγκες της ίδιας του της ζωής και, στερούμενος τα απαραίτητα, πέφτει και πεθαίνει. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και στην ψυχή.

Όταν δηλαδή εμπέσει μέσα της η ουράνια γλυκύτητα, τότε, από τη γλυκιά μελωδία των λόγων του Θεού, που τα αισθανόμαστε στο νου μας, ολόκληρη η ύπαρξή μας ακολουθεί το δρόμο της μελωδίας αυτής, με αποτέλεσμα να ξεχάσει τις σωματικές ανάγκες αυτής της ζωής, και ακόμη, να χάσει και την όρεξη για φαγητό, και να υψωθεί, από τούτη τη ζωή, προς το Θεό.

Να διαβάζεις τα Ευαγγέλια και τους διδασκάλους και Πατέρες της Εκκλησίας σε έρημο και ήσυχο τόπο, και να ελευθερωθείς από την πολλή φροντίδα του σώματος και από την ταραχή των κοσμικών πραγμάτων, για να γευτεί η ψυχή σου, με την επιμονή της, τη γλυκύτητα από την κατανόησή τους. Αυτή η γλυκύτητα είναι ανώτερη από κάθε τι που μπορούμε να αισθανθούμε με τις αισθήσεις μας. Όποιος αγαπά την ευχή, αγαπά και τη μοναξιά, διότι εκεί βρίσκει το Χριστό να συνομιλήσει. Περισσότερο απ’ όλα αγάπησε τη σιωπή. Από τη σιωπή γεννάται η ηδονή στην καρδιά και το πλήθος των δακρύων. Η σιωπή μόνη υπερβαίνει όλες τις άλλες εργασίες της μοναχικής πολιτείας!… Εάν φυλάξεις τη γλώσσα σου, εισέρχεσαι στη χαρά του Αγίου Πνεύματος. Αν δεν έχεις καθαρή καρδιά, έχε τουλάχιστον καθαρό στόμα!…

Όσο πλησιάζεις και προοδεύεις στην πορεία σου, τόσο οι εναντίον σου πειρασμοί πληθύνονται. Διότι ο Θεός οδηγεί τη ψυχή στις θλίψεις των δοκιμασιών κατά το μέτρο της Χάριτος που παραχωρεί. Ο Θεός δεν χορηγεί ένα μεγάλο χάρισμα χωρίς μια μεγάλη δοκιμασία. Ο Θεός, κατά τη σοφία Του, που βρίσκεται πέρα από την κατανόηση των πλασμάτων Του, όρισε τα δώρα Του να παραχωρούνται ανάλογα με τους πειρασμούς. Επειδή χωρίς δοκιμασίες δεν φαίνεται η Πρόνοια του Θεού και δεν μπορείς να αποκτήσεις παρρησία μπροστά στον Θεό, ούτε να μάθεις τη σοφία του Πνεύματος. Ας νιώθουμε, λοιπόν, ευγνωμοσύνη και αγάπη για όσα ή άφατη φιλανθρωπία του Θεού μας χάρισε και συνεχίζει να μας χαρίζει.

“Μοναδική χαρά καί εὐχαρίστηση τοῦ ταπεινοῦ εἶναι ἡ ἀπόλαυση τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, ἡ Θεία Κοινωνία καί ἡ Θεία συνομιλία μέ τήν νοερά εὐχή καί μελέτη τῶν Θείων Γραφῶν!…”

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέει, ότι υπάρχει ναός της θείας χάρης εκείνος που θυμάται πάντα τον Θεό, και μεριμνά για την κρίση του. Το αγριοπούλι που λέγεται ερωδιός, ευφραίνεται και χαίρεται, όπως λένε οι σοφοί, όταν χωρισθεί από τα μέρη πούνε κατοικημένα, και πάγει σε έρημον τόπον και κάνει τη φωλιά του μοναχό του. Έτσι κι’ η ψυχή του ασκητή, δέχεται την ουράνια χαρά όταν ξεμακρύνει από τους ανθρώπους και πάγει να κατοικήσει στη χώρα της ησυχίας και καρτερά εκεί πέρα πότε θάρθει η ώρα για να φύγει από τούτον τον κόσμο. Όποιος γευτεί τη γλυκύτητα της ησυχίας, αποφεύγει τις συνομιλίες με τους ανθρώπους… Η σιωπή και η προσευχή μας εξομοιώνουν με τους αγγέλους!…

