ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΟ «ΠΑΤΕΡΑ, ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ, ΑΣ ΑΠΟΦΥΓΩ ΤΟ ΠΟΤΗΡΙΟ ΑΥΤΟ· ΟΜΩΣ ΑΣ ΜΗ ΓΙΝΕΙ ΟΠΩΣ ΕΓΩ ΘΕΛΩ, ΑΛΛ’ ΟΠΩΣ ΘΕΛΕΙΣ ΕΣΥ»

Παραθέτουμε σε συνέχειες αποσπάσματα από το αρχαίο κείμενο και τη μετάφραση της ΟΜΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΟ «ΠΑΤΕΡΑ, ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ, ΑΣ ΑΠΟΦΥΓΩ ΤΟ ΠΟΤΗΡΙΟ ΑΥΤΟ· ΟΜΩΣ ΑΣ ΜΗ ΓΙΝΕΙ ΟΠΩΣ ΕΓΩ ΘΕΛΩ, ΑΛΛ’ ΟΠΩΣ ΘΕΛΕΙΣ ΕΣΥ».
Επίσης κατά των Μαρκιωνιστών και Μανιχαίων, και ότι δεν πρέπει να ριχνόμαστε στους κινδύνους, αλλά από κάθε θέλημα να προτιμούμε το θέλημα του Θεού. (ΟΜΙΛΙΕΣ ΗΘΙΚΕΣ-ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ)

3ο μέρος

Οι προφήτες προλέγουν για τον Σταυρό του Κυρίου (Ιερός Χρυσόστομος)

Ταύτα άνωθεν προλέγων ο πατριάρχης και δεικνύς ότι και σταυρούμενος έσται φοβερός, «αναπεσών», φησίν, «εκοιμήθης», δια το παντώς εσόμενον. Έθος γαρ τοις προφήταις παλλαχού τα μέλλοντα ως προγεγενημένα  προλέγειν. Ώσπερ γαρ ουκ ένι τα γεγενημένα μη γεγενήσθαι, ούτως ουδέ τούτο, καίτοι μέλλον ον, μη γενέσθαι. Δια τοι τούτο τω σχήματι του παρωχηκότος χρόνου τα μέλλοντα προαναφωνούσι, το αδιάπτωτον αυτών και πάντως εσόμενον δια τούτων ενδεικνύμενοι.

Αυτά προλέγοντας από την αρχή ο πατριάρχης και για να δείξει πως και όταν θα σταυρώνεται θα είναι φοβερός, λέγει, «ξαπλώθηκες και κοιμήθηκες σαν λιοντάρι». Και δεν είπε, ‘θα κοιμηθείς’, αλλά «κοιμήθηκες», γιατί οπωσδήποτε θα γινόταν αυτό. Γιατί οι προφήτες συνηθίζουν πολλές φορές να προλέγουν τα μελλοντικά σαν να συνέβηκαν από πριν. Όπως δηλαδή αυτά που έγιναν δεν είναι δυνατό να μην γίνουν, έτσι ούτε αυτό, αν και πρόκειται να συμβεί, δεν είναι δυνατό να μη γίνει. Γι΄αυτό ακριβώς προλέγουν τα μελλοντικά με τη μορφή του παρελθοντικού χρόνου, για να φανερώσουν μ΄αυτό το βέβαιο αυτών των πραγμάτων και το ότι οπωσδήποτε θα γίνουν.

Ούτω και ο Δαυίδ τον σταυρόν δηλών έλεγεν· «ώρυξαν χείρας μου και πόδας μου». Ουκ είπεν, ΄ορύξουσιν΄αλλ΄, «ώρυξαν». «Εξηρίθμησαν πάντα τα οστά μου». Και ου τούτο λέγει μόνον, αλλά και τα παρά των στρατιωτών γεγονότα· «διαμερίσαντο τα ιμάτια μου εαυτοίς, και επί τον ιματισμόν μου έβαλον κλήρον»· και ου τούτο μόνον, αλλ΄ότι και χολήν, και εις την δίψαν μου επότισάς με όξος».Έτερος δε πάλιν ότι λόγχη αυτόν έπαισαν φησιν· «όψονται γαρ εις ον εξεκέντησαν». Ο δε Ησαΐας ετέρως πάλιν τον σταυρόν προαναφωνών έλεγεν· «ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη και ως αμνός εναντίον του κείραντος αυτόν άφωνος, ούτως ουκ ανοίγει το στόμα αυτού. Εν τη ταπεινώσει αυτού η κρίσις αυτού ήρθη»

Έτσι και ο Δαυίδ, θέλοντας να δηλώσει το σταυρό, έλεγε· «τρύπησαν τα χέρια μου και τα πόδια μου». Δεν είπε, ‘θα τρυπήσουν’, αλλά, «τρύπησαν». «Μέτρησαν όλα τα οστά μου». Και δε λέγει μόνο αυτό, αλλά και αυτά που έκαναν οι στρατιώτες. «Μοίρασαν μεταξύ τους τα ενδύματά μου και για τον ιματισμό μου έβαλαν κλήρο». Και όχι μόνο αυτό, αλλά και ότι του έδωσαν χολή να φάει και τον πότισαν ξύδι. «Μου έδωσαν», λέγει, «όταν πείνασα χολή και όταν δίψασα με πότισαν ξύδι». Κάποιος άλλος πάλι για να δηλώσει ότι τον χτύπησαν με λόγχη λέγει·    «θα δουν εκείνον που λόγχισαν». Και ο Ησαΐας πάλι, προλέγοντας με διαφορετικό τρόπο το σταυρό, έλεγε·  «σαν πρόβατο οδηγήθηκε στη σφαγή, και σαν αρνί που παραμένει άφωνο μπροστά σ΄αυτόν που το κουρεύει, έτσι και αυτός δεν ανοίγει το στόμα του. Μέσα στην ταείνωση του καταπατήθηκε το δίκιο του».

Συ δε μοι παρατήρει πως έκαστος τούτων, ως περί παρωχηκότων, διαλέγεται, το πάντως εσόμενον και αναντιρρήτως εκβησόμενον δια του χρόνου τούτου δηλών. Ούτω και ο Δαυίδ το δικαστήριον τούτο υπογράφων έλεγεν· «ινά τι εφρύξαν έθνη, και λαοί εμελέτησαν κενά; Παρέστησαν οι βασιλείς της γης, και οι άρχοντες συνήχθησαν επί το αυτό κατά του Κυρίου και κατά του Χριστού αυτού». Ου το δικαστήριον δε λέγει μόνον, και τον σταυρόν, και τα εν τω σταυρώ, αλλά και τον προδεδωκότα, ότι ομοδίαιτος και ομοτράπεζος ην· «ο γαρ εσθίων», φησίν, «άρτους μου, εμεγάλυνεν επ’μέ  πτερνισμόν». Και την φωνήν δε ούτω προλέγει, ην έμελλεν αφιέναι εν τω σταυρώ, λέγων· «ο Θεός, ο Θεός μου, ινά τι εγκατέλιπές με;». Και τον τάφον πάλιν· «έθεντό με εν λάκκω κατωτάτω, εν σκοτεινοίς, και εν σκιά θανάτου». Και την ανάστασιν· «ου γα εγκαταλείψεις την ψυχήν μου εις άδην, ουδέ δώσεις τον όσιον σου ιδείν διαφθοράν». Και την ανάληψιν·  «ανέβη ο Θεός εν αλαλαγμώ, Κύριος εν φωνή σάλπιγγος»· και την εκ δεξιών καθέδραν· «είπεν ο Κύριος τω Κυρίω μου, κάθου εκ δεξιών μου, έως αν θω τους εχθρούς σου υποπόδιον των ποδών σου». Ο δε Ησαΐας και την αιτίαν φησί, λέγων, ότι «από των αμαρτιών του λαού μου ήκει εις θάνατον»· και, ότι «επειδή πάντες ως πρόβατα επλανήθησαν, δια τούτο σφαγιάζεται». Είτα και το κατόρθωμα επάγει λέγων, «τω μώλωπί αυτού ημείς πάντες ιάθημεν», και ότι «αμαρτίας πολλών ανήνεγκεν».

Και συ, παρακαλώ, πρόσεχε πως ο καθένας απ΄ αυτούς μιλάει σαν να πρόκειται για γεγονότα που έγιναν στο παρελθόν, δηλώνοντας με το χρόνο αυτόν ότι οπωσδήποτε θα γίνουν και αναντίρρητα θα πραγματοποιηθούν. Έτσι και ο Δαυίδ περιγράφοντας το δικαστήριο αυτό έλεγε· «γιατί φρύαξαν τα έθνη και οι λαοί μελέτησαν ανόητα πράγματα; Παραστάθηκαν οι βασιλείς της γης και οι άρχοντες συγκεντρώθηκαν στον ίδιο τόπο εναντίον του Κυρίου και εναντίον του Χριστού του». Και δε λέγει μόνο για το δικαστήριο και το σταυρό και όσα έγιναν επάνω στο σταυρό, αλλά και γι΄αυτόν που τον πρόδωσε, ότι ήταν ομοδίαιτος και ομοτράπεζος του. Γιατί λέγει· «εκείνος που έτρωγε τους άρτους μου, μου έδωσε μεγάλο λάκτισμα». Προλέγει επίσης έτσι και τη φωνή, που επρόκειτο ν΄αφήσει πάνω στο σταυρό, λέγοντας· «Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες;». Και τον τάφο πάλι· «με έβαλαν σε λάκκο βαθύ, στα σκοτεινά και στη σκιά του θανάτου». Και την ανάσταση· «γιατί δε θα εγκαταλείψεις την ψυχή μου στον άδη ·ούτε θα επιτρέψεις να δοκιμάσει τη φθορά ο αφοσιωμένος σου». Και την ανάληψη· «ανέβηκε ο Θεός μέσα σε αλαλαγμούς, ο Κύριος καθώς οι σάλπιγγες ηχούσαν». Και το ότι κάθισε στα δεξιά του Πατέρα·»είπε ο Κύριος στον Κύριό μου, ‘κάθισε στα δεξιά μου, μέχρι που να θέσω τους εχθρούς σου σαν υποπόδιο των ποδιών σου». Ο Ησαΐας εξάλλου αναφέρει και την αιτία, λέγοντας, «από τις αμαρτίες του λαού μου οδηγήθηκε σε θάνατο» και «επειδή όλοι πλανήθηκαν σαν πρόβατα, γι’ αυτό σφαγιάζεται». Έπειτα προσθέτει και το κατόρθωμα, λέγοντας, «με την πληγή του θεραπευθήκαμε όλοι εμείς» και πήρε πάνω του τις αμαρτίες πολλών».

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…

ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ
ΟΜΙΛΙΕΣ
ΗΘΙΚΕΣ-ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑ
Από τον
ΣΠΥΡΟ ΜΟΥΣΤΑΚΑ
Θεολόγο-Φιλόλογο
ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Επόπτης 
Παναγιώτης Κ. Χρήστου, Καθηγητής Πανεπιστημίου
Επιμελητής Ελευθέριος Γ. Μαρετάκης, Θεολόγος
ΕΠΕ ΠΑΤΕΡΙΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ»
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1986

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ katanixi.gr

Δείτε εδώ το 1ο μέρος και εδώ το 2ο

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: ΚΑΤΑΝΙΧI