Άρθρο της Παναγιώτας Κεμανετζή
αρθρογραφεί για katanixi.gr

Ένα δίπολο εντός της Εκκλησίας…

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Ο νηπιοβαπτισμός αποτελεί ανέκαθεν ένα θέμα γόνιμης και εκτενούς συζήτησης τόσο εκτός Εκκλησίας όσο και εντός.

Ενδοεκκλησιαστικά κατά καιρούς διατυπώθηκαν απόψεις που έχουν συμβάλλει στην δημιουργία δύο ιδεολογικών παρατάξεων: Στο ένα ο νηπιοβαπτισμός υπερθεματίζεται ενώ στο άλλο συνιστάται η βάφτιση σε μεγαλύτερη ηλικία.

Η κάθε πλευρά παραθέτει επιχειρήματα που είναι άξια αναφοράς.

ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΝΗΠΙΟΒΑΠΤΙΣΜΟΥ:

Σύμφωνα με αυτή την πλευρά που είναι υπέρ του νηπιοβαπτισμού, αυτό αντικατέστησε την περιτομή που εφήρμοζαν οι ισραηλίτες στα παιδιά τους. Όπως τότε έτσι και σήμερα οι γονείς είναι εκείνοι που αποφασίζουν για την υγεία σωματική και πνευματική χωρίς να ζητήσουν την έγκρισή του για οποιαδήποτε φροντίδα του προσφέρουν καθώς γνωρίζουν τι συμφέρει το παιδί και τι όχι. 

Αναφορές στην Αγία Γραφή 

Ο νηπιοβαπτισμός αναφέρεται στην Αγία Γραφή και γινόταν από την πρώτη εποχή των Χριστιανών στην Εκκλησία.

«Άφετε τα παιδία και μη κωλύετε αυτά ελθείν προς με· των γαρ τοιούτων εστίν η βασιλεία των ουρανών» Ματθ.19,14

«Μετανοήσατε και βαπτισθήτω έκαστος υμών… υμίν γαρ έστιν η επαγγελία και τοις τέκνοις υμών» Πράξ.2,38-39

«…ως δε εβαπτίσθη και ο οίκος αυτής» Πράξ.16,15

«…και εβαπτίσθη αυτός και οι αυτού πάντες παραχρήμα» Πράξ.16,33

«Εβάπτισα δε και τον Στεφανά οίκον» Α΄Κορινθ.1,16 

Επί του θέματος έχουν τοποθετηθεί και άγιοι της Ορθοδοξίας

Αναφορές Αγίων και Εκκλησιαστικών συγγραφέων 

Επί του ιδίου θέματος τοποθετούνται και Άγιοι της Εκκλησίας μας:

Σύμφωνα με τον άγιο Ειρηναίο († 202) ο Χριστός «ήλθε χάριν όλων των ηλικιών και έγινε βρέφος για τα βρέφη, αγιάζων τα βρέφη νήπιος μεταξύ των νηπίων, αγιάζων τούς έχοντας την ηλικίαν αυτήν…» (Ειρ.,MPL 7,784).

Ο άγιος Κυπριανός († 258) αναφέρει εν ολίγοις ότι δεν θα αρνηθούμε σε κανέναν άνθρωπο που γεννήθηκε το έλεος του Κυρίου καθώς Εκείνος ήρθε στο κόσμο για να μας σώσει. Παράλληλα θέτει το ρητορικό ερώτημα γιατί ενώ παρέχεται άφεση αμαρτιών στους βαριά αμαρτωλούς πρέπει να αποκλείονται νεογέννητα που δεν έχουν διαπράξει καμία αμαρτία εξόν του προπατορικού αμαρτήματος. (Κυπρ., Επιστ. προς Φίντους (BKV 2,273. 275).

Και ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος δηλώνει υπέρ του νηπιοβαπτισμού, αναφέροντας  την περιτομή, πού γινόταν την όγδοη ημέρα από τη γέννηση του παιδιού (Γεν. ιζ’ 12) και την επάλειψη των θυρών με αίμα του αμνού (Έξοδ. ιβ’ 7). Ο Άγιος συστήνει το παιδί να βαφτίζεται χωρίς χρονοτριβή από την βρεφική ηλικία ώστε να αφιερωθεί από νωρίς στο Άγιο Πνεύμα. (Γρηγ. Θεολ. Λόγος, 17, ΕΠΕ 4,311).