Ο αληθινά ταπεινός περιμένει σιωπώντας το έλεος του Θεού, του Οποίου (του Κυρίου) η αρετή επιβάλλει σιωπή σ’ όλα τα αγγελικά τάγματα, λέγοντας: «Κύριε γεννηθήτω ἐ­π’ ἐ­μοί τό Πανάγιον Σου θέλημα». Ο ταπεινός δε διακρίνεται ανάμεσα στους ανθρώπους. Δε θέλει να βλέπεται, ούτε να γνωρίζεται από τους άλλους. Όσο κρύβεται και αποχωρίζεται από τον κόσμο, τόσο πλησιάζει το Θεό!… Ο ταπεινός δε θέλει συναθροίσεις και ταραχές και φωνές και φροντίδες και ηδονικές τροφές. Επιθυμεί φτώχεια, αμεριμνησία, ειρήνη, επιείκεια και ευλάβεια. Είναι συμπαθής, σώφρων, ολιγόλογος, δε θυμώνει, υποφέρει και υπομένει, εντρέπεται, ευλαβείται τους πάντες και δε θέλει να μαθαίνει τα του κόσμου!…

Τον ταπεινό τον αγαπά ο Χριστός και αγαπάται από όλους. Αγαπά όλους και όλοι τον επιθυμούν. Ο σοφός και ο δάσκαλος σιωπούν μπροστά στον ταπεινό και τον προσέχουν όλοι. Είναι βραχύλογος. Οι λόγοι του είναι γλυκείς «ὑπέρ μέλι καί κηρίον»και από όλους ως Θεός θεωρείται ακομη και αν είναι αμαθής και στη μορφή ευκαταφρόνητος. Όποιος καταφρονεί τον ταπεινό βλασφημεί τον ίδιο το Θεό. Τα θηρία ημερεύουν μπροστά του, διότι οσφραίνονται σ’ αυτόν την ευωδία του Αδάμ!… Ποιός δεν αγαπά τον ταπεινό και τον πράο, εκτός από τους καταλαλούντες και υπερήφανους!…

Ο ταπεινός θεωρεί τον εαυτό του αμαρτωλό και ευτελή και ευκαταφρόνητο. Είναι δυνατό να γίνει ταπεινός ο άνθρωπος; Ναι, με τη δύναμη των Αχράντων Μυστηρίων, που τελειοποιούν, όπως οι μακάριοι Απόστολοι “εν γλώσσαις πυρίναις” την Πεντηκοστή και με την τελειότητα όλων των αρετών!…

Ο ζηλωτής άνθρωπος ουδέποτε φθάνει εις την ειρήνην της διανοίας αυτού και όστις είναι ξένος της ειρήνης, αυτός είναι ξένος και της χαράς… Ω άνθρωπε, εσύ που νομίζεις, ότι με τον ζήλο σου θεραπεύεις τα ξένα σφάλματα, διώχνεις την υγεία από την ψυχή σου· αν αληθινά επιθυμείς να θεραπεύσεις τους ασθενείς στην ψυχή, γνώριζε καλά, ότι οι ασθενείς και οι άρρωστοι στην ψυχή χρειάζονται περισσότερο συμπάθεια παρά επίπληξη· και πάλι, όταν εσύ δεν έχεις συμπάθεια προς τους άλλους, προξενείς στον εαυτό σου μεγάλη ψυχική βλάβη.

Οι άνθρωποι δεν κρίνουν τον ζήλο από τα είδη της σοφίας, αλλά από τις αρρώστιες στην ψυχή, ο οποίος (ζήλος) είναι αποτελέσματα μικρής νοημοσύνης και πολλής ανοησίας. Η αρχή της σοφίας του Θεού είναι η επιείκεια και η πραότητα, η οποία (σοφία) υποφέρει τις ασθένειες των ανθρώπων, και αυτό είναι κατόρθωμα γενναίας και μεγάλης ψυχής· διότι λέει ο Απόστολος Παύλος, εσείς οι δυνατοί να βαστάζετε τις ασθένειες των αδυνάτων, και να διορθώνετε τον φταίκτη με πνεύμα πραότητας· «Ὀφείλομεν δέ ἡμεῖς οἱ δυνατοί τά ἀσθενήματα τῶν ἀδυνάτων βαστάζειν, καί μή ἑαυτοῖς ἀρέσκειν. ἕκαστος ἡμῶν τῷ πλησίον ἀρεσκέτω εἰς τό ἀγαθόν πρός οἰκοδομήν·» (Προς Ρωμ. 15, 1-2) από τους καρπούς του πνεύματος λαμβάνει ο Απόστολος Παύλος την ειρήνη και την υπομονή.

Έλεγξε με τη δύναμη των αρετών σου αυτούς που σου αντιλέγουν και μη με την πιθανολογία των λόγων σου. Και με την πραότητα και τη γαλήνη των χειλέων σου κατασίγασε των απειθών την αναίδεια. Έλεγξε τους ακόλαστους με την ευγένεια της συμπεριφοράς σου και τους αναίσχυντους κατά τις αισθήσεις, με το συγκράτημα των οφθαλμών σου. Ο έλεγχος, που γίνεται από φθόνο, είναι σαν φαρμακερό βέλος. Ο έπαινος του πανούργου είναι κρυμμένη παγίδα. Μπροστά στον υψηλόφρονα και φθονερό άνθρωπο να μιλάς με προφύλαξη· διότι ενώ εσύ ακόμη μιλάς, εκείνος εξηγεί τα λόγια σου όπως θέλει αυτός, και παίρνει αφορμή από αυτά, και κάνει στη συνέχεια και τους άλλους να παρερμηνεύουν τα λόγια σου· επειδή μεταβάλλει την έννοια των λόγων σου σύμφωνα με τα αίτια της αρρώστιας του.

Κανείς δεν μπορεί να γνωρίσει την αδυναμία του, αν δεν πέσει σε ψυχικούς και σωματικούς πειρασμούς. Τότε προσεύχεται και συντρίβεται και ταπεινώνεται.

Η αμοιβή δε δίνεται στον άνθρωπο για την αρετή του, αλλά για την ταπείνωση του. Χωρίς την ταπείνωση όλα είναι μάταια!…

Όταν ταπεινωθεί η καρδιά, την περικυκλώνει το έλεος του Θεού και πληρούται χαράς και ευφροσύνης. Τότε δεν προσεύχεται με βία, αλλά με χαρά!…

Ο Θεός αγαπά τόσο πολύ τους ταπεινούς, όπως τα Σεραφείμ!” (1).

Ο Αββάς Ισαάκ ο Σύρος μέσα από τα θησαυρίσματα της Σοφίας του Θεού μάς δείχνει ότι ο μόνος τρόπος που οδηγεί στην αγιότητα είναι η βαθιά ταπείνωση, διότι ο Θεός αγαπάει τόσο πολύ τους ταπεινούς, όπως τα Σεραφείμ! Όποιος επιθυμεί το Πανάγιο θέλημα του Θεού, έχει οδηγούς τους αγγέλους. Όποιος υπομένει με ταπείνωση τις αδικίες, τις συκοφαντίες, τις λοιδορίες και τις προσβολές, έφτασε στην τελειότητα και θαυμάζεται από τους αγγέλους!

Ο Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ, συμπληρώνει τα εξής: «Μην αγανακτείς, που τα πράγματα δεν έρχονται πάντοτε όπως τα θέλεις εσύ στη ζωή σου. Δεν είναι δυνατόν, αλλά και συμφέρον σου δεν είναι, να γίνονται όλα κατά τη σκέψη σου, κατά την επιθυμία σου. Κατά το θέλημά σου. Η σκέψις σου πολύ συχνά είναι πλανεμένη, η επιθυμία σου εμπαθής, το θέλημα σου ολότελα εγωιστικό. Και ο Παντογνώστης Θεός φυσικά το γνωρίζει αυτό, έστω κι αν εσύ δεν το συνειδητοποιείς. Γι’ αυτό και δεν επιτρέπει να εκπληρώνονται πάντα οι επιθυμίες σου, για να μην βλαφθεί η ψυχή σου, ο πιο πολύτιμος θησαυρός, που διαθέτεις. «Τί γάρ ὠφελεῖται ἄνθρωπος ἐάν τόν κόσμον ὅλον κερδήσῃ, τήν δέ ψυχήν αὑτοῦ ζημιωθῇ;» (Ματθ. 16, 26) (2).

Παιδιά μου, πράγματι ο αληθινά ταπεινός Ορθόδοξος πιστός περιμένει σιωπώντας το έλεος του Θεού, λέγοντας: «Κύριε γεννηθήτω ἐ­π’ ἐ­μοί τό Πανάγιον Σου θέλημα».Με αναπαύει βαθιά στην ψυχή μου η μίμηση της εν Χριστώ ζωής. Η πτωχεία, η πραότητα και η ταπείνωση του ορθόδοξου ασκητή, ο οποίος δε θέλησε να ζητήσει από τον Κύριο τίποτα άλλο στη ζωή του εκτός από τη Βασιλεία του Θεού. «Ζητεῖτε δέ πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. 6, 33). Ταπεινά κλείνει πάντα το «κέρινο» πρόσωπό του ο ασκητής μοναχός προς τη γη, ενώ η καρδιά του είναι υψωμένη με τη νοερά προσευχή στη Δέσποινα Παναγία, τη Μητέρα του, ζητώντας την προστασία της και την πρεσβεία της. Περιμένει υπομονετικά πάντα να ακούσει και να μάθει ποιο είναι γι’ αυτόν το θέλημα του Αγίου Τριαδικού Θεού. Επιζητεί δε, να μοιάσει στους αγίους αγγέλους στην προθυμία, στην υπακοή και στο Θείο θέλημα, το οποίο υπηρετούν τα Σεραφείμ μαζί με όλα τα αγγελικά τάγματα. Αυτό που επίσης επιθυμεί με θέρμη ο ταπεινός δούλος Του, είναι πρώτα να εκφράσει την αγάπη του και έπειτα να ζητήσει από το Κύριο Ιησού Χριστό στην προσευχή του: «Κύριε γεννηθήτω ἐ­π’ ἐ­μοί τό Πανάγιον Σου θέλημα». Κύριε, ας γίνει στη ζωή μου το Πανάγιο θέλημά Σου. Αμήν. Γένοιτο!

«Κύριε γεννηθήτω ἐ­π’ ἐ­μοί τό Πανάγιον Σου θέλημα»!

• 1. Από το βιβλίο: Αγιορείτου Μοναχού, 475 Αποφθέγματα του θεοπνεύστου Αγίου Ισαάκ του Σύρου, Εκδόσεις “Ορθόδοξος Κυψέλη”. https://choratouaxoritou.gr/
• 2. Πνευματικοί λόγοι ἐκδόσεων Ιεράς Μονής Παρακλήτου. Πνευματικό ἀλφάβητο, διασκευασμένο ἀπό τό ὁμότιτλο ἔργο τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἐπισκόπου Ροστώφ, τοῦ θαυματουργοῦ. http://www.ambelosalithini.gr/

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: ΚΑΤΑΝΙΧI