«Νά θυμᾶσαι πάντοτε ὅτι ὁ Θεός θέλει τήν ψυχή σου αὐτήν μόνη καί ἐλεύθερη ἀπό κάθε δεσμό, γιά νά τήν ἑνώσῃ μέ τόν ἑαυτό Του» (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)

Ἐπιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Μέρος 51ον

«Ἐν σαρκί γάρ περιπατοῦντες οὐ κατά σάρκα στρατευόμεθα· τά γάρ ὅπλα τῆς στρατείας ἡμῶν οὐ σαρκικά, ἀλλά δυνατά τῷ Θεῷ πρός καθαίρεσιν ὀχυρωμάτων· λογισμούς καθαιροῦντες καί πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον κατά τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ, καί αἰχμαλωτίζοντες πᾶν νόημα εἰς τήν ὑπακοήν τοῦ Χριστοῦ, καί ἐν ἑτοίμῳ ἔχοντες ἐκδικῆσαι πᾶσαν παρακοήν, ὅταν πληρωθῇ ὑμῶν ἡ ὑπακοή» (Πρός Β΄ Κορ. 10, 3-6).

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες προτείνουν διαφόρους τρόπους ἀντιμετωπίσεως τοῦ διαβόλου, ἀνάλογα μέ τό εἶδος τοῦ πολέμου καί μέ τήν κατάσταση καί τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς τῶν ἀγωνιστῶν. 

Μέσα ἀπό τήν ἀρετή τῆς διάκρισης ἄλλοτε συνιστοῦν τήν περιφρόνηση τῶν δαιμονικῶν ἐπιθέσεων καί ὄχι τήν ἀπόκρουση μέ ἐπιχειρήματα καί ἀντιρρήσεις, ἄλλοτε τήν ἐπίθεση μέ πάλη σῶμα πρός σῶμα. 

Πολλές φορές ὁ διάβολος ὑποκινεῖ ἐναντίον τῶν ἀγωνιστῶν μῖσος καί ἔχθρα ἀπό προσφιλῆ τους συνήθως ἐπιπόλαια πρόσωπα, γιά νά τούς θλίβει καί νά δημιουργεῖ προσκόμματα σέ κάθε πνευματικό τους ἀγῶνα. 

Μάλιστα ὑπάρχουν ἀκόμη πονηρότεροι δαίμονες οἱ ὁποῖοι συμβουλεύουν τόν ἄνθρωπο νά διδάσκει καί σέ ἄλλους τήν ἁμαρτία, γιά νά κολασθεῖ βαρύτερα. 

Ὅμως, κάποτε συμβαίνει νά μετανοήσει ὁ διδάξας τήν ἁμαρτία, ἀλλά ἐπειδή ὁ μαθητής παραμένει στό κακό, ἡ μετάνοιά του καθίσταται ἀτελής καί ἀνίσχυρη.

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος, στό ἔργο του ὁ «Ἀόρατος Πόλεμος», γιά αὐτόν τόν «Ἀόρατον» Πόλεμο τοῦ Κυρίου ἐναντίον τοῦ διαβόλου, γράφει τά ἑξῆς:

Κεφάλαιον ΙΗ´

Ἡ ψυχή πρέπει νά διατηρῆται σέ νοερή μοναξιά καί ἡσυχία, γιά νά φέρῃ ὁ Θεός τήν δική Του εἰρήνη μέσα της

“Ἐπειδή ὁ Θεός τῶν θεῶν καί Κύριος τῶν κυρίων ἔκανε τήν ψυχή σου γιά κατοικία καί δικό Του ναό, πρέπει νά τήν τιμᾷς τόσο πολύ, ὥστε νά μήν τήν ἀφήσῃς νά ταπεινωθῇ καί νά κλίνῃ σέ ἄλλο πρᾶγμα. (161)

Οἱ ἐπιθυμίες σου καί οἱ ἐλπίδες σου ἄς εἶναι πάντοτε στόν ἐρχομό τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ἄν δέν βρῇ τήν ψυχή μόνη της, δέν θά ἔλθη νά τήν ἐπισκεφθῇ. 

Αὐτός τήν θέλει χωρίς λογισμούς, ὅσο μπορεῖ: 

– Μόνην ἐντελῶς ἀπό ἐπιθυμίες καί πολύ περισσότερο μόνη της ἀπό τήν θέλησί της. 

Γι᾿ αὐτό δέν πρέπει ἐσύ μόνος σου καί χωρίς διάκρισι νά σκληραγωγῆσαι, οὔτε νά ψάχνῃς ἀφορμές γιά νά πάσχῃς γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, μέ μόνη τήν γνώμη τῆς δικῆς σου θελήσεως, ἀλλά μέ τήν συμβουλή τοῦ Πνευματικοῦ σου πατρός πού σέ κυβερνᾷ ὡς τοποτηρητής τοῦ Θεοῦ, ὥστε διά μέσου αὐτοῦ ὁ Θεός διατάσσῃ καί ἐνεργῇ στή θέλησί σου ἐκεῖνο πού αὐτός θέλει. 

Μήν κάνῃς ποτέ ἐκεῖνο πού θέλεις. 

Ἀλλά ἄς κάνῃ ὁ Θεός ἐκεῖνο πού θέλει σέ σένα. 

Ἡ θέλησίς σου ἄς εἶναι πάντοτε ἐλεύθερη ἀπό τόν ἑαυτό σου, δηλαδή, ἐσύ νά μήν θέλῃς ποτέ κανένα πρᾶγμα, καί ὅταν θελήσῃς τίποτε, ἄς εἶναι τέτοιου εἴδους, ὥστε κι’ ἄν δέν γίνῃ ἐκεῖνο πού θέλεις, ἰδιαίτερα τό ἀντίθετο, νά μή λυπᾶσαι, ἀλλά ἄς μένη τό πνεῦμα σου τόσο ἥσυχο, σάν νά μήν θέλησες τίποτε.

Αὐτή εἶναι ἡ ἀληθινή ἐλευθερία τῆς καρδιᾶς καί μοναξιά, τό νά μή δεσμεύεται δηλαδή μέ τόν νοῦ ἤ μέ τήν θέλησί της σέ κανένα πράγμα. 

Λοιπόν ἄν δώσῃς στόν Θεό τήν ψυχή σου τόσο λυμένη, ἐλεύθερη καί μοναχή, θά ἰδῆς θαύματα πού αὐτός θά ἐνεργήσῃ σ᾿ αὐτήν, ἐξαιρετικά ὅμως καί ἰδιαίτερα τήν θεϊκή εἰρήνη, πού εἶναι τό δῶρο ἐκεῖνο, πού μπορεῖ νά γίνῃ αἰτία νά χωρέσῃ ὅλα τά ἄλλα του χαρίσματα, ὅπως εἶπε ὁ Μέγας τῆς Θεσσαλονίκης Γρηγόριος:(162) 

– Ὦ θαυμαστή μοναξιά καί ἀπόκρυφο ταμεῖο τοῦ Ὑψίστου! 

Μέσα στό ὁποῖο μόνον αὐτός θέλει νά ἀκούγεται καί ὄχι ἀλλοῦ καί ἐκεῖ νά ὁμιλῇ στήν καρδιά τῆς ψυχῆς σου. 

– Ὦ ἐρημιά καί ἡσυχία πού ἔγινε Παράδεισος! 

Ἐπειδή μόνον σ᾿ αὐτήν δίνει ἄδεια ὁ Θεός νά τόν βλέπουν ἤ νά τοῦ ὁμιλοῦν. 

– «Παρελθών ὄψομαι τό ὅραμα τό μέγα τοῦτο, ὅτι οὐ κατακαίεται ὁ βάτος», ἔλεγε ὁ Μωυσῆς, ὅταν βρισκόταν στήν αἰσθητή καί νοητή ἔρημο τοῦ Σινᾶ (Ἔξοδ. 3, 3). 

Ἀλλά ἐάν καί σύ θέλῃς νά φθάσῃς σ᾿ αὐτό, μπές στήν γῆ αὐτή ἀνυπόδητος, γιατί εἶναι ἁγία. 

Ἀπογύμνωσε πρῶτα τά πόδια σου, δηλαδή τίς διαθέσεις τῆς ψυχῆς σου, καί ἄς μείνουν γυμνές καί ἐλεύθερες ἀπό κάθε γήϊνο πρᾶγμα. 

Μή βαστάσῃς, οὔτε σακκούλι, οὔτε ράβδο σ᾿ αὐτή τήν ὁδό, ὅπως παρήγγειλε ὁ Κύριος στούς μαθητές Του, «μή βαστάζετε βαλάντιον, μή πήραν, μηδέ ὑποδήματα» (Λουκ. 10, 4), διότι ἐσύ δέν πρέπει νά θέλῃς κανένα πρᾶγμα τοῦ κόσμου αὐτοῦ, σάν αὐτά πού ζητοῦν οἱ ἄλλοι. 

Οὔτε νά ἀσπασθῇς κανένα πρόσωπο στήν ὁδό αὐτή, ὅπως παρήγγειλε ὁ Ἐλισσαῖος στό παιδάριό του, «καί εἶπεν Ἑλισαιέ τῷ Γιεζί· ζῶσαι τήν ὀσφύν σου καί λαβέ τήν βακτηρίαν μου ἐν τῇ χειρί σου καί δεῦρο· ὅτι ἐάν εὕρῃς ἄνδρα, οὐκ εὐλογήσεις αὐτόν, καί ἐάν εὐλογήσῃ σε ἀνήρ, οὐκ ἀποκριθήσῃ αὐτῷ· καί ἐπιθήσεις τήν βακτηρίαν μου ἐπί πρόσωπον τοῦ παιδαρίου» (Βασιλ. Δ΄ 4, 29).

Καί ἔλεγε ὁ Κύριος στούς μαθητές Του: «καί μηδένα κατά τήν ὁδόν ἀσπάσησθε» (Λουκ. 10, 4), ἔχοντας ὅλο σου τόν λογισμό καί τήν διάθεσι καί τήν ἀγάπη μόνο στόν Θεό καί ὄχι στά κτίσματα: 

– “Ἄφησε τούς νεκρούς νά θάψουν τούς δικούς τους νεκρούς”, «ὁ δέ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ· ἀκολούθει μοι, καί ἄφες τούς νεκρούς θάψαι τούς ἑαυτῶν νεκρούς» (Ματθ. 8, 22). 

Ἐσύ προχώρα μόνος σου στήν χώρα τῶν ζωντανῶν, καί ἄς μήν ἔχῃ μερίδιο ὁ θάνατος μέ σένα (μέρος μετά σοῦ ὁ θάνατος).

Κεφάλαιον ΙΘ´

Ἡ φρόνησις πού πρέπει νά ἔχουμε στήν ἀγάπη πρός τόν πλησίον, γιά νά μή μᾶς προκαλέσῃ ἐνόχλησι στήν εἰρήνη αὐτή

Ὁ Κύριος μᾶς εἶπε στό Εὐαγγέλιο ὅτι ᾖλθε νά βάλῃ τήν φωτιά τῆς ἀγάπης Του στή γῆ, δηλαδή στήν καρδιά καί μᾶς ἔδειξε πόσο θέλει καί ἐπιθυμεῖ νά ἀνάβῃ αὐτή: 

– “Ἦλθα νά βάλω φωτιά πάνω στή γῆ, καί δέ θέλω τίποτε ἄλλο παρά νά εἶναι ἀναμμένη αὐτή”, «Πῦρ ἦλθον βαλεῖν ἐπί τήν γῆν, καί τί θέλω εἰ ἤδη ἀνήφθη!» (Λουκ. 12, 49). 

Ἔτσι (ὅθεν) ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ δέν ἔχει ὅριο, ὅπως δέν ἔχει ὅριο καί μέτρο καί ὁ ἴδιος ὁ Θεός ποὺ ἀγαπᾶται, ἡ ἀγάπη ὅμως πρός τόν πλησίον πρέπει νά ἔχῃ. 

Γιατί ἄν δέν τήν χρησιμοποιήσῃς μέ τό μέτρο πού πρέπει, μπορεῖ νά σέ χωρίσῃ ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, νά σοῦ προξενήσῃ μεγάλη ζημία καί νά καταστρέψης τόν ἑαυτό σου, γιά νά κερδίσῃς ἄλλους. 

Ναί, νά ἀγαπᾷς τόν πλησίον σου, ἀλλά μέχρι τό σημεῖο πού δέν θά ζημιώσῃς τήν ψυχή σου. 

Εἶσαι ὑποχρεωμένος βέβαια νά τοῦ δίνης τό καλό παράδειγμα, δέν πρέπει ὅμως ποτέ νά κάμνῃς κάθε πρᾶγμα μόνον γι᾿ αὐτό. 

Διότι μέ τόν τρόπο αὐτόν, δέν θά ἔκαμνες τίποτε ἄλλο, παρά θά προξενοῦσες ζημία στόν ἑαυτό σου. 

Νά κάνῃς ὅλα τά πράγματα σωστά καί ἅγια, χωρίς νά ἀποβλέπῃς πουθενά ἀλλοῦ, παρά μόνο στό νά ἀρέσῃς στόν Θεό.

Τ α π ε ι ν ώ σ ο υ σέ ὅλα σου τά ἔργα, καί θά καταλάβης πόσο λίγο μπορεῖς μέ αὐτά νά ὠφελήσῃς τούς ἄλλους. 

Σκέψου ὅτι δέν πρέπει νά ἔχῃς τόση πολλή θερμότητα καί ζῆλο τῆς ψυχῆς σου, σέ σημεῖο πού γι᾿ αὐτό νά χάνῃς τήν ἡσυχία καί τήν εἰρήνη τῆς καρδιᾶς (163).

 Νά διψᾷς πολύ καί νά ἐπιθυμῇς δυνατά νά γνωρίσουν ὅλοι τήν ἀλήθεια, ὅπως τήν καταλαβαίνεις καί τήν ἐννοεῖς ἐσύ, καί νά μεθύσουν ἀπό τό κρασί ἐκεῖνο πού ὑπόσχεται καί χαρίζει στόν καθένα ὁ Θεὸς χωρίς πληρωμή: 

– “Καί θά ἀγοράσετε χωρίς χρήματα κρασί καί λίπος”, «οἱ διψῶντες, πορεύεσθε ἐφ᾿ ὕδωρ, καί ὅσοι μή ἔχετε ἀργύριον, βαδίσαντες ἀγοράσατε, καί φάγετε καί πίεσθε ἄνευ ἀργυρίου καί τιμῆς οἶνον καί στέαρ» (Ἡσαΐας 55, 1). 

Αὐτήν τήν δίψα γιά τήν σωτηρία τοῦ πλησίον πρέπει νά τήν ἔχῃς πάντοτε. 

Ἀλλά πρέπει νά προέρχεται ἀπό τήν ἀγάπη πού ἔχεις πρός τόν Θεό καί ὄχι ἀπό τόν ἀδιάκριτο ζῆλο σου. 

Ὁ Θεός εἶναι ἐκεῖνος πού μπορεῖ νά φυτέψη τήν ἀγάπη αὐτήν στή νοητή μοναξιά τῆς ψυχῆς σου, καί ὅταν θέλῃ, νά συγκεντρώσῃ τόν καρπό. 

Ἐσύ ἀπό μόνος σου μήν σπείρῃς τίποτε, ἀλλά πρόσφερε στόν Θεό τήν γῆ τῆς ψυχῆς σου ἁγνή καί καθαρή ἀπό κάθε πρᾶγμα, καί αὐτός τότε, ὅπως θέλει, θά σπείρῃ μέσα της τόν σπόρο, καί ἔτσι θά καρποφορήσῃ.

Νά θυμᾶσαι πάντοτε ὅτι ὁ Θεός θέλει τήν ψυχή σου αὐτήν μόνη καί ἐλεύθερη ἀπό κάθε δεσμό, γιά νά τήν ἑνώσῃ μέ τόν ἑαυτό Του. 

Μόνον ἄφησέ τον νά σέ ἐκλέξῃ καί μή τόν ἐμποδίσῃς μέ τό ἐλεύθερο αὐτεξούσιο πού ἔχεις. 

Νά κάθεσαι χωρίς νά ἔχῃς κανένα λογισμό γιά τόν ἑαυτό σου, ἐκτός ἀπό ἐκεῖνον πού πρέπει νά ἀρέσῃς στόν Θεό, ἀναμένοντας νά σέ καλέσουν γιά νά ἐργάζεσαι. 

Γιατί ὁ οἰκοδεσπότης ἤδη βγῆκε ἀπό τό σπίτι του καί ψάχνει νά βρῇ ἐργάτες γιά τό ἀμπέλι του, σύμφωνα μέ τήν παραβολή τοῦ Εὐαγγελίου. 

Διῶξε μακριά σου κάθε φροντίδα καί λογισμό, ἀπογυμνώσου ἀπό κάθε μέριμνα τοῦ ἑαυτοῦ σου καί ἀπό κάθε ἀγάπη γιά τά πρόσκαιρα πράγματα, γιά νά σέ ντύσῃ ὁ Θεός μόνος Του καί νά σοῦ χαρίσῃ ἐκεῖνο πού δέν μπορεῖς νά φαντασθῇς. 

Λησμόνησε ὅσο μπορεῖς ἐντελῶς τόν ἑαυτό σου καί ἄς ζῇ στήν ψυχή σου μόνον ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.

Ἀκόμη μέ κάθε φροντίδα πρέπει νά καταπραΰνης τόν ζῆλο καί τήν θέρμη πού ἔχεις γιά τούς ἄλλους, γιά νά σέ φυλάη ὁ Θεός μέ κάθε εἰρήνη καί γαλήνη. 

Στοχάσου, καί φρόντισε νά μή στερηθῇ ἡ ψυχή σου ἀπό τό δικό της κεφάλαιο –πού εἶναι ἡ εἰρήνη τῆς καρδιᾶς– γιά νά τό βάλῃ χωρίς διάκρισι στή θέσι τῶν ἄλλων. 

Διότι μόνη πανήγυρις κατά τήν ὁποία πρέπει νά ἐμπορεύεσαι γιά νά γίνῃς πλούσιος, εἶναι ἡ ὑποταγή τῆς ψυχῆς σου στόν Θεό, ἐλεύθερη ἀπό κάθε πρᾶγμα. 

Πλήν ὅμως καί αὐτό νά τό κάνῃς χωρίς νά τό ἀποδίδῃς στόν ἑαυτό σου ἤ νά ἔχῃς τήν ἐντύπωσι ὅτι κάνεις κάποιο πρᾶγμα, γιατί ὁ Θεός τά κάνει ὅλα καί ἀπό τόν ἑαυτό σου δέν θέλει τίποτε, παρά νά ταπεινώνεσαι μπροστά Του.

Καί νά τοῦ προσφέρῃς ἐλεύθερη ἐντελῶς ἀπό τά ἐπίγεια τήν ψυχή σου, ἐπιθυμώντας μέσα σου νά γίνεται σέ ὅλα στήν τελειότητα καί γιά ὅλα τό θέλημα τοῦ Θεοῦ”.

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ἐδῶ στό δεύτερο μέρος τοῦ ἐν λόγῳ βιβλίου «Ἀόρατος Πόλεμος», μᾶς συμβουλεύει μέσα ἀπό τήν ἐνάρετη ζωή του καί τήν θεολογική του κατάρτιση, μέσα ἀπό τήν διδασκαλία καί τήν ὀρθή ποιμαντική τῶν Ἁγίων Πατέρων σύμφωνα μέ τά δόγματα τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν πίστεως καί μέ τήν ἀσκητική ζωή τήν ὁποία μᾶς παρέδωσαν ἀκεραία καί ἀνόθευτη, ὡς ἑξῆς: 

– «Τά τέσσερα ὅπλα πού εἴπαμε –δηλαδή, τό νά μήν ἔχῃς θάρρος στόν ἑαυτό σου, τό νά ἐλπίζῃς στόν Θεό, τό νά ἀγωνίζεσαι πάντοτε καί τό νά προσεύχεσαι– παίρνουν τήν δύναμι ἀπό τίς ἀξιομισθίες καί τήν χάρι πού μᾶς ἀξίωσε τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. 

Μέ ἐκεῖνα γίνεται ἡ μάχη κατά τῶν ἐχθρῶν μέ τήν δύναμιν τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλά αὐτό τό ὅπλο εἶναι αὐτό τό ἴδιο Αἷμα καί αὐτό τό ἴδιο τό Σῶμα μέ τήν ψυχή καί μέ τήν Θεότητα τοῦ Χριστοῦ.  

Μέ αὐτό τό ὅπλο ὅμως πολεμοῦμε ἐκείνους μαζί μέ τόν Χριστό καί ὁ Χριστός τούς πολεμεῖ μαζί μέ ἐμᾶς, διότι, «Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἐν ἐμοί μένει, κἀγώ ἐν αὐτῷ» (Ἰωάν. 6, 56).

Ἀδελφοί μου, ἐμεῖς ἄς ζητήσουμε νά ἐνδυναμωθοῦμε ἀπό τόν Ἴδιο τόν Κύριο, ἄς ἐργαστοῦμε μέσα ἀπό τήν ἰσχυρή δύναμη τοῦ Θεοῦ, γιά τήν κατάκτηση τῶν ἐπουρανίων, αἰωνίων καί ἀφθάρτων ἀγαθῶν καί τῆς δικαιοσύνης Αὐτοῦ.

Ὥστε νά δυνηθοῦμε κατά τήν ἡμέρα ἐκείνη τῆς πονηρίας, νά ἀναδειχθοῦμε νικητές μέ τήν δύναμιν τοῦ Αἵματος Aὐτοῦ, ὅπως ἀκριβῶς ἀναφέρεται στήν Ἀποκάλυψη: «Καί αὐτοί ἐνίκησαν αὐτόν διά τό αἷμα τοῦ ἀρνίου καί διά τόν λόγον τῆς μαρτυρίας αὐτῶν, καί οὐκ ἠγάπησαν τήν ψυχήν αὐτῶν ἄχρι θανάτου» (Ἀποκ. 12, 11).

Ἀμήν, γένοιτο!

Συνεχίζεται…

• 161. Ὁ «Ἀόρατος Πόλεμος» Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Ἀπόδοση στή νέα Ἑλληνική: Ἱερομόναχος Βενέδικτος. Ἔκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη, Ἅγιον Ὄρος. http://users.uoa.gr https://www.imaik.gr
• 162. Αὐτό τό λέγει ὁ Ἅγιος στούς λόγους του πρός τήν μοναχή Ξένη.
• 163. Γιά παράδειγμα: ὅπως εἶναι μερικοί εὐλαβεῖς καί πού κατανύσσονται εὔκολα, ὅπως οἱ γυναῖκες, καί ὅσοι ἔτυχε ἀπό τήν φύσι τους νά ἔχουν ἰδιοσυγκρασία ἁπαλή.

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra