Άρθρο της Παναγιώτας Κεμανετζή
αρθρογραφεί για katanixi.gr

Συνάντηση Ιερώνυμου και μελών μεταμοσχευμένων του «Συνεχίζω»…

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Με αφορμή την επίσκεψη (αρχές Δεκεμβρίου) μελών του Πανελληνίου Συλλόγου Μεταμοσχευμένων Καρδιάς και Πνεύμονα «Συνεχίζω» στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο, ο οποίος με πολύ ενδιαφέρον ζήτησε να ενημερωθεί αναλυτικά για τη δράση τους, ήρθε ξανά στο προσκήνιο η στάση της Εκκλησίας απέναντι στο ζήτημα των μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα.

Σχετικά με την μεταμόσχευση 

Η μεταμόσχευση είναι μία εγχειρητική τεχνική κατά την οποία υγιή όργανα, ιστοί ή κύτταρα μεταφέρονται από έναν πτωματικό ή ζωντανό δότη σε έναν χρονίως πάσχοντα ασθενή, με σκοπό να αποκατασταθεί η απόδοση του οργάνου του που υπολειτουργεί ή δεν λειτουργεί καθόλου. Η δωρεά οργάνων μπορεί να γίνει:

• από εγκεφαλικά νεκρούς ασθενείς (κύριοι δωρητές)
• από ασθενείς των οποίων η καρδιά έχει σταματήσει να λειτουργεί (δωρεά νεφρών και κερατοειδούς) 
• από άτομα που βρίσκονται εν ζωή (νεφρά, μισό ήπαρ)  

Το ζήτημα που έχει απασχολήσει κατά καιρούς την ηθική της ενέργειας αυτής αφορά την δώρηση οργάνων από εγκεφαλικά νεκρούς ασθενείς, οι οποίοι αποτελούν την πλειοψηφία των δωρητών. Και αυτό γιατί η αφαίρεση οργάνων που προσφέρονται ως δωρεά γίνεται ενώ η καρδιά και οι πνεύμονες λειτουργούν ακόμα, είτε αυτόνομα είτε με μηχανική υποστήριξη. Και, παρόλο που τα βασικά κριτήρια για δωρεά οριοθετούνται από έγγραφους κώδικες, υπάρχει υπόνοια για μεθοδεύσεις που εξυπηρετούν τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες για μεταμοσχεύσεις.

Επίσημη εκκλησία και μεταμοσχεύσεις: πριν και μετά 

 Η στάση της επίσημης Εκκλησίας απέναντι στις μεταμοσχεύσεις και τους δωρητές οργάνων χαρακτηρίστηκε κατά καιρούς από αρνητική έως συγκρατημένα θετική.

Εν αρχή ην… η κάθετη δήλωση της Εκκλησίας ότι, ενώ η δωρεά ιστού ή οργάνου (αίμα και νεφρός) αποτελεί πράξη μεγίστης αυτοθυσίας, η προσφορά ζωτικού οργάνου από τον δότη στον λήπτη ισοδυναμεί με φόνο. Στη σύγχρονη ιατρική, η δωρεά αυτή γίνεται από εγκεφαλικά νεκρούς ανθρώπους, καθώς θεωρείται μη αναστρέψιμη η παύση της εγκεφαλικής λειτουργίας που βιολογικά συνδέεται με τον θάνατο.

 Στην εκκλησιαστική ανθρωπολογία, όμως, το να χωρίσει η ψυχή από το σώμα μέσω εγκεφαλικού θανάτου είναι μία θεωρία μη αποδεκτή, καθώς μόνον ο βιολογικός θάνατος (η παύση της λειτουργίας της καρδιάς) αποσυνδέει την ψυχή από το σώμα.

Η παύση της εγκεφαλικής λειτουργίας μπορεί να μην επιτρέπει την εκδήλωση της ψυχής στο σώμα, αλλά σίγουρα δεν σημαίνει και την έξοδό της από αυτό. Εξάλλου, υπήρξαν περιπτώσεις όπου εγκεφαλικά νεκροί ασθενείς επανήλθαν, διηγούμενοι τις εξωσωματικές εμπειρίες τους όσο ήταν σε κατάσταση κλινικής νέκρωσης.

Στο ίδιο μήκος κύματος εξέπεμπαν και γέροντες της ορθοδοξίας μας, όπως οι Άγιοι Πορφύριος και Παΐσιος, οι οποίοι ήταν κατηγορηματικοί απέναντι σε αυτό το είδος μεταμοσχεύσεων, δηλαδή της δωρεάς ζωτικών οργάνων όπως η καρδιά και οι πνεύμονες.

Το 1999 η θέση της Εκκλησίας επί της δωρεάς οργάνων επαναπροσδιορίστηκε, με σαφή τοποθέτηση υπέρ όλων των μεταμοσχεύσεων, κατόπιν εισηγήσεως της Επιτροπής Βιοηθικής της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος (Ι.Σ.Ε.Ε.). Η επιτροπή είχε συσταθεί από το 1989, ενώ το 1999 εισηγήθηκε τα άρθρα υπέρ των μεταμοσχεύσεων, με νυν πρόεδρο τον Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαο.

Από τότε έως τώρα οι αντιστάσεις της Εκκλησίας επί του θέματος κάμφθηκαν και πέτυχαν  την απόλυτη ταύτιση με την καμπάνια της πολιτείας που προωθεί την ανίερη αυτή πρακτική, η οποία αποτελεί μία από τις προτεραιότητες της νεοταξικής ατζέντας. Και είναι απολύτως ξεκάθαρο ότι η δωρεά οργάνων από εγκεφαλικά νεκρό δότη είναι άμεσα συνδεδεμένη με πολιτικής και ιατρικής φύσεως συμφέροντα και με τις επιταγές της Νέας εποχής που στηρίζουν τόσο φανερά πλέον οι ποιμενάρχες μας (υπάρχει συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής Βιοηθικής της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων). Όπως, λόγου χάρη, ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος, ο οποίος ζήτησε να μάθει λεπτομέρειες για την δωρεά ζωτικών οργάνων που προϋποθέτει τον θάνατο του δότη για να σωθεί η ζωή του λήπτη. Και, ηθελημένα ή άθελά του, χρησιμοποιήθηκε από τον σύλλογο ώστε να ευαισθητοποιήσει το κοινό απέναντι σε μία πρακτική που έχει πολλές συνιστώσες και χρήζει εκτενούς βιοηθικής ανάλυσης.

Συνοπτικά:

Εν κατακλείδι, η προσφορά (όπως η αιμοδοσία) από τον δότη προς τον ασθενή λήπτη είναι απόδειξη απόλυτης αγάπης προς τον συνάνθρωπο, αρκεί να μην κινδυνεύει η ζωή του πρώτου.

 Όμως είναι ανίερο να δίνονται όργανα εξαναγκαστικά πριν από το θάνατό του, ακριβώς γιατί το εν ζωή ανθρώπινο σώμα είναι ιερό, και επιπλέον γιατί το σώμα του καθενός μας είναι ναός του Θεού και δεν ανήκει σε κανέναν, ούτε καν στον ιδιοκτήτη του. Κατ’ επέκταση δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο διαχείρισης από άλλους σαν να πρόκειται για αποθήκη ανθρώπινων ανταλλακτικών. 

Και δοθείσης της… είδησης σχετικά με τους μεταμοσχευμένους καρδιάς, αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η φυσική καρδιά συνδέεται άμεσα με την πνευματική ζωή του πιστού (βλ.Γέν.49,6 , Λευιτ. 17,14, Ψαλμ 72,21, Ιερ 17.10) και για αυτό χρειάζεται να παραμένει στη θέση της μέχρι να επέλθει ο βιολογικός θάνατος του υποψήφιου δότη. Ειδάλλως διαπράττεται έγκλημα σε ψυχή και πνεύμα. 

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra

Δείτε σχετικά:
– Μεταμοσχεύσεις
– Γιατρός αποδομεί τη στάση της Εκκλησίας για τις μεταμοσχεύσεις
– Σαν κακόγουστο Πρωταπριλιάτικο αστείο;