Αξιοσημείωτες είναι και οι τοποθετήσεις του Ωριγένη καθώς και του αιρετικού Τερτυλλιανού

Ο Ωριγένης μας πληροφορεί για την πράξη της Εκκλησίας της εποχής του: «Τα παιδιά βαπτίζονται εις άφεσιν αμαρτημάτων… μήποτε επεί ουδείς καθαρός από ρύπου, τον ρύπον δε αποτίθεταί τις δια του μυστηρίου του βαπτίσματος… δια τούτο και τα παιδιά βαπτίζονται» (Ύπόμν. εις Ρωμ. ε’ 9, βλ. Π. Τρεμπέλα, Δογματική, τόμος 3, σ. 114).

Ο Τερτυλλιανός αντιδρά στην βάπτιση των νηπίων, διερωτώμενος: «Γιατί η αθώα ηλικία σπεύδει εις την άφεσιν των αμαρτιών; Επιθυμεί ίσως να συμπεριφερθεί σε πρόσκαιρα πράγματα με μεγαλύτερα προσοχή, και τα θεϊκά αγαθά να εμπιστευθεί σε κάποιον, στον όποιον δεν εμπιστεύεται ακόμη τα γήινα;» (Τερτυλ, Περί βαπτ. 18).

Αναφορές σε σύγχρονα συγγράμματα  

Ο Γεώργιος Μαντζαρίδης, ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής του ΑΠΘ στον βιβλίο του «Χριστιανική Ηθική» τόμος β αναφέρει ότι περιπτώσεις νηπιοβαπτισμού αναφέρονται ήδη από τον τρίτο αιώνα αλλά και στην εποχή των Αποστόλων (όπως είδαμε στις Πράξεις) ενώ η καθιέρωση του συνέβη ταυτόχρονα με την αναγνώριση του Χριστιανισμού ως επίσημη κρατική θρησκεία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ο λόγος που καθιερώθηκε ήταν η αγωνία των χριστιανών γονιών μην «φύγουν» τα παιδιά χωρίς να έχουν βαφτιστεί ,σε περίπτωση πρόωρου θανάτου. Εκείνο τον καιρό μάλιστα η Εκκλησία συνιστούσε έντονα τον νηπιοβαπτισμό (Διαταγαί Αποστόλων 6,15, 6-7) καθώς το βάπτισμα δεν γινόταν μόνο για την συγχώρεση των αμαρτιών αλλά και για την ένταξη του στο Σώμα του Χριστού και την μεταμόρφωση του σε κατοικία του Αγίου Πνεύματος. Σχετικά με την ελεύθερη συγκατάθεση του νηπίου αναφέρει ότι δεν επιβάλλεται καθώς αν εκείνο αργότερα ως ενήλικας θέλει αν αρνηθεί την χριστιανική του ταυτότητα μπορεί να το κάνει χωρίς να δεσμεύεται από πουθενά. 

ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΒΑΠΤΙΣΕΩΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ 

Τα επιχειρήματα της παράταξης κατά του νηπιοβαπτισμού μπορεί να είναι από απαξιωτικά μέχρι πιο λογικοφανή και στοχαστικά ή να θίγουν το θέμα της συμβατικοποίησης της χριστιανικής συνειδήσεως μέχρι εξασθενήσεως αυτής (Γ. Μαντζαρίδης: Χριστιανική ηθική β΄ τόμος, σελ: 142-143).Είτε με τον έναν είτε με τον άλλο τρόπο, το ερώτημα που αιωρείται για την σωτηρία της ψυχής στην βρεφική ηλικία παραμένει αναπάντητο και εξαντλείται μόνο σε προσωπικές εκτιμήσεις. Επιπλέον, μια έντονη αίσθηση νεωτερισμού αναδύεται από την αντιπρόταση αυτή η οποία λίγο πολύ παραπέμπει στο πνεύμα της Νέας Εποχής που κλίνει στον εκσυγχρονισμό των Μυστηρίων, τάση ιδιαίτερα επικίνδυνη για την εκκλησιαστική μας παράδοση.

Θα ήταν άξιο εκτενούς μελέτης το προαναφερθέν δίπολο αν υπήρχε έστω και ένα στοιχείο κατά του νηπιοβαπτισμού είτε κατά την περίοδο που έζησαν οι πρώτοι χριστιανοί είτε στην μετά-αποστολική περίοδο. Αντιθέτως η επιλογή αυτή υποστηρίζεται και από τις Γραφές και από Ορθόδοξους Αγίους τους οποίους δυστυχώς η Νέα Εποχή επιτρέπει να χαρακτηρίζονται (εξ οικείων τα βέλη) ως υπερβολικοί, αυτοαναιρούμενοι και… αναχρονιστικοί.

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra