Ας σημειωθεί ότι το θέμα του Ουκρανικού ψευδοαυτοκεφάλου εδίχασε σοβαρά την ιεραρχία της Εκκλησίας της Κύπρου…

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Εκυκλοφορήθη στο Διαδίκτυο άρθρο του Ιεροδιακόνου Ραφαήλ Μισιαούλη, που ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Ταμασού και Ορεινής, της Εκκλησίας Κύπρου, με τίτλο: «Οι εξελίξεις στο “Ουκρανικό Ζήτημα” και τα νέα δεδομένα».

Σύμφωνα με τον συγγραφέα έχουν σημειωθή κατακλυσμιαίες αλλαγές στις διεκκλησιαστικές σχέσεις, υπάρχουν νέα δεδομένα, που οδηγούν «στην κατάληξη και ολοκλήρωση του όλου Ζητήματος σε μία και μόνη κατεύθυνση, αυτή της δικαίωσης του Οικουμενικού Πατριαρχείου» και ότι «Η αναγνώριση του μητροπολίτη Κιέβου Επιφανίου, ως του Προκαθημένου της 15^ης Ορθοδόξου Αυτοκέφαλης Εκκλησίας αποτελεί γεγονός μη αναστρέψιμο».

Ας σημειωθεί ότι το θέμα του Ουκρανικού ψευδοαυτοκεφάλου εδίχασε σοβαρά την ιεραρχία της Εκκλησίας της Κύπρου, πολλά μέλη της οποίας δεν συμφώνησαν με την απόφαση του αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου να αποδεχθεί την νέα ψευδοαυτοκεφαλία που εχορήγησε ο πατριάρχης Βαρθολομαίος στους σχισματικούς της Ουκρανίας και να μνημονεύει εις τα Δίπτυχα τον ψευδομητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο, αντί του κανονικού μητροπολίτη Κιέβου Ονουφρίου. Μεταξύ αυτών που αντέδρασαν ισχυρώς συγκαταλέγεται και ο μητροπολίτης Ταμασού Ησαΐας, όπως και ο Γέροντάς του μητροπολίτης Κύκκου Νικηφόρος, ο οποίος μάλιστα συνέγραψε πολυσέλιδο βιβλίο με πολύ καλή θεολογική και ιεροκανονική κατοχύρωση εναντίον του Ουκρανικού ψευδοαυτοκεφάλου¹.

Τί άλλαξε λοιπόν, ποιά είναι τα νέα δεδομένα, που έπεισαν ή ανάγκασαν τον μητροπολίτη Ταμασού να αλλάξει θέση και τόπο, να τοποθετηθεί στην πλευρά του πατριάρχη Βαρθολομαίου και του αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, να δεχθεί ως δέκατη πέμπτη αυτοκέφαλη εκκλησία τους σχισματικούς και αχειροτόνητους της Ουκρανίας, αγνοώντας την κανονική Ουκρανική Εκκλησία υπό τον μητροπολίτη Ονούφριο; Να αγνοήσει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, οι δέκα (10) από τις δεκατέσσερις (14), εξακολουθούν να μην αναγνωρίζουν τον ψευδο-Κιέβου Επιφάνιο, γιατί ασφαλώς δεν βλέπουν νέα δεδομένα, όπως ο νεαρός και άπειρος ιεροδιάκονος; Να πικράνει και να έλθει σε αντίθεση με τον Γέροντά του μητροπολίτη Κύκκου Νικηφόρο, ο οποίος στο θέμα αυτό δεν συμπεριφέρθηκε εθνοφυλετικά, υποστηρίζοντας τον σφάλλοντα Έλληνα πατριάρχη Βαρθολομαίο, αλλά την αδικούμενη Εκκλησία της Ρωσίας και την αγνοούμενη κανονική Εκκλησία της Ουκρανίας;

Δυστυχώς για τον Ταμασού και τον υποτακτικό του δεν υπάρχουν νέα δεδομένα, που να δικαιολογούν αυτήν την αιφνίδια αλλαγή, αυτήν την κυβίστηση, ούτε σε διορθόδοξο επίπεδο, ως προς την αναγνώριση του ψευδο-Κιέβου, ούτε στον χώρο της ιστορικοκανονικής θεολογικής έρευνας. Η νέα εξέλιξη, το νέο δεδομένο, είναι η διαφαινόμενη υποψηφιότητα του μητροπολίτη Ταμασού Ησαΐα για τον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Κύπρου και η εξασφάλιση της υποστήριξής του από τους δύο ισχυρούς προκαθημένους, τον Βαρθολομαίο Κωνσταντινουπόλεως και τον Κύπρου Χρυσόστομο, ως και από τα δυτικά γεωπολιτικά κέντρα, που επιδιώκουν την εξασθένηση της Ρωσίας, σταθερής όμως συμμάχου διαχρονικά των δικαίων της Κύπρου, στενοχωρούμενης τώρα για την αγνωμοσύνη πρώην φίλων της.

Στα πλαίσια αυτά εξηγείται η επίσκεψη αμφοτέρων, του μητροπολίτη Ησαΐα και του ιεροδιακόνου Ραφαήλ στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, προ ολίγου, και τα ενθουσιώδη και εμετικά εγκώμια του τελευταίου προς τον πατριάρχη Βαρθολομαίο. Δεν γνωρίζουμε βέβαια αν το κείμενο αυτό εγράφη κατ᾽ εντολήν, στην αγωνιώδη προσπάθεια του πατριάρχη να αυξήσει τους ελάχιστους υποστηρικτές του Ουκρανικού ψευδοαυτοκεφάλου, πάντως φόρτωσαν στον ιεροδιάκονο βαρύ φορτίο δυσανάλογο προς τις δυνατότητές του.

Δεν προτιθέμεθα να ανασκευάσουμε λεπτομερώς τα γραφόμενα. Τηλεγραφικώς θα επισημάνουμε τις προπαγανδιστικές και αθεμελίωτες εκτιμήσεις και διαπιστώσεις, συμβουλεύοντας τον συγγραφέα να θεμελιώνει τα γραφόμενά του βιβλικώς, πατερικώς, ιεροκανονικώς, βιβλιογραφικώς και να μη θέτει εύκολα την γραφίδα του στην υπηρεσία μη εκκλησιαστικών στόχων.

Εν πρώτοις στις διεκκλησιαστικές σχέσεις, ως προς την αναγνώριση του Επιφανίου, δεν έχουμε τίποτε καινούργιο. Οι ασκηθείσες πιέσεις προς τις ελληνόφωνες εκκλησίες, για να βγει από την πρωτοφανή απομόνωση ο πατριάρχης Βαρθολομαίος, μετά την πραξικοπηματική εισβολή σε ξένη δικαιοδοσία, απέδωσαν ελάχιστα, δυστυχώς με κριτήρια εθνοφυλετικά. Τον Έλληνα πατριάρχη υποστήριξαν με εσωτερικές διχοστασίες και διαιρέσεις και μετά από πιέσεις οι εκκλησίες Αλεξανδρείας, Κύπρου και Ελλάδος. Οι ελληνόφωνες εκκλησίες ή οι ηγεσίες των εκκλησιών Ιεροσολύμων και Αλβανίας δεν υπέκυψαν στις πιέσεις και στον εθνοφυλετισμό. Οι υπόλοιπες δέκα εκκλησίες που αντιπροσωπεύουν το 90% των Ορθοδόξων, και περισσότερο, εξακολουθούν να μην αναγνωρίζουν τον Επιφάνιο, τον οποίο θεωρούν σχισματικό, καθηρημένο και αυτοχειροτόνητο. Για την αντικανονική εισπήδηση του Βαρθολομαίου στην Ουκρανία συνιστούμε στον Ταμασού και στον ιεροδιάκονο, εκτός από το μνημονευθέν βιβλίο του μητροπολίτη Κύκκου, να διαβάσουν και το βιβλίο του ομοτίμου καθηγητού της Πατρολογίας στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης πρωτοπρεσβυτέρου Θεοδώρου Ζήση, που μεταφράσθηκε και σε ξένες γλώσσες, με τίτλο: «Το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο. Αντικανονική, και διαιρετική εισπήδηση της Κωνσταντινούπολης»².

Σ᾽ αυτό εκτός των άλλων, αποδεικνύει ο προσεκτικός πανεπιστημιακός διδάσκαλος ότι στρατευμένοι θεολόγοι, «ειδικοί», παρερμηνεύουν και αποκρύπτουν έγγραφα, με σκοπό να αποδείξουν ότι δήθεν η Ουκρανία ανήκει στην δικαιοδοσία της Κωνσταντινούπολης και όχι της Μόσχας. Το ίδιο πράττει και η στρατευμένη μελέτη του Αρχιγραμματέως της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου αρχιμανδρίτη Γρηγορίου Φραγκάκη, η οποία κατά τον ιεροδιάκονο Ραφαήλ δήθεν «ξεκαθάρισε το θέμα των αναγνωρισμένων χειροτονιών τόσο του μητροπολίτου Επιφανίου, όσο και του μητροπολίτου Μακαρίου Μαλέτιτς». Δεν γνωρίζει η Ρωσική Εκκλησία, που έχει πλήρεις φακέλλους για όλους αυτούς τους σχισματικούς και αχειροτόνητους, στους οποίους επέβαλε επιτίμια, και γνωρίζει ο αρχιμανδρίτης Φραγκάκης, αναμειγνυόμενος σε ξένα χωράφια, χάριν του πρωτοστάτη Βαρθολομαίου στο νέο σχίσμα της Ουκρανίας. Παραμένουν ακλόνητα και ισχυρά όσα περί των σχισματικών και αυτοχειροτονήτων της Ουκρανίας έχει παρουσιάσει στην εξαιρετική μελέτη του ο πρωτοπρεσβύτερος Αναστάσιος Γκοτσόπουλος, υπό τον τίτλο: «Συμβολή στον Διάλογο για το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο»³.

Τολμά ο ιεροδιάκονος να πάρει θέση και στο θέμα της «εκκλήτου» ή του «εκκλήτου», βάσει του οποίου δήθεν ο Οικουμενικός Πατριάρχης, με αποφάσεις Οικουμενικών Συνόδων, όπως π.χ. των Κανόνων 9^ου και 17^ου της Δ´ εν Χαλκηδόνι Οικουμενικής Συνόδου, έχει το δικαίωμα να δέχεται «εκκλήτους προσφυγάς», δηλαδή εφέσεις, και από κληρικούς που ανήκουν σε άλλες εκκλησιαστικές δικαιοδοσίες. Το προνόμιο αυτό το υποστηρίζει σήμερα, όπως είναι φυσικό η Κωνσταντινούπολη. Το αρνούνται όμως οι περισσότερες αυτοκέφαλες εκκλησίες, αλλά δυστυχώς για το Φανάρι και βυζαντινοί κανονολόγοι, όπως και ο κατεξοχήν γνώστης των Ιερών Κανόνων Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης. Γράφει ο Ζωναράς ερμηνεύοντας τον 9^ο Κανόνα της Χαλκηδόνος: «Ου πάντων δε των μητροπολιτών πάντως ο Κωνσταντινουπόλεως καθιείται δικαστής, αλλά των υποκειμένων αυτώ»⁴. Οι καταδίκες κληρικών από άλλους πατριάρχες δεν εφεσιβάλλονται. Επομένως οι καταδικασθέντες Ουκρανοί από τον πατριάρχη Μόσχας και καθαιρεθέντες δεν δικαιούνται να προσφύγουν στον Οικουμενικό Πατριάρχη, λέγει άλλος διαπρεπής βυζαντινός κανονολόγος, ο Βαλσαμών, ερμηνεύοντας τον 12^ο Κανόνα της εν Αντιοχεία Συνόδου: «Εμοί δε δοκεί τον κανόνα εκφωνηθήναι διά τας αποφάσεις των άλλων επισκόπων και μητροπολιτών, ου μην και πατριαρχών. Αι ψήφοι γαρ αυτών εκκλήτω ουχ υπόκεινται»⁵. Ο Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης σε εκτενέστατη σημείωση στην ερμηνεία του 9^ου Κανόνος της εν Χαλκηδόνι Δ´ Οικουμενικής Συνόδου γράφει: «Ότι μεν γαρ ο Κωνσταντινουπόλεως ουκ έχει εξουσίαν ενεργείν εις τας Διοικήσεις και ενορίας των άλλων Πατριαρχών, ούτε εις αυτόν εδόθη από τον Κανόνα τούτον η έκκλητος εν τη καθόλου Εκκλησία… δήλον εστι»⁶. Και αναπτύσσει στην συνέχεια με σοβαρότατα ιστορικά και κανονικά επιχειρήματα ότι η «έκκλητος» για τον Κωνσταντινουπόλεως ισχύει μόνον για την δική του δικαιοδοσία και δεν επεκτείνεται στις άλλες αυτοκέφαλες εκκλησίες. Ποιόν να εμπιστευθούμε λοιπόν; Τους διασήμους ειδικούς κανονολόγους και ερμηνευτάς, μετ᾽ αυτών και τον Άγιο Νικόδημο, ή τον νεαρό ανειδίκευτο ιεροδιάκονο που βιάσθηκε να ασχοληθεί με θέματα που δεν ξέρει;

Η αποκατάσταση στην ιερωσύνη από τον πατριάρχη Βαρθολομαίο των σχισματικών της Ουκρανίας ήταν επίσης αντικανονική, όχι μόνον γιατί έγινεν αναρμοδίως, επειδή τα επιτίμια τα αίρει αυτός που τα επέβαλε, δηλαδή η Εκκλησία της Ρωσίας, αλλά και διότι δεν ετηρήθησαν και οι άλλοι όροι που προβλέπουν οι Ιεροί Κανόνες, όπως μας τους αναλύει ο π. Αναστάσιος Γκοτσόπουλος⁷.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία υποχρέωσε τον κανονικό μητροπολίτη Ονούφριο να ανακηρύξει αυτοβούλως την εκκλησία του σε αυτοκέφαλη. Αυτό δεν δικαιολογεί την αποδοχή της αντικανονικής σχισματικής «εκκλησίας» του Επιφανίου, όπως πράττει ο ιεροδιάκονος. Αντίθετα φανερώνει περισσότερο την κανονική εκτροπή του Βαρθολομαίου και των συν αυτώ. Όταν τελειώσει ο πόλεμος, οι δύο κανονικές εκκλησίες Ρωσίας και Ουκρανίας θα βρουν λύση στο θέμα· πουθενά όμως δεν χωράει η αντικανονική και σχισματική του Επιφανίου.

Η Εκκλησία της Κύπρου θα έπρεπε να συμπορεύεται και να εναρμονίζεται όχι με την σημερινή ηγεσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία ακολουθεί τον ολισθηρό δρόμο της εκτροπής από τον Ορθόδοξο δρόμο της Μεγάλης όντως του Χριστού Εκκλησίας, αλλά με τους μεγάλους Αγίους Πατριάρχας που εκλέϊσαν τον περίβλεπτο θρόνο προ του 20ού αιώνος. Ο νεαρός ιεροδιάκονος, επίσης, θα έπρεπε να εύχεται όχι να αναπαύσει η γραφίδα του τον Παναγιώτατο και τους συν αυτώ, αλλά να αναπαύσει την Αλήθεια, που είναι ο Χριστός, και τους συν Αυτώ Αγίους Αποστόλους και Αγίους Πατέρες.

• 1. Μητροπολίτου Κύκκου και Τηλλυρίας Νικηφόρου, Το σύγχρονο Ουκρανικό Ζήτημα και η κατά τους Θείους και Ιερούς Κανόνες επίλυσή του, Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου, Λευκωσία 2020.
• 2. Θεσσαλονίκη 2018, εκδόσεις «Το Παλίμψηστον».
• 3. Θεσσαλονίκη 2019, εκδόσεις «Το Παλίμψηστον».
• 4. Ράλλη – Ποτλή, Σύνταγμα Ιερών Κανόνων, τόμ. 2, σ. 260.
• 5. Αὐτόθι, τόμ. 3, σ. 147.
• 6. Πηδάλιο, Εκδοτικός Οίκος «Αστήρ», Αθήναι 1990, σσ. 192-193.
• 7. Ένθ᾽ ανωτ., σσ. 61-65.

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra