«Ἔπειτα μέσα στό βάθος τῆς καρδιᾶς μας βρίσκονται τόσα κρυπτά καί τόσα λεπτά πάθη, πού οὔτε κἄν γνωρίζουμε ὅτι εἶναι πάθη» (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)

Ἐπιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Μέρος 32ον

«Ἀδελφοί μου, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καί ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος Αὐτοῦ. Ἐνδύσασθε τήν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ πρός τό δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρός τάς μεθοδείας τοῦ διαβόλου» (Πρός Ἐφεσ. 6, 10-11).

Ἡ ἀρετή τῆς ὑπακοῆς μαζί μέ τήν εὐθύτητα καί καθαρότητα τῆς καρδιᾶς ὁδηγεῖ τήν ψυχή σέ δρόμο σωτηρίας ἐνῶ γίνεται ἀφορμή γιά τήν ἀπόκτηση ὅλων τῶν πνευματικῶν ἀρετῶν. 

Ἡ ὑπακοή εἶναι ἡ θεμελιώδης μοναχική ἀρετή, ἀλλά εἶναι ἐξ ἴσου ἀπαραίτητη γιά ὅλους τούς ἐν τῶ κόσμω ὀρθοδόξους πιστούς ὡς ἕνα πολύ βασικό στοιχεῖο γνησιότητος τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνος.

Διότι μέ τήν ὑπακοή κάθε πνευματικός ἀγῶνας καί ἄσκηση γίνεται κατά τήν κρίση, μέ τήν εὐλογία καί μέ τήν ταπεινή προσευχή ἐκείνου τοῦ ἀπλανοῦς Ὀρθοδόξου Πνευματικοῦ πού ἔχει ἀναλάβει ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τήν εὐθύνη τῆς ψυχῆς μας καί ὄχι κατά τό οἰκεῖο καί συνήθως ἁμαρτωλό ἐγωϊστικό θέλημα.

Διότι διά τοῦ στόματος τοῦ Ἁγίου Γέροντος ἤ τοῦ Ἁγίου Πνευματικοῦ Πατρός ἀποκαλύπτεται πρός τόν ὑποτακτικό καί τόν ἐξομολογούμενο τό θέλημα τοῦ Παναγίου Θεοῦ καί μέσω αὐτοῦ ἡ ὑπακοή ἀναφέρεται πρός τόν Τριαδικό Θεό. 

Οἱ ὑποτακτικοί πού ἔχουν ὡς ἀσπίδα τήν μόνη ἀληθινή πίστη στό Θεό καί τήν ἀδίστακτη ἐμπιστοσύνη στίς εὐχές τοῦ Ἁγίου Γέροντά τους, χαρακτηρίζονται ὡς «ἀθλητές τοῦ Χριστοῦ» καί ὡς «ἀνδρεῖοι πολεμιστές» οἱ ὁποῖοι γίνονται γλυκεῖς, ἐγκρατεῖς, εὐκατάνυκτοι μέ ἀγωνιστικό ζῆλο καί μέ πνευματική ζέση.

Καθώς ἡ ταπεινή προσευχή μέ τήν ὑπακοή μέσα ἀπό τήν διαρκή ἐκκοπή τοῦ ἰδίου θελήματός τους καί ταυτόχρονα οἱ παιδαγωγικοί ἐξευτελισμοί ἀπό τό μέρος τοῦ Πνευματικοῦ τους Πατρός, ὁδηγοῦν πράγματι αὐτούς τούς ἀνδρείους ὑποτακτικούς μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ πρός κάθε ἀρετή μέ τήν ταπεινοφροσύνη. 

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος, στό ἔργο του ὁ «Ἀόρατος Πόλεμος», γιά αὐτόν τόν «Ἀόρατον» Πόλεμο τοῦ Κυρίου ἐναντίον τοῦ διαβόλου, γράφει τά ἑξῆς: 

Κεφάλαιο ΜΑ´

Ὁ καιρός πού πρέπει νά βάλλουμε στήν ἐξάσκησι κάθε ἀρετῆς· καί περί τῶν σημείων τῆς προκοπῆς μας

“Ὅσον ἀφορᾶ τό χρονικό διάστημα τό ὁποῖο πρέπει νά διαθέτουμε γιά τήν ἐξάσκησι τῆς κάθε ἀρετῆς, αὐτό δέν πρέπει νά τό καθορίσουμε ἐμεῖς. (108)

Γιατί αὐτό πρέπει νά τό κανονίζῃ κανείς σύμφωνα μέ τήν θέσι του, τήν ἀνάγκη του, τήν πρόοδο πού κάνει στήν πνευματική ζωή καί σύμφωνα μέ τήν διάκρισι ἐκείνου τοῦ Γέροντα ἤ τοῦ Πνευματικοῦ πού μᾶς καθοδηγεῖ σ᾿ αὐτήν. 

Ἄν ὅμως δείξουμε ἐπιμέλεια πραγματική καί χρησιμοποιοῦμε τούς τρόπους πού εἴπαμε, δέν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι μέσα σέ λίγες ἑβδομάδες σημειώνεται μεγάλη πρόοδος. 

Σημεῖο ὅτι εἴχαμε κάποια πρόοδο στήν ἀρετή, εἶναι ἡ σταθερή συνέχισις τῆς ἐξασκήσεως στήν ἀρετή. 

Καί αὐτό πρέπει νά συμβαίνῃ ἀκόμη καί τόν καιρό τῆς σ κ ο τ ί σ ε ω ς καί στενοχώριας τῆς ψυχῆς, ἀκόμη καί τόν καιρό πού θά ἀφαιρεθοῦν ἀπό ἐμᾶς, κατά Θεία οἰκονομία, οἱ πνευματικές χαρές καί παρηγοριές (109).

Πολύ καθαρό σημεῖο τῆς προόδου μας εἶναι καί ὁ πόλεμος πού μᾶς κάνει ἡ σάρκα γιά νά προβάλλουμε τά ἔργα τῆς ἀρετῆς. 

Γιατί, ὅσο ἀδυνατίζει ὁ σαρκικός πόλεμος, πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι προκόψαμε στήν ἀρετή.

Ἔτσι ὅταν δέν αἰσθανώμαστε πόλεμο ἤ ἀποστασία στό αἰσθητικό καί κατώτερο μέρος, ἤ ὅταν τύχουν ξαφνικά τά αἴτια καί οἱ προσβολές (110), αὐτό εἶναι σημεῖο ὅτι πετύχαμε στήν ἀρετή. 

Ἀλλά καί ὅταν οἱ πράξεις μας συνοδεύωνται μέ μεγαλύτερη προθυμία στήν ἐκτέλεσί τους ἀπό πρῶτα καί ὑπάρχει καί πνευματική χαρά, τότε μποροῦμε περισσότερο νά ὑπολογίσουμε ὅτι προοδεύσαμε στήν ἀρετή.

Ὅμως παρ᾿ ὅλα αὐτά ποτέ δέν πρέπει νά ἔχουμε τήν βεβαιότητα ὅτι ἀποκτήσαμε τίς ἀρετές ἤ νικήσαμε ἐντελῶς κάποιο πάθος, μολονότι ὕστερα ἀπό πολύ καιρό καί πολλούς πολέμους δέν αἰσθανθήκαμε τίς κινήσεις του πλέον, διότι ἐδῶ μπορεῖ νά εἶναι κρυμμένη ἡ πανουργία καί ἡ ἐνέργεια τοῦ διαβόλου καί τῆς φύσεώς μας πού μᾶς ἐξαπατᾷ. 

Ἔτσι, μερικές φορές αὐτή εἶναι κακία, πού ἀπό κάποια κρυφή ὑπερηφάνεια παρουσιάζεται ὡς ἀρετή· καί ἐκτός ἀπό αὐτό, ἄν σκεφθοῦμε τήν τελειότητα, στήν ὁποία μᾶς προσκαλεῖ ὁ Θεός, ἀκόμη κι’ ἄν εἴχαμε προοδεύσῃ πολύ στήν ἀρετή, πάλι δέν μποροῦμε νά σκεφθοῦμε ὅτι μπήκαμε στήν ἀρχή καί στά πρῶτα της σύνορα (111).

Ἔπειτα μέσα στό βάθος τῆς καρδιᾶς μας βρίσκονται τόσα κρυπτά καί τόσα λεπτά πάθη, πού οὔτε κἄν γνωρίζουμε ὅτι εἶναι πάθη. 

– Πῶς λοιπόν μποροῦμε νά ξεθαρρέψουμε ὅτι καθαρισθήκαμε ἀπό τά πάθη; 

– Καί ἄν ἐκείνοι οἱ πολύ δυνατοί καί προφητικοί ὀφθαλμοί τοῦ Δαυΐδ, δέν μποροῦσαν νά τά γνωρίζουν αὐτά, πῶς μποροῦμε νά τά γνωρίσουμε ἐμεῖς; 

Γι᾿ αὐτό ὅπως ἐκεῖνος παρακαλοῦσε τόν Θεό νά τόν καθαρίσῃ ἀπό αὐτά: 

– “Ἀπό τά κρυφά μου πάθη καθάρισέ με”, «παραπτώματα τίς συνήσει; Ἐκ τῶν κρυφίων μου καθάρισόν με» (Ψαλμός 18, 13).

Ἔτσι καί μεῖς εἴμαστε ὑποχρεωμένοι πάντοτε νά παρακαλοῦμε γιά τήν κάθαρσι τῶν παρόμοιων κρυφῶν παθῶν. 

Γιατί ἐμεῖς καταλαβαίνουμε μόνο τίς ἐνέργειες καί τά κλαδιά τῶν παθῶν, δέν μποροῦμε ὅμως νά γνωρίσουμε τίς δυνάμεις τους καί τίς ρίζες τους, χωρίς τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. 

Γι᾿ αὐτό καί μόνον ὅταν ἐνεργοῦν, καταλαβαίνουμε ὅτι ἔχουμε πάθη. 

Ὅταν ὅμως αὐτά ἡσυχάζουν (112), νομίζουμε ὅτι φθάσαμε στήν τελειότητα.

Γι᾿ αὐτό ἐσύ ὡς ἀρχάριος στόν πόλεμο, καί σάν ἕνα βρέφος πού τότε γεννήθηκες γιά νά πολεμᾷς, νά γυμνάζεσαι πάντοτε μέ προθυμία, σάν νά μήν εἶχες κάνει ἀκόμη ἀρχή στήν ἀρετή. 

Καί καλύτερα νά φροντίζῃς νά προοδεύῃς στίς ἀρετές, παρά νά ἐξετάζῃς καί νά ζητᾷς σημεῖα τῆς δικῆς σου πνευματικῆς προόδου.

Γιατί ὁ Κύριός μας, ὁ ἀληθινός Θεός καί μόνος ἐξεταστής τῶν καρδιῶν μας, μερικούς φωτίζει νά γνωρίζουν τήν πρόοδό τους καί μερικούς δέν τούς φωτίζει, ὅπως γνωρίζει ὅτι ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς γνώσεως μπορεῖ νά ἐπακολουθήσῃ ἡ ταπείνωσις ἤ ἡ ὑπερηφάνεια, καί ἀπό τό ἕνα μέρος ὡς φιλόστοργος Πατέρας ἐμποδίζει τόν κίνδυνο, καί ἀπό τό ἄλλο τούς δίνει ἀφορμή γιά νά αὐξήσουν τήν ἀρετή. 

Ὅμως κι’ ἐκεῖνος πού δέν γνωρίζει τήν πρόοδό τους ἄς συνεχίζῃ τήν ἐξάσκησι τῶν ἀρετῶν του καί θά τό γνωρίζῃ τότε, ὅταν φανῇ ἀρεστό στόν Θεό· καί αὐτό γιά μεγαλύτερο καλό δικό του.

Κεφάλαιο ΜΒ´

Δέν πρέπει νά ἐπιθυμοῦμε πολλά γιά νά ἐλευθερωθοῦμε ἀπό τά βάσανα πού ὑποφέρουμε μέ ὑπομονή. Καί πῶς πρέπει νά κυβερνοῦμε ὅλες μας τίς ἐπιθυμίες, γιά νά εἴμαστε ἐνάρετοι

Ὅταν βρίσκεσαι σέ κάποια δοκιμασία καί τήν ὑποφέρῃς εὐχάριστα, πρόσεχε καλά νά μή νικηθῇς ποτέ ἀπό τόν διάβολο ἤ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ ἑαυτοῦ σου καί ἐπιθυμήσῃς νά ἐλευθερωθῇς ἀπό αὐτό. 

Γιατί ἀπό αὐτό θά πάθῃς δυό μεγάλες ζημίες· ἡ μία εἶναι, ὅτι ἄν καί αὐτή ἡ ἐπιθυμία πρός τό παρόν δέν θά σοῦ στερήσῃ τήν ἀρετή τῆς ὑπομονῆς, ὅμως σιγά σιγά θά σέ φέρῃ στήν κατάστασι τῆς ἀνυπομονησίας· ἡ ἄλλη εἶναι τό ὅτι ἡ ὑπομονή σου θά γίνῃ ἐλλιπής, ἀφοῦ θά χάσῃς τούς μισθούς καί τίς ἀμοιβές τούς ὁποίους δίνει ὁ Θεός, μόνον τό διάστημα ἐκεῖνο τό χρονικό, κατά τό ὁποῖο ἐσύ ὑποφέρεις. 

Διότι, ἄν δέν ἐπιθυμοῦσες ἐσύ τήν ἐλευθερία, ἀλλά σέ ὅλες τίς δοκιμασίες ἀφιέρωνες τόν ἑαυτό σου στήν Θεϊκή ἀγαθότητα, ἄν καί ἡ δοκιμασία ἐκείνη πού ὑπέφερες ἔμπρακτα, μπορεῖ νά διαρκοῦσε μία ὥρα ἤ καί λιγότερο, παρ᾿ ὅλα αὐτά ὁ Θεός μποροῦσε νά τήν θεωρήσῃ ὡς μία θεραπεία πού διήρκεσε πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.

Γι᾿ αὐτό σέ ὅλα τά πράγματα πρέπει νά κρατᾷς τίς ἐπιθυμίες σου μακριά ἀπό τό δικό σου θέλημα, καί νά τίς ἀντικρύζης ἁπλά ὅλες καί καθαρά μέ μόνο τόν ἀληθινό τους σκοπό, πού εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. 

Ἔτσι μέ τόν τρόπο αὐτόν καί αὐτές θά εἶναι δίκαιες καί ὀρθές, καί ἐσύ σέ κάθε ἀντίθετο συμβάν θά εἶσαι ἀναπαυμένος καί θά μένῃς ἥσυχος. 

Διότι, ἐπειδή τίποτε δέν μπορεῖ νά συμβῇ χωρίς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, καί σύ δέν θέλεις τίποτε ἄλλο, παρά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, εἶναι φανερό ὅτι θά φθάσῃς στό σημεῖο νά θέλῃς καί νά ἔχῃς ὅλη σου τήν ἐπιθυμία, ὅπου κι’ ἄν συμβῇ σέ κάθε καιρό.

Αὐτό ὅμως πού λέμε, ὅ,τι θέλει ὁ Θεός, δέν ἐννοεῖται γιά τίς ἁμαρτίες τίς δικές σου ἤ τῶν ἄλλων, ἐπειδή ὁ Θεός δέν τίς θέλει, οὔτε σύμφωνα μέ τό προηγούμενό του θέλημα, οὔτε μέ τό ἑπόμενο, ὅπως θεολογεῖ ὁ θεῖος Δαμασκηνός (113), ἀλλά ἐννοεῖται γιά κάθε παιδεία καί τιμωρία πού προέρχεται ἀπό τίς ἁμαρτίες μας ἤ ἀπό κάτι ἄλλο. 

Αὐτή ἡ δοκιμασία καί ἡ θλῖψις, μέ τό νά ὀνομάζεται σταυρός, εἶναι τόσο ἀγαπητή στόν Θεό, ὥστε μέ αὐτήν εὐεργετεῖ μερικές φορές καί αὐτούς τούς δικούς του καί τούς ἀγαπημένους του φίλους. 

Ἐκπληρώνεται ἀκόμη μέ αὐτή τό ἑπόμενό του θέλημα, τό ὁποῖο εἶναι πάντοτε δίκαιο καί ὠφέλιμο γιά μᾶς, κατά τόν Ἅγιο Δαμασκηνό (βλέπε καί στό λθ´ κεφάλαιο).

Ἐκεῖνο πάλι πού λέω ἐδῶ, νά ὑπομένῃς δηλαδή κάθε θλῖψι καί δοκιμασία, ἐννόησέ το γιά ἐκεῖνο πού παραμένει σέ μᾶς καί εἶναι ἀρεστό στόν Θεό νά τό ὑποφέρουμε.

Δηλαδή ἀφοῦ πρῶτα χρησιμοποιήσουμε ἐκεῖνα τά μέσα πού ἐπιτρέπονται γιά νά ἐλευθερωθοῦμε ἀπό αὐτό, (ὅπως εἶναι ἡ προσευχή καί τό νά μή δίνουμε ἐμεῖς αἰτία, τό νά μήν μποῦμε σέ πειρασμό καί ἄλλα παρόμοια). 

Ὅμως καί αὐτά τά μέσα πρέπει νά τά χρησιμοποιοῦμε ὅπως θέλει καί ὅπως προστάσσει ὁ Θεός, πού τά ὤρισε γιά τήν ὑπηρεσία μας· δηλαδή: 

– Διότι αὐτός θέλει ἔτσι νά τά χρησιμοποιοῦμε καί ὄχι σύμφωνα μέ τήν δική μας προσπάθεια καί τό δικό μας θέλημα, οὔτε ἐπειδή ἐπιθυμοῦμε περισσότερο νά ἐλευθερωθοῦμε ἀπό ἐκεῖνες τίς ἐνοχλητικές καταστάσεις καί δοκιμασίες, ἀλλά νά τά χρησιμοποιοῦμε γιά ὑπηρεσία καί εὐαρέστησι τοῦ Θεοῦ”.

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ἐδῶ μᾶς συμβουλεύει πατρικά, κυρίως μέ τήν ταπείνωση καί πάντοτε μέσα ἀπό τήν πράξη μέ σοφά λόγια, ὡς ἑξῆς: «Καί ἄρχισε τό ἔργο, καί πολέμησε γιά νά νικήσῃς· καί βέβαια ἀπό αὐτά θά ἀποκτήσῃς τήν ὁλοκληρωτική ἐλπίδα στόν Θεό. 

Μέ τά τέσσερα αὐτά ὅπλα ὁπλίσου, ἀδελφέ μου, σάν ὁπλισμό πολύ ἀσφαλῆ καί ἀναγκαῖο, γιά νά γίνῃς νικητής σέ αὐτόν τόν ἀόρατο πόλεμο καί γιά νά λάβης τό στεφάνι. 

– Καί αὐτά εἶναι: Τό α΄ νά μήν ἐμπιστεύεσαι ποτέ τόν ἑαυτόν σου, τό β΄ νά ἔχῃς πάντα ὅλο σου τό θάρρος καί τήν ἐλπίδα στό Θεό, τό γ΄ νά ἀγωνίζεσαι πάντα· καί τό δ΄ νά προσεύχεσαι».

Ἀδελφοί μου, ἐμεῖς ἄς ζητήσουμε νά ἐνδυναμωθοῦμε ἀπό τόν Ἴδιο τόν Κύριο, ἄς ἐνδυθοῦμε τήν πανοπλία τοῦ Θεοῦ, ἄς ἀντισταθοῦμε γιά νά δυνηθοῦμε κατά τήν ἡμέρα ἐκείνη τῆς πονηρίας, νά ἀναδειχθοῦμε νικητές. 

Ἄς ἐργαστοῦμε μέσα ἀπό τήν ἰσχυρή δύναμη τοῦ Θεοῦ, γιά τήν κατάκτηση τῶν ἐπουρανίων ἀφθάρτων ἀγαθῶν, τῆς δικαιοσύνης, κι’ ἀκόμη αὐτῆς τῆς θεωρίας τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ σύμφωνα μέ τόν Ψαλμό τοῦ Δαυΐδ: «Ἐγώ δέ ἐν δικαιοσύνῃ ὀφθήσομαι τῷ προσώπῳ Σου χ ο ρ τ α σ θ ή σ ο μ α ι ἐν τῷ ὀφθῆναι μοι τήν δόξαν Σου» (Ψαλμός 16, 15). 

Ἀμήν, γένοιτο!

Συνεχίζεται…

• 108. Ὁ «Ἀόρατος Πόλεμος» Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Ἀπόδοση στή νέα Ἑλληνική: Ἱερομόναχος Βενέδικτος. Ἔκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη, Ἅγιον Ὄρος. http://users.uoa.gr https://www.imaik.gr
• 109. Καί ὁ Ἀββᾶς Ἰσαάκ (λόγος ιβ´) θέλει νά τοποθετοῦμε σημάδια σέ κάθε βῆμα πού κάνουμε γιά νά γνωρίζουμε τήν πρόοδό μας ἤ τήν πλάνη τοῦ ἐχθροῦ· λέγει μάλιστα καί τά ἑξῆς σημεῖα· ὅταν βλέπῃς ὅτι ὁ νοῦς σου ὄχι μέ κάποια βία, ἀλλά ἐλεύθερα τρέχει στούς ἀγαθούς λογισμούς, αὐτό εἶναι σημεῖο ὅτι προοδεύεις. Παρόμοια ὅταν στεκόμενος στήν προσευχή, ὁ νοῦς σου δέν γυρίζῃ ἐδῶ κι’ ἐκεῖ, ἀλλά καί ὁ στίχος τοῦ Ψαλμοῦ, κόβεται ἀπό τήν γλῶσσα σου καί σοῦ ἔρχεται σιωπή καί θαυμασμός χωρίς νά τό θέλῃς ἐσύ. Καί πάλι ὅταν βλέπῃς ὅτι σέ κάθε σου ἐνθύμησι καί κάθε λογισμό, καί κάθε μελέτη καί θεωρία, γεμίζουν τά μάτια σου ἀπό δάκρυα, χωρίς βία. Παρόμοια ὅταν βλέπῃς σέ μερικά χρονικά διαστήματα νά βυθίζεται ὅλος ὁ νοῦς σου στήν καρδιά σου, καί νά μένῃ ἐκεῖ λίγη ὥρα καί μετά ἀπό αὐτό βλέπης ὅλα τά μέλη σου ἐξασθενημένα καί βασιλεύῃ στούς λογισμούς σου εἰρήνη, ὅλα αὐτά, λέγει ὁ ἅγιος εἶναι σημεῖο τῆς προόδου μας.
• 110. Ἀλλά οὔτε τότε πρέπει νά ξεθαρρέψουμε, ἄν δέν ταραχθοῦμε, ὅταν μᾶς τύχουν ξαφνικά τά αἴτια τῶν παθῶν. Ἐπειδή, ἄν ὑποθέσουμε ὅτι δέν ταραχθήκαμε τήν μία ἤ τίς δυό φορές τήν ἡμέρα, ὄντας σέ καλή κατάστασι, πιθανόν τήν τέταρτη ἤ τήν πέμπτη φορά νά ταραχθοῦμε ἀπό τά πάθη. Καί γιά νά μιλήσω πιό ἁπλά, ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος ἔχει τήν τρεπτότητα σάν κάτι τό φυσικό καί μπορεῖ ἀπό ὥρα σέ ὥρα νά ἀλλάξη, καί τήν μία στιγμή νά βρίσκεται στόν Παράδεισο καί τήν ἄλλη στόν Ἅδη, γι᾿ αὐτό πρέπει πάντοτε νά ἔχῃ φόβο στήν καρδιά του, ὅπως παραγγέλλει ὁ Παῦλος· “νά κατεργάζεσθε τήν σωτηρία σας μέ φόβο καί τρόμο”, «Ὥστε, ἀγαπητοί μου, καθώς πάντοτε ὑπηκούσατε, μή ὡς ἐν τῇ παρουσίᾳ μου μόνον, ἀλλά νῦν πολλῷ μᾶλλον ἐν τῇ ἀπουσίᾳ μου, μετά φόβου καί τρόμου τήν ἑαυτῶν σωτηρίαν κατεργάζεσθε» (Φιλιπ. 2, 12) καί ποτέ δέν θά μπορέσῃ νά ξεθαρρέψη σέ ὅλη του τή ζωή.
• 111. Γι᾿ αὐτό καί οἱ Πατέρες καί μάλιστα ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, ὠνόμασαν καί αὐτήν τήν τελειότητα τῶν τελείων ἀτελῆ καί λειψή· «ἡ ἀτέλειωτη τελειότητα τῶν τελείων». Καί ὁ Παῦλος σέ αὐτό ὁρίζει τήν τελειότητα, στό νά τρέχουμε πάντοτε μπροστά καί νά μή γυρίζουμε πίσω, καί στό νά νομίζουμε ὅτι δέν κατωρθώσαμε τίποτε· γι᾿ αὐτό καί αὐτός ἀποκαλεῖ τόν ἑαυτό του ἀτελῆ, καί λέγει ὅτι δέν μπόρεσε νά λάβη τίποτε· «Δέν λέῳ ὅτι ἔλαβα πλέον τό βραβεῖο καί ἔχω κατορθώσει τήν πνευματική μου τελειοποίησι… Ἀδελφοί, ἐγώ δέν νομίζω ἀκόμη ὅτι ἐπέτυχα τό σκοπό, γιά τόν ὁποῖον ἀπεστάλθηκα ἀπό τόν Κύριο. 
• Ὅσα κι’ ἄν ἔχω ἐργασθῆ καί ὅσα καί ἄν ἔχω κατορθώσει δέν φρονῶ ὅτι ἀνταποκρίθηκα πλήρως στήν ἀποστολή μου. Ἀλλά ἕνα πρᾶγμα κάνω καί γιά ἕνα φροντίζω· νά λησμονῶ τά ὅσα ἔγιναν στό παρελθόν καί νά ἀπλώνωμαι συνέχεια καί νά σπεύδω σέ ἐκεῖνα πού εἶναι ἐμπρός μου καί πρέπει νά ἐκτελέσω». Καί θέλοντας νά φανερώσῃ ὅτι ἡ τελειότητα βρίσκεται σέ αὐτό, λέγει· “ὅσοι λοιπόν προσπαθοῦμε νά γίνουμε τέλειοι, αὐτό ἄς φρονοῦμε”, «οὐχ ὅτι ἤδη ἔλαβον ἤ ἤδη τετελείωμαι, διώκω δέ εἰ καί καταλάβω, ἐφ᾿ ᾧ καί κατελήφθην ὑπό τοῦ Χριστοῦ Ἰησοῦ. ἀδελφοί, ἐγώ ἐμαυτόν οὔπω λογίζομαι κατειληφέναι· ἑν δέ, τά μέν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενος τοῖς δέ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενος κατά σκοπόν διώκω ἐπί τό βραβεῖον τῆς ἄνω κλήσεως τοῦ Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Ὅσοι οὖν τέλειοι, τοῦτο φρονῶμεν· καί εἴ τι ἑτέρως φρονεῖτε, καί τοῦτο ὁ Θεός ὑμῖν ἀποκαλύψει» (Φιλιπ. 3, 12-15). Δηλαδή, αὐτό εἶναι ἡ τελειότητα, τό νά φρονοῦμε ὅτι δέν φθάσαμε ποτέ στήν τελειότητα. Καί αὐτό εἶναι ἡ στάσι τῆς ἀρετῆς, τό νά μή στεκώμαστε, ἀλλά νά τρέχουμε πάντοτε πρός αὐτήν, πρᾶγμα πού φαίνεται κάπως παράξενο ὅταν λέγεται.
• 112. Ἀπό ποῦ καταλαβαίνουμε ὅτι αὐτά ἡσυχάζουν μέσα στήν καρδιά μας; Ἀπό τό ἑξῆς σημάδι· γιατί ὅταν συναντήσουμε κάποιο αἴτιο καί μάλιστα ξαφνικό πού νά παρακινῇ τά πάθη, τότε καταλαβαίνουμε κι’ ἐμεῖς ὅτι τά πάθη μᾶς ταράσσουν καί θαυμάζουμε ποῦ ἦταν κρυμμένα καί ξεφύτρωσαν. Γι᾿ αὐτό καί ὡραία εἶναι καί ἡ παρομοίωσις πού κάνει γι᾿ αὐτό καί ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ. Λέγει, ὅτι ὅπως τόν χειμῶνα τά χορτάρια καί τά βότανα ἐξαφανίζονται ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς γῆς, οἱ ρίζες τους ὅμως εἶναι κρυμμένες στό βάθος τῆς γῆς, καί ἀμέσως μόλις μυρίζουν τίς ἀνοιξιάτικες βροχές, ξεφυτρώνουν καί γεμίζουν τό πρόσωπο τῆς γῆς, ἔτσι συμβαίνει καί μέ τά πάθη. Καί γιά νά τό πῶ πιό ἔξυπνα· ὅπως αὐτή ἡ γῆ καταράσθηκε νά βλαστάνῃ ἀγκάθια καί τριβόλια, ἔτσι καί ἡ ἀνθρώπινη φύσις μας, ἀφοῦ ἐφθάρη καί σπείρεται καί συλλαμβάνεται μέ ἁμαρτία, φυσικά κατά κάποιον γεννᾷ τά πάθη καί ποτέ δέν ἔχει ἐμπιστοσύνη.
• 113. Βιβλ. Α´ τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως κεφ. με´. Σύμφωνα μέ τούς θεολόγους ὑπάρχουν δυό θελήματα τοῦ Θεοῦ· προηγούμενο καί ἑπόμενο. Καί σύμφωνα μέ τό προηγούμενο θέλημα, τό ὁποῖο λέγεται καί εὐδοκία καί προέρχεται ἀπό τόν Θεό, κατά τόν ἱερό Δαμασκηνό, ἐπιθυμεῖ ὁ Θεός ὄχι μόνον ὅλα τά καλά καί τήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά καί τίς ἀμοιβές τῶν καλῶν, τόσο τῶν προσκαίρων ὅσο καί τῶν αἰωνίων. Κατά δέ τό ἑπόμενον θέλημα, πού λέγεται καί παραχώρησις, καί προέρχεται ἀπό τήν δική μας αἰτία, θέλει ὁ Θεός τίς τιμωρίες ὅλων τῶν κακιῶν, τόσο τῶν προσκαίρων ὅσο καί τῶν αἰωνίων. Καί αὐτή ἡ αἰώνια Κόλασις, σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Μᾶρκο Ἐφέσου, συμφέρει στούς κολαζομένους καί ὠφέλιμη εἶναι, διότι εἶναι ἐκκοπή τοῦ κακοῦ καί ἐκπλήρωσις τῆς Θείας δικαιοσύνης. Τά δέ ἀληθινά κακά, δηλαδή τίς ἁμαρτίες, δέν τίς θέλει ὁ Θεός οὔτε κατά τό προηγούμενο θέλημα, οὔτε κατά τό ἑπόμενο, διότι αὐτές εἶναι γέννημα μόνον τῆς κακῆς προαιρέσεως τῶν λογικῶν κτισμάτων.

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra