Επικαιρότητα
Περί συγκοινωνίας με (φιλο)σχισματικούς … (2η απάντηση στο Σεβ. Μητροπολίτη Πειραιώς)
14 Μαρ 2020
Πρόκειται περί της 2ης απάντησης της Ιστοσελίδας “Κατάνυξη” στο Σεβ. Μητροπολίτη Πειραιώς.
Εδώ μπορείτε να δείτε την 1η.
Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra
Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr
Περί συγκοινωνίας με (φιλο)σχισματικούς…
(2η απάντηση στο Σεβ. Μητροπολίτη Πειραιώς)
Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Πειραιώς κ. Σεραφείμ,
Σάς ευχόμεθα ταπεινώς και ευσεβάστως
ευλογημένη Μ. Τεσσαρακοστή και «Καλόν Στάδιον»!
Ευρισκόμεθα και εμείς στη δυσάρεστη θέση να απαντήσουμε και πάλι σε όσα μας καταμαρτυρεί και για όσα μας επαπειλεί η Σεβασμιότητά σας, με την από 6ης Μαρτίου, και ήδη δημοσιοποιημένη από εμάς στις 9 του ιδίου μήνα, επιστολή σας .
Η δημοσίευσή μας της 3ης Μαρτίου για τον εκδημήσαντα Σεβ. Μητροπολίτη κυρό Καλλίνικο εξέφραζε την ευχή να αλλάξει πορεία η Ι. Μητρόπολη Πειραιώς, που φαίνεται ενίοτε να είναι «φιλοσχισματική», και εσείς διαπιστώνετε εν προκειμένω ότι προσβλήθηκε η «πιστότητά σας στην Εκκλησία και η μετοχή σας σε Αυτήν». Η μετοχή σας στην Εκκλησία, βεβαίως, δεν αμφισβητήθηκε, Σεβασμιώτατε· δεν αναφέρθηκε πουθενά, ότι είστε «σχισματικός» ή «αιρετικός», το οποίο θα συνιστούσε τέτοιου είδους αμφισβήτηση της εκκλησιαστικής «ένταξής» σας, αλλ’ ότι η πολιτική της Ι. Μητροπόλεως είναι «φιλοσχισματική» (“schism friendly”), πράγμα που δυστυχώς αποδεικνύουν τα γεγονότα και η διδασκαλία των Αγίων Πατέρων, καθώς δείχνουμε παρακάτω, και πέρα από το τί εσείς ο ίδιος φρονείτε περί αυτού.
Το ορθόδοξο ενδιαφέρον για την Ιερά Μητρόπολη Πειραιώς
Το τί πράττετε και δηλώνετε δημόσια, Σεβασμιώτατε, ιδιαίτερα στο πεδίο της Εκκλησιολογίας, χαίρει πάρα πολλής και θερμής προσοχής από τους Ορθόδοξους· διότι η μέχρι το πρόσφατο παρόν – δόξα τω Κυρίω – έντονη δραστηριότητά σας, η πολεμική σας εναντίον όλων σχεδόν των εχθρών της Μόνης Εκκλησίας, της φίλτατης Ορθοδοξίας μας, από το Μαρξισμό μέχρι το Μωαμεθανισμό (ακόμη και μέχρι το Λίβυο δικτάτορα Στρατάρχη Γκαντάφι), έδωσε την εντύπωση παγκοσμίως, ότι εκπροσωπείτε πάντοτε την «ακρίβεια» της Ορθόδοξης Θεολογίας και Ομολογίας !
Μήπως άραγε αντιμετωπίζουμε τώρα την επαλήθευση του ρητού: «Μεγάλα βουνά, μεγάλες χαράδρες» (“Corruptio optimi pessimum est” – Η διαφθορά του αρίστου, είναι το χείριστο ) ; !
Ειδικά ο δικός σας επαμφοτερισμός στο θέμα του Ουκρανικού Σχίσματος βλάπτει καίρια την Εκκλησία ! Διότι καταδικάζετε με γραπτούς μύδρους εκείνους τους Ουκρανούς που ο ίδιος δεχθήκατε να αναγνωρίζονται στη Θεία Λειτουργία (τον ιερότερο επί γης «υπερχρόνο») ως μέλη της Οικουμενικής Ορθοδοξίας! Στο πρόσωπό σας, κατά συνέπεια, ως «άτλαντα της ορθόδοξης ακριβείας» θα βρουν προφάσεις εν αμαρτίαις, όσοι στους μεν διαδρόμους και «ἐν τοῖς ταμείοις» καταδικάζουν την ουκρανική κακοκεφαλία, αλλά μπροστά στους Επισκόπους τους και την εν τούτω πεπλανημένη Ι.Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, μνημονεύουν «ἐπί τῶν δωμάτων» αδιαμαρτύρητα τους σχισματικούς Επισκόπους και κοινωνούν υπάκουα (με υπακοή όχι κατά Θεόν) με όσους ηγούνται των μεθοδεύσεων για τη de facto αναγνώριση του Ουκρανικού Σχίσματος !
Και η επικρεμάμενη εναντίον μας δίωξη, όπως προειδοποιείτε, θα οδηγεί και θα ενθαρρύνει τους ως άνω προφασιολόγους – οι οποίοι παραβαίνουν την αποστολική εντολή «καρδίᾳ πιστεύεται εἰς δικαιοσύνην, στόματι δέ ὁμολογεῖται εἰς σωτηρίαν» (Ρωμ. 10,10) – να επιτίθενται μάλιστα σε όσους, όπως η «Κατάνυξη», επισημαίνουν την κινδυνώδη κατωφέρεια της εκκλησιολογικής διγλωσσίας και της ασυνέπειας μεταξύ εκκλησιολογικού φρονήματος και εκκλησιαστικών ενεργειών. Και δεν είναι ποσώς γεγονός ερμηνευτικά αδιάφορο, Σεβασμιώτατε, ότι οι κοινές Θείες Λειτουργίες σας τόσο με το Σεβ. Μητροπολίτη Λαγκαδά, έναν από τους εν Ελλάδι «έξαρχους» του σχίσματος, όσο και με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ. Ιερώνυμο, ο οποίος «έκλεψε» τη συγκατάθεση της Ι.Σ.Ι. για το Ουκρανικό, έγιναν με δική σας πρωτοβουλία και στο δικό σας περιβάλλον, της Μητρόπολής σας· δεν απέρρεαν καν από κάποια υποχρέωση θεσμική.
Είναι αναπόφευκτο, Σεβασμιώτατε, ότι – από αυτή την άποψη – είναι πολύ πιο βαρύνουσες οι δικές σας επαμφοτερίζουσες ενέργειες, ως «λέοντος τῆς Ὀρθοδοξίας», από όσο είναι οι «ασθένειες» με εφανέστατα συμπτώματα, όπως η μετα-πατερικότητα του Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου, η ουδέποτε καθαρά αποκηρυγμένη «διαιρεμένη Εκκλησία» του Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου, η πρόσφατη «αλκοολούχα υπερδύναμη και οινοπνευματική θεραπευτικότητα της Θείας Κοινωνίας (αλήθεια, στα πόσα γράδα;)» του Μητροπολίτη Λαγκαδά κ. Ιωάννη [1] κ.α. πολλές! Και θεωρήσαμε, ότι δεν έπρεπε να αποσιωπήσουμε παντελώς τον «εκ των μετόπισθεν» κίνδυνο αυτό.
Σεβασμιώτατε Πειραιώς κ. Σεραφείμ, θεωρείτε τον Πάπα Ορθόδοξο ;
Πρώτα απ’ όλα εκείνο που πραγματικά προκαλεί δυσάρεστη εντύπωση, είναι ότι στην πρόσφατη ποιμαντορική εγκύκλιό σας για την Α΄ Κυριακή των Νηστειών [2] αναφέρετε δύο φορές τον όρο «αποτείχιση» σαν συνώνυμο με τον όρο «σχίσμα»· γράφετε π.χ. ότι «Μετά τή μεγάλη ἀποτείχιση τοῦ Παπισμοῦ ἡ Ἐκκλησία μας ὀνομάζεται Ὀρθόδοξος Καθολική Ἐκκλησία»! Δεν μπορούμε να διανοηθούμε, ότι δύο φορές περιπέσατε σε lapsum calami ! Πολύ περισσότερο δεν μπορούμε να δεχθούμε, ότι πρώτος εσείς χρησιμοποιήσατε έναν όρο που χρησιμοποιείται από τους Αγίους για να περιγράψει σχεδόν αποκλειστικά το χωρισμό των Ορθοδόξων από τους αιρετίζοντες ή από την αμαρτία γενικώς [3], ώστε να περιγράψετε το σχίσμα του Πάπα από την Ορθοδοξία ! Θεωρείτε ότι ο … «Ορθόδοξος Πάπας» αποτειχίστηκε από την αιρετίζουσα κατ’ Ανατολάς Εκκλησία; Ή μήπως καλλιεργείτε, Σεβασμιώτατε, νοηματική συνάφεια και συνειρμούς αρνητικά για την προβλεπόμενη από τους ιερούς Κανόνες (31ο Αποστολικό καί 15ο της Πρωτοδευτέρας) αποτείχιση, επειδή είστε θυμωμένος μαζί μας ή επειδή «ἀποδυσπετεῖτε» προς τη «στενή και τεθλιμμένη οδό» της αποτείχισης;
Είναι ιστορικά γνωστό, ότι τους Ορθόδοξους οι Αρειανοί μάς κατηγορούν ως κτισματολάτρες, οι Νεστοριανοί ως Μονοφυσίτες (για την ενότητα του Προσώπου του Χριστού) και οι Μονοφυσίτες ως Νεστοριανούς (καθότι είμαστε διφυσίτες), οι Εικονομάχοι ως εικονολάτρες (κτισματολάτρες) κ.ο.κ. Έμενε να δούμε τώρα τον Ορθόδοξο Μητροπολίτη Πειραιώς να εξισώνει και την αγιοπατερική αποτείχιση με το σχίσμα με ένα πολύ έμμεσο τρόπο που, αλήθεια, στενοχωρεί την ορθόδοξη ψυχή …
Τελικά, είναι οι παράνομες αποφάσεις ανενεργές ή δεν είναι ;
Έπειτα, Σεβασμιώτατε κ. Σεραφείμ, μάς υπενθυμίζετε, ότι θεωρείτε «ἀκύρους τάς πράξεις τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τοῦ Σεπτοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Κων/πόλεως γιά τήν ἀναγνώριση τῆς λεγομένης “Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας”» [4] και ότι έχετε κιόλας καταθέσει γραπτά την πεποίθησή σας αυτή. Επί τούτου συμφωνούμε απόλυτα και επιχαίρουμε.
Όταν όμως, χρειάσθηκε να δικαιολογήσετε τον εκκλησιολογικό σας επαμφοτερισμό στο Ουκρανικό ζήτημα, εργαλειοποιήσατε μέσα στην επιχειρηματολογία σας την ξένη για τη Θεολογία (αλλά οικεία στη Νομική Επιστήμη) διάκριση μεταξύ «άκυρων» και «ανυπόστατων» εκκλησιαστικών αποφάσεων [5], η οποία «παραπέμπει» τη μνήμη στην παρόμοια αυγουστίνεια (και φραγκολατινικά νομικίστικη) διάκριση περί των τελουμένων από αιρετικούς και σχισματικούς μυστηρίων με τρόπο «έγκυρο» (valide), αλλά όχι «νόμιμο» (licite). Να, τί γράφει σχετικά ο καθηγητής της Δογματικής Χρήστος Ανδρούτσος: «Πρός ἄρσιν ὅθεν τῶν ἀντιφάσεων διέστειλε [σ. ο Αυγουστίνος] τόν χαρακτῆρα ἀπό τῆς χάριτος … ἤ κατ’ ἄλλους τήν προσφοράν τῆς χάριτος ἀπό τῆς ἐνεργείας αὐτῆς … Καθόσον δέ καί οἱ ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας τελοῦντες τά μυστήρια καί δή τό βάπτισμα φυλάττουσι τήν ὡρισμένην μυστηριακήν πρᾶξιν, εἶνε πρόδηλον ὅτι τελοῦσιν ἐγκύρως αὐτό … Οἱ δέ ἱεροί κανόνες ἀγνοοῦσι μέν τήν ὀψιαιτέραν ἀκριβῆ διάκρισιν τῆς ἀκύρου χειροτονίας (invalida) άπό τῆς ἀνόμου (illicita), τάς δέ τῶν αἱρετικῶν εὐλογίας ἐκδέχονται μᾶλλον ὡς ἀλογίας» [6]. Δεν ισχύει η θέση των θεόπνευστων ιερών Συνόδων, ότι είναι άκυρα και ανενέργητα όλα όσα πράττονται κατά παράβαση των θείων Κανόνων, συνεπώς και η αμετανόητη και με εισπήδηση αποδοχή των σχισματικών της Ουκρανίας; ««Δεόμεθα, ὤστε ἀργῆσαι ἀναντιῤῥήτως τά ἐπί βλάβῃ τῶν Κανόνων πραγματικά, πραχθέντα τισίν ἐν πάσῃ ἐπαρχίᾳ· κρατῆσαι δέ τούς Κανόνας διά πάντων […] πάντες τά αὐτά λέγομεν. Ὅλα τά πραγματικά ἀργήσει. Οἱ Κανόνες κρατείτωσαν καί τοῦτο παρ’ ὑμῶν γένηται» [7]. Δεν καθιερώνει Οικουμενική Σύνοδος με τα λόγια αυτά την υπεροχή των ιερών Κανόνων απέναντι σε κάθε άλλο ακυρώσιμο νομικό θέσπισμα;
Ακόμη, διατυπώσατε την άκρως προβληματική θέση, ότι η ενασχόληση με εκκλησιολογικά προβλήματα στην εποχή μας απαιτεί οπωσδήποτε την κατοχή και της Νομικής Επιστήμης [8], αμφισβητώντας έτσι ευθέως την αυτοτέλεια της θεόπνευστης εκκλησιαστικής διδασκαλίας (Αγίας Γραφής, Συμβολικών Μνημείων, ι. Κανόνων, ι. Υμνογραφίας κ.τ.σ.), αν και είναι γνωστό ότι «ἡ αὐτοτέλεια τῶν πηγῶν τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου καί αὐτοῦ τούτου τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου καταφαίνεται τρανῶς καί ἐκ τῆς ἱστορίας του» και ότι το Κανονικό Δίκαιο «εἰς τό καθόλου σύστημα τοῦ δικαίου καταλαμβάνει αὐτοτελῆ καί ἀνεξάρτητον θέσιν» [9], παράλληλη και όχι υπάλληλη προς το Δημόσιο ή το Ιδιωτικό.
Τότε, Σεβασμιώτατε, έστω και κατά τη Νομική Επιστήμη, η «μη ψηφοφορία» στην Ι.Σ.Ι. της Εκκλησίας της Ελλάδος (κατά τις πολλές καταγγελίες και Ιεραρχών και άλλων)[10] στις 12 Οκτωβρίου 2019, και η «κλοπή» της (εικαζόμενης) συγκατάθεσης της Συνόδου, δεν καθιστούν την αναγνώριση του Ουκρανικού Αυτοκεφάλου από μέρους του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου, όχι μόνο άκυρη (κατά τους ιερούς Κανόνες), αλλά και ανυπόστατη (διότι δεν συντρέχουν ούτε οι εξωτερικές προϋποθέσεις εξαγωγής απόφασης); Και δεν είναι αυτό μείζονος σημασίας για σάς, εφ’ όσον ανήκετε όχι στην Πρωτόθρονη Εκκλησία (το υποστατό των αποφάσεων της οποίας επιβεβαιώνετε), αλλά στην Αγιώτατη Εκκλησία της Ελλάδος ;
Σεβασμιώτατε, ερωτούμε ευσεβάστως: Όταν θα θέλετε να καθησυχάζετε (ή όπως αλλιώς το ονομάσει κανείς …) τις ορθόδοξες συνειδήσεις θα ισχυρίζεστε, ότι η αποκατάσταση των Ουκρανών είναι άκυρη, αλλά όταν θα πρέπει να δικαιολογήσετε τη συλλειτουργία σας με τους υποστηρικτές τους ή για να μάς σύρετε στα δικαστήρια ή να μάς επιρρίψετε το στίγμα του σχίσματος, θα βεβαιώνετε, ότι οι αποφάσεις αποκατάστασης των Ουκρανών σχισματικών εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι μεν άκυρες καθότι παράνομες, αλλά δεν είναι ανυπόστατες (ότι δηλαδή έχουν υπόσταση) και συνεπώς είναι ενεργές; Είναι τελικά δυνατό να θεμελιώσετε μια τέτοια διάκριση στην πατερική διδασκαλία και όχι σε νομικούς ή νομικιστικούς ελιγμούς ;
Υπάρχει συνεπώς ορατός ο κίνδυνος να αλλοιωθεί με τη συνδρομή σας η ίδια η Εκκλησιολογία και το Κανονικό Δίκαιο· και αυτό προς τί; Μήπως για να δικαιολογηθούν τα αδικαιολόγητα, το πώς δηλαδή να ισορροπούν φαινομενικά οι εκκλησιαστικοί άνθρωποι ανάμεσα στην έγκυρη αλήθεια και την … υποστατή «μη αλήθεια» ; !
Οι Άγιοι Πατέρες για την κοινωνία με τους (φιλο)σχισματικούς
Επειδή ακόμη, Σεβασμιώτατε, φέρατε βαρέως το χαρακτηρισμό «φιλοσχισματική», τη στιγμή μάλιστα που έχετε γραπτά δηλώσει την υποστήριξή σας στον κανονικό Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας (UOC-MP) κ. Ονούφριο (σάς ευχαριστούμε θερμά για τη γνωστοποίηση του κειμένου της), επιτρέψτε μας να διαδηλώσουμε την ευθυγράμμιση του φρονήματός μας με τη σχετική πατερική διδασκαλία όχι μόνο για τους σχισματικούς και αιρετικούς, αλλά και για όσους κοινωνούν με αυτούς.
Ο μέγας εκκλησιολόγος Άγιος Κυπριανός της Καρχηδόνος, προειδοποιεί ότι όποιος προτρέξει να έρθει σε κοινωνία με τους πεπτωκότες των διωγμών (του 3ου αιώνα) πριν τη σχετική συνολική απόφαση της Εκκλησίας, και ο ίδιος πρέπει να υποστεί την ακοινωνησία: «Αλλά αναβάλλω την απόφασή μου για το τί πρέπει να ρυθμιστεί για την υπόθεση των πεπτωκότων, ώστε όταν αποδοθεί ησυχία και γαλήνη, και η θεία επιείκεια επιτρέψει στους επισκόπους να συναχθούν επί το αυτό, τότε, αφού κοινοποιηθεί και ζυγιστεί η συμβουλή που θα συναχθεί από τη σύγκριση όλων των απόψεων, θα μπορέσουμε να καθορίσουμε τί έδει γενέσθαι. Αν όμως κάποιος πριν από τη Σύνοδό μας και πριν τη γνώμη που θα αποφασισθεί από τη συμβουλή όλων σπεύσει τυχόν κατά την επιθυμία του να κοινωνήσει με τους πεπτωκότες, ο ίδιος θα πρέπει να κρατηθεί μακριά από την κοινωνία»[11]. Δεν είναι η ακοινωνησία αυτή που αρμόζει σε όσους, με «κλοπή» της ψήφου της Ι.Σ.Ι. (ο Αθηνών κ. Ιερώνυμος), με παραθεώρηση της γνώμης της σύνολης Ορθοδοξίας (ο Οικ. Πατριάρχης) και χωρίς μετάνοια των σχισματικών για όσα προηγήθηκαν, προχώρησαν σε αποδοχή τους ;
Αλλά και η απόκριση των οσίων Αγιορειτών Μοναχών το 1275 προς το Λατινόφρονα Αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγο εμπεριέχει σημαντική διαπίστωση για την ευθύνη για τη μνημόνευση στη Θεία Λειτουργία, αλλά και σχετική σύμφωνη γνώμη του Οσίου Θεοδώρου του Στουδίτου[12] : «Διότι αν το απλώς να πει κανείς “χαίρετε” σημαίνει κοινωνία με τα έργα τα πονηρά [13], πόσο περισσότερο η με έντονη φωνή μνημόνευσή του, και μάλιστα όταν με φρικτό τρόπο παρίστανται ενώπιόν μας τα ίδια τα Θεία Μυστήρια; Και αν ο κείμενος μπροστά μας είναι η Αυτοαλήθεια, πώς θα μπορούσε να δεχθεί φυσικά να είναι αποδεκτό το μέγα αυτό ψεύδος, το να τον συναριθμούν αυτόν [τον αιρεσιάρχη] μαζί με τους λοιπούς Ορθόδοξους Πατριάρχες; Τον καιρό των Φρικτών Μυστηρίων θα παίζουμε σαν στο θέατρο και θα υποκρινόμαστε το ανύπαρκτο σαν υπαρκτό; Και πώς θα τα ανεχθεί αυτά ορθόδοξη ψυχή, και δεν θα απομακρυνθεί αμέσως από την κοινωνία όσων μνημόνευσαν και δεν θα θεωρήσει ότι αυτοί καπήλευσαν τα θεία;» [14]
Αλήθεια, Σεβασμιώτατε κ. Σεραφείμ, πώς ;
Συνεχίζουν: «Διότι εξ αρχής η Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού την αναφορά του ονόματος του Αρχιερέως μέσα στο Ιερό την κατανόησε ως τέλεια συγκοινωνία με αυτόν· διότι γράφτηκε στην εξήγηση της Θείας Λειτουργίας, ότι ο ιερουργός αναφέρει το όνομα του αρχιερέα “δείχνοντας και την υποταγή προς το ανώτερο και ότι είναι κοινωνός του στην Πίστη και διάδοχος των θείων Μυστηρίων”. Και ο μέγας Πατέρας μας και ομολογητής Θεόδωρος ο Στουδίτης αυτά λέει σε κάποιον μέσα από την τίμια επιστολή του: “Μού είπες ότι φοβήθηκες να πεις στον Παπά σου να μη μνημονεύει τον αιρεσιάρχη· και δεν γνωρίζω προς το παρόν τί να σου πω σχετικά, παρά μόνον ότι μολυσμό έχει η κοινωνία και μόνο που τον μνημόνευσε, ακόμη και αν είναι ορθόδοξος αυτός που μνημονεύει”» [15].
Δεν είναι τέτοιου είδους μολυσμός, κατά συνέπεια, η μνημόνευση του σχισματικού Επιφανίου «Κιέβου» στη Θεία Λειτουργία, όπου μνημονεύθηκε από τους συλλειτουργούς σας, ενώ εσείς διαβεβαιώσατε αυτούς, τους υποστηρικτές και κοινωνούς των σχισματικών, ότι «ὁ Χριστός ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν καί ἦν καί ἔστι καί ἔσται;» Δεν μεταλάβατε και ο ίδιος, Σεβασμιώτατε, από τα μυστήρια που έτσι ευλογήθηκαν από τους μνημονευτές των σχισματικών, τους «μολυσμένους» κατά τον άγιο Θεόδωρο το Στουδίτη ;
Ένας άλλος μεγάλος θεολόγος της Ρωμηοσύνης, ο διδάσκαλος του αγίου Μάρκου του Ευγενικού και του αγίου Γενναδίου Σχολαρίου, ο Μοναχός Ιωσήφ Βρυέννιος, αντιδρώντας στην «κατ’ οικονομία» ένωση της Μεγάλης Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως με τους λατινίζοντες, (φιλο)λατίνους Κυπρίους το 1412, γράφει τα εξής: «Πράγματι, πριν από τα επτά αυτά χρόνια, όταν πήγα στην Κύπρο για χάρη της [σ. της ένωσης, το 1405-06] δεν έκανα ούτε απλά το θέλημα των ανθρώπων, ούτε πάλι ιδιαίτερα το δικό μου, αλλά της άνω Εκκλησίας των πρωτοτόκων … Διότι σκοπός εκείνων που με έστειλαν δεν ήταν το να ενώσουμε με την Εκκλησία του Χριστού αυτούς που παραμένουν αμετανόητοι στο σχίσμα, αλλά αυτούς που μετανοούν όπως πρέπει για όσα προηγουμένως αμάρτησαν … Εγώ δε πάνω από όλα θέλω να είναι αποδεκτές και οι συνοδικές εκείνες αποφάσεις· εννοώ αυτές που μάς ενεχείρισε η Σύνοδος, όταν φεύγαμε για την Κύπρο· και έχουν κατά λέξη ως εξής: “Αν ομολογούν τον Πάπα της Ρώμης άγιο και τους υφισταμένους του επισκόπους θεωρούν ως επισκόπους τους, δεν πρέπει να συγκοινωνήσετε με αυτούς· και αν όποιον προβιβάζεται στην ιερωσύνη τον δέχονται με αδιαφορία [σ. για κωλύματα], δεν πρέπει να συγκοινωνήσετε με αυτούς· και αν ενδύονται τα ιερατικά μαζί με τους επισκόπους των Λατίνων, δεν πρέπει να συγκοινωνήσετε με αυτούς (επειδή το να ενδύεται κανείς τα ιερατικά μαζί με αυτούς, είναι συγκοινωνία με αυτούς· και “όποιος κοινωνεί με ακοινώνητους, και ο ίδιος είναι ακοινώνητος”) ”» [16].
Βλέπετε, Σεβασμιώτατε, ότι κατά την εκκλησιολογική παράδοση της Μεγάλης Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, και το απλό «συμφοραίνειν» (ένδυση των ιερατικών) με τους αιρετικούς Λατίνους (και βέβαια και με τους σχισματικούς) καθιστά κάποιον (πολύ περισσότερο δε τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ.κ. Ιερώνυμο και το Μητροπολίτη Λαγκαδά κ. Ιωάννη) επίσης ακοινώνητο από τους Ορθόδοξους (όπως δηλ. επιθυμείτε και βεβαιώνετε ότι είστε εσείς), οι οποίοι δεν πρέπει να συγκοινωνούν με εκείνους που «συμφοραίνουν» με τους αιρετικούς ;
Τα ίδια επακριβώς ισχύουν αναλογικά και για τους σχισματικούς, γιατί το σχίσμα είναι εξ ίσου μεγάλο εκκλησιολογικό κακό με την αίρεση [17] · και η «διασταλτική» ερμηνεία των Κανόνων εδώ, Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Πειραιώς κ. Σεραφείμ, και με βάση τη συγγενή της εκκλησιαστική πράξη των Αγίων, επιβάλλει την απομάκρυνση (εν είδει «ασφαλιστικών μέτρων») και πριν από συνοδική καταδίκη, από τους προαγωγούς του σχίσματος. Δεν ισχύει εδώ άραγε, η αρχή του Ρωμαϊκού Δικαίου «ἐκ τῶν ὁμοίων τέμνεσθαι δεῖ τά περί ὧν οὐ κεῖται νόμος» [18] ;
Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε και άλλα· είναι όμως αρκετά, νομίζουμε, για να δείξουν ότι κατά την εκκλησιαστική διδασκαλία η αληθινή έχθρα προς το σχίσμα (και την αίρεση) συνίσταται στην ακοινωνησία όχι μόνο με τους σχισματικούς (και τους αιρετικούς), αλλά και με όσους κοινωνούν με εκείνους (η οικονομία έχει κάποιο περιορισμένο χώρο). Η διατήρηση «ισορροπιών» είναι βλαπτική· οι παραπάνω Αγιορείτες Πατέρες χρησιμοποιούν τα ανάλογα λόγια του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου [19]· «Αν κατά την αρχή εκείνοι που επιχειρούσαν να απομακρυνθούν από τους θείους θεσμούς και να μετακινήσουν το παραμικρό, λάμβαναν τη δέουσα επιτίμηση, δεν θα είχε γεννηθεί ο τωρινός μολυσμός, δεν θα είχε καταλάβει την Εκκλησία αυτός ο τόσο μεγάλος χειμώνας. Διότι αυτός που ανατρέπει ακόμη και το μικρό από την υγιή Πίστη, καταστρέφει το παν» [20].
Τοιούτος έπρεπεν ημίν διώκτης, κεχωρισμένος από των Οικουμενιστών, υψηλότερος πάσης αμφιβολίας γενόμενος …
Η Ιστοσελίδα «Κατάνυξις», Σεβασμιώτατε, και σας ευχαριστούμε θερμά για τα λόγια σας, είναι όντως μια αγωνιστική Ιστοσελίδα, ενισχυόμενη από την προσωπική ανιδιοτελή εργασία καταρτισμένων, Ορθοδόξων πιστών από όλη την Ελλάδα, η οποία διακρίνεται μεταξύ άλλων για την ευτολμία με την οποία επισημαίνει και επικρίνει τις εκκλησιαστικές παρεκτροπές των ημερών μας (κατά τις πατερικές προτροπές[21]), ακόμη και υψηλών Κληρικών, κατά την αγιογραφική εντολή «λάλει καί μή σιωπήσῃς», «κἄν ἄγγελος ὑμῖν εὐαγγελίζεται παρ’ ὅ παρελάβετε» από τους αγίους Αποστόλους.
Έχει, βεβαίως, δημιουργήσει η «Κατάνυξη» πολλούς εχθρούς, και πολλοί θα χαρούν, αν (καθώς γράφετε) θα βρεθείτε «δυστυχῶς εἰς τήν δυσχερεστάτη θέση νά προβῆτε σέ κάθε νόμιμη ἐνέργεια ἀποκαταστάσεως τῆς ἀληθείας». Μια νομική δίωξη εις βάρος μας από μέρους σας, Σεβασμιώτατε, θα είναι μεγάλη επιτυχία της αίρεσης του Οικουμενισμού. Διότι εχθροί μας είναι εκείνοι που έχουν να αποκρύψουν δόλιους σκοπούς κατά της Εκκλησίας· και δεν θα ήθελαν να επωμιστούν οι ίδιοι την κατακραυγή της φίμωσης μιας ακόμη ορθόδοξης φωνής. Θα ήθελαν να βρουν πρόσωπο κατάλληλο για κάτι τέτοιο, κάποιον με τέτοιο ορθόδοξο προφίλ που να μην υπολογίσει τον πόλεμο προς την «Κατάνυξη» και τη φίμωσή της…
Προτίθεστε εσείς να αναλάβετε τέτοια “επιχείρηση”, να φιμώσετε μια ορθόδοξη Ιστοσελίδα, από τις λίγες που απομένουν ευθαρσή απέναντι στον ποικίλο κατήφορο του Γένους;
Σεβασμιώτατε πάτερ και Δέσποτα,
Παρά τα όσα γράψαμε παραπάνω, είμαστε πρόθυμοι να πράξουμε το καλύτερο δυνατό και να ανακαλέσουμε τη φράση «φιλοσχισματική» που αποδώσαμε στην Ι. Μ. Πειραιώς, ακόμα και να επαναφέρουμε τη συνεργασία με την Ιερή σας Μητρόπολη και με τη Σεβασμιότητά σας προσωπικά (συνεργασία που διεκόψαμε εξαιτίας της συλλειτουργίας σας με τον μητροπολίτη Λαγκαδά), με απαραίτητη προϋπόθεση ότι και εσείς θα αναγνωρίσετε δημοσίως ότι σφάλατε με τα συλλείτουργά σας (τα αυτοπροαίρετα) με υπεύθυνους της διασποράς του ουκρανικού σχίσματος στην Εκκλησία της Ελλάδος.
Επί τούτοις, διατελούμε με πλείστο σεβασμό, ασπαζόμενοι την δεξιάν σας
Σημειώσεις
[1] «Κοροναϊός: Γεμάτες από κόσμο οι εκκλησίες, κόντρες για τη θεία κοινωνία» (6 Μαρτίου 2020) https://www.ethnos.gr/ellada/92488_koronaios-gemates-apo-kosmo-oi-ekklisies-kontres-gia-ti-theia-koinonia (η δήλωση του Σεβ. κ. Ιωάννου στην αρχή του βίντεο)
[2] «Ποιμαντορική ἐγκύκλιος … ἐπί τῇ Κυριακῇ τῆς Ὀρθοδοξίας 2020» (5 Μαρτίου 2020) http://www.impenimerosi.gr/index.php/menu-minimata
[3] Σύμφωνα με το 15ο Κανόνα της ΑΒ Συνόδου: «…οἱ τοιοῦτοι οὐ μόνον τῇ κανονικῇ ἐπιτιμήσει οὐχ ὑπόκεινται, πρό συνοδικῆς διαγνώσεως ἑαυτούς τῆς πρός τόν καλούμενον ἐπίσκοπον κοινωνίας ἀποτειχίζοντες, ἀλλά καί τῆς πρεπούσης τιμῆς τοῖς ὀρθοδόξοις ἀξιωθήσονται. Οὐ γάρ ἐπισκόπων, ἀλλά ψευδεπισκόπων καί ψευδοδιδασκάλων κατέγνωσαν, καί οὐ σχίσματι τήν ἕνωσιν τῆς ἐκκλησίας κατέτεμον, ἀλλά σχισμάτων καί μερισμῶν τήν ἐκκλησίαν ἐσπούδασαν ῥύσασθαι». Βλ. καί ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ, Περί τῆς ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσκυνήσεως καί λατρείας 14, PG 68, 900Β: «Συνίης εὖ μάλα. Τοιγάρτοι καί ὁ νόμος τούς ἐκνενιμμένους καί καθαρούς, καί οἰκείους ἤδη Θεῷ, διά τοῦτο τῆς ἐκείνων βδελυρίας ἀποτειχίζει λέγων …». ΑΓΙΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ, Πρός Θαλάσσιον περί διαφόρων ἀπόρων τῆς Θείας Γραφῆς 63, PG 90, 673C: «Ὁ δέ τῇ προσδοκίᾳ τῆς κρίσεως τοῖς πάθεσι πρός τήν ψυχήν δι’ ἐγκρατείας ἀποτειχίσας τήν εἴσοδον ἄλλος γέγονε λύχνος, διά σπουδῆς τῷ φόβῳ τοῦ θεοῦ τάς ἐπιτριβείσας αὐτῷ τῶν παθῶν κηλίδας ἐκκαθαιρόμενος».
[4] «Προειδοποιητική επιστολή Μητροπολίτου Πειραιώς κ.Σεραφείμ προς την Ιστοσελίδα “Κατάνυξη”» (9 Μαρτίου 2020) https://katanixi.gr/2020/03/09/προειδοποιητική-επιστολή-μητροπολίτ/
[5] «Μητρόπολη Πειραιώς, Οφειλόμενη απάντησις στο Ιστολόγιο Κατάνυξη» (19 Δεκεμβρίου 2019) https://katanixi.gr/2019/12/13/ μητρόπολη-πειραιώς-οφειλόμενη-απάντ/ « … ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τοῦ Σεπτοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου δέν εἶναι “σύλλογος εὐσεβοφρονούντων”, ἀλλά κανονικόν καί νόμιμον ὄργανον διοικήσεως τῆς Πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας τῆς Οἰκουμενικῆς Ὀρθοδοξίας καί οἱ ἐν προκειμένῳ Ἀποφάσεις Της εἶναι μέν ἄκυρες, ἀλλά ὄχι ἀνυπόστατες καί κατά ταῦτα πρέπει νά καταγνωσθοῦν κατά τάς ἀρχάς τοῦ Κανονικοῦ μας Δικαίου ὑπό Πανορθοδόξου (Οἰκουμενικῆς) Συνόδου καί ὄχι ἀπό τόν κάθε ἕνα δικαίως ἀνησυχούντα ἐυσεβῆ ἀδελφόν».
[6] ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ, Δογματική τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, ἐκδ. Παπαδημητρίου, Ἀθῆναι 1956, σσ. 302(υποσημείωση 1). 305.
[7] Από τα Πρακτικά της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου,Πρᾶξις Δ΄, ACO 2,1,3,105.109.110
[8] «Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Πειραιώς ἀπαντᾷ σέ ἐπικρίσεις» (9 Ιανουαρίου 2020) http://www.impenimerosi.gr/index.php/menu-anakoinothenta-sevasmiotatou/item/808-i-iera-mitropolis-peiraios-apanta-se-epikriseis « … εἶναι θέματα βαθείας γνώσεως καί ἀσφαλῶς πρέπει νά ὑφίσταται ὁ φωτισμός τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ἡ ψυχοσωματική καθαρότης καί ἀκεραιότης ἀλλά καί ἡ ἐπιστημοσύνη περί τό ἀντικείμενο καί εἰδικώτερα ἡ σαφής καί πλήρης γνῶσι καί τῆς Θεολογίας καί τῆς θύραθεν Νομικῆς, τῆς ὁποίας οἱ προβλέψεις εἶναι ἀπαραίτητες γιά τήν κατανόηση καί συμπλήρωση τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου».
[9] ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ ΡΟΔΟΠΟΥΛΟΣ (Μητρ. Τυρολόης & Σερεντίου),Μαθήματα Κανονικοῦ Δικαίου, ἐκδ. Ἀφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1993, σσ. 28.26.
[10] Ενδεικτικά «Μητροπολίτης Κυθήρων για Ουκρανικό: Κάποιες πληροφορίες προξενούν λάθος εντυπώσεις» (14 Οκτωβρίου 2019) https://www.ethnos.gr/ekklisia/ekklisia-tis-ellados/66610_mitropolitis-kythiron-gia-oykraniko-kapoies-plirofories
[11] Επιστολή (51η) προς Αντωνιανό περί Κορνηλίου και Νοβατιανού, §4, (PL 3, 790A) στο Ante-Nicene Fathers, vol. 5, Hendrickson Publishers, Peabody MA 1995, p.328: «But I put off deciding what was to be arranged about the case of the lapsed, so that when quiet and tranquillity should be granted, and the divine indulgence should allow the bishops to assemble into one place, then the advice gathered from the comparison of all opinions being communicated and weighed, we might determine what was necessary to be done. But if any one, before our council, and before the opinion decided upon by the advice of all, should rashly wish to communicate with the lapsed, he himself should be withheld from communion».
[12] Πρός τήν σπαθαρέαν, ἧς τό ὄνομα Μαχαρᾶ, 2, PG 99, 1669A (και στην έκδ. Φατούρου, τόμ. Β΄, σ. 847)
[13] Β’ Ιω. 10.11: «Εἴ τις ἔρχεται πρός ὑμᾶς καί ταύτην τήν διδαχήν οὐ φέρει͵ μή λαμβάνετε αὐτόν εἰς οἰκίαν καί χαίρειν αὐτῷ μή λέγετε· ὁ λέγων γάρ αὐτῷ χαίρειν κοινωνεῖ τοῖς ἔργοις αὐτοῦ τοῖς πονηροῖς».
[14] Ἐπιστολή ἀποσταλεῖσα παρά τῶν Ἁγιορειτῶν πάντων πρός τόν βασιλέα Μιχαήλ τόν Παλαιολόγον, στο V. LAURENT et J. DARROUZES, Dossier Grec de l’ Union de Lyon (1273-1277), Archives de l’ Orient Chrétien 16, εκδ. Institut Français d’ Etudes Byzantines, Paris 1976, σ. 397.399: «Εἰ γάρ τό ἁπλῶς χαίρειν εἰπεῖν κοινωνίαν δίδωσι τοῖς ἔργοις τοῖς πονηροῖς, πόσον ἡ διάτορος αὐτοῦ μνημοσύνη, καί ταῦτα αὐτῶν τῶν θείων μυστηρίων φρικτῶς προκειμένων; Εἰ δέ ὁ προκείμενός ἐστιν ἡ αὐτοαλήθεια, πῶς ἄν τό μέγα ψεῦδος τοῦτο δέχηται εἰκάζειν εἰκός, τό συντάττειν αὐτόν ὡς ὀρθόδοξον πατριάρχην μετά τῶν λοιπῶν ὀρθοδοξων πατριαρχῶν. Ἐν καιρῷ φρικτῶν μυστηρίων σκηνικῶν παίξομεν καί τό μή ὄν ὡς ὄν ὑποκρινώμεθα; Καί πῶς ταῦτα ἀνέξεται ὀρθόδοξος ψυχή, καί οὐκ ἀποστήσεται τῆς κοινωνίας τῶν μνημονευσάντων αὐτίκα καί ὡς καπηλεύσαντας τά θεῖα τούτους ἡγήσεται;»
[15] Όπ. π. : «Ἄνωθεν γάρ ἡ τοῦ Θεοῦ ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τήν ἐπί τῶν ἀδύτων ἀναφοράν τοῦ ὀνόματος τοῦ ἀρχιερέως συγκοινωνίαν τελείαν ἐδέξατο τοῦτο(sic)· γέγραπται γάρ ἐν τῇ ἐξηγήσει τῆς θείας λειτουργίας ὅτι ἀναφέρει ὁ ἱερουργῶν τό τοῦ ἀρχιερέως ὄνομα, “δεικνύων καί τήν πρός τό ὑπερέχον ὑποταγήν καί ὅτι κοινωνός ἐστιν αὐτοῦ τῆς πίστεως καί τῶν θείων μυστηρίων διάδοχος”. Καί ὁ μέγας πατήρ ἡμῶν καί ὁμολογητής Θεόδωρος ὁ Στουδίτης ταῦτα λέγει πρός τινα διά τῆς τιμίας αὐτοῦ ἐπιστολῆς· “ Ἔφης δέ μοι ὅτι δέδοικας εἰπεῖν τῷ πρεσβυτέρῳ σου μή ἀναφέρειν τόν αἱρεσιάρχην· καί τι περί τούτου εἰπεῖν σοι τό παρόν οὐ καταθαρρῶ(sic), πλήν ὅτι μολυσμόν ἔχει ἡ κοινωνία ἐκ μόνου τοῦ ἀναφέρειν αὐτόν κἄν ὀρθόδοξος εἴη ὁ ἀναφέρων”».
[16] ΙΩΣΗΦ ΜΟΝΑΧΟΣ ΒΡΥΕΝΝΙΟΣ, Μελέτη περί τῆς τῶν Κυπρίων πρός τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν μελετηθείσης ἑνώσεως, στο Ἰωσήφ Βρυεννίου τά Εὑρεθέντα, τόμ. Β΄, εκδ. Βασ. Ρηγόπουλος, Θεσσαλονίκη 1990, σσ. 29.19: «Ἀμέλει πρό τῶν ἑπτά τούτων χρόνων, εἵνεκα ταύτης ἀποδημήσας εἰς Κύπρον, οὔτε τό θέλημα τῶν ἀνθρώπων κοινῶς, οὔτε τό ἐμόν πάλιν ἰδίως, ἀλλά τό τῆς ἄνω Ἐκκλησίας τῶν πρωτοτόκων ἐποίησα … ὅτι σκοπός τῶν πεμψάντων με, οὐκ ἦν τό ἀμετανοήτους ἐν σχίσματι ἑνῶσαι τῇ τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίᾳ, ἀλλά τούς, ἐφ’ οἷς προημάρτανον, μετανοοῦντας ὧς δεῖ· … Ἐγώ δέ ἐπί πᾶσι καί τάς συνοδικάς ἀποφάσεις ἐκείνας στέργεσθαι βούλομαι· λέγω δή ταύτας, ἅς ἡμῖν ἀπιοῦσιν ἐς Κύπρον ἡ σύνοδος ἐνεχείρισεν· ἔχουσι δέ κατά λέξιν ὡδί· “ἐάν ὁμολογῶσι τόν πάπαν τῆς Ῥώμης ἅγιον, καί τούς ὑπ’ αὐτόν ἐπισκόπους ἑαυτῶν ἐπισκόπους ἡγοῦνται, οὐκ ὀφείλετε τούτοις συγκοινωνῆσαι· καί ἐάν τόν πρός ἱερωσύνην ἀναγόμενον, ἀδιάφορον ἡγοῦνται, οὐκ ὀφείλετε τούτοις συγκοινωνῆσαι· καί ἐάν συμφοραίνωσι τοῖς τῶν Λατίνων ἐπισκόποις (ἐπειδή τό συμφοραίνειν αὐτοῖς, συγκοινωνεῖν ἐστι τούτοις· ὁ δέ ἀκοινωνήτῳ κοινωνῶν, καί αὐτός ἀκοινώνητός ἐστι) οὐκ ὀφείλετε τούτοις συγκοινωνῆσαι”».
[17] ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ο ΣΤΟΥΔΙΤΗΣ, Γρηγορίῳ τέκνῳ,έκδ. Φατούρου, τόμ. Β΄, σ. 854: «… τοῦτο εἰδότας͵ ὡς καί τό σχίσμα οὐδέν ἔλαττον αἱρέσεως͵ ὡς τῷ Χρυσοστόμῳ εἴρηται».
[18] Δηλαδή, «Εκείνα για τα οποία δεν υπάρχει κείμενος νόμος, πρέπει να καθορίζονται βάσει των παρόμοιών τους».
[19] Ὑπόμνημα εἰς τήν πρός Γαλάτας ἐπιστολήν 1, 6·PG 61, 622: «Οὕτω καί ὁ τῆς ὑγιοῦς πίστεως καί τό βραχύτατον ἀνατρέψας͵ τῷ παντί λυμαίνεται͵ ἐπί τά χείρονα προϊών ἀπό τῆς ἀρχῆς.»
[20] Ἐπιστολή ἀποσταλεῖσα … όπ.π., σ. 381: «Εἰ γάρ οἱ περί τήν ἀρχήν, ἀποπηδᾶν τῶν θείων θεσμῶν ἐπιχειροῦντες καί μικρόν τι παρακινεῖν, τῆς προσηκούσης ἐτύγχανον ἐπιτιμήσεως, οὐκ ἄν ὁ παρών ἐτέχθη λοιμός, οὐκ ἄν ὀ τοσοῦτος χειμών τήν Ἐκκλησίαν κατέλαβεν. Ὁ γάρ τῆς ὑγιοῦς πίστεως καί τό βραχύ ἀνατρέπων τῷ παντί λυμαίνεται».
[21] ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ,Χρηστοήθεια τῶν Χριστιανῶν, εκδ. Βασ. Ρηγόπουλος, Θεσσαλονίκη 1999, σσ. 261-291 (Λόγος 11 · και μέρος Β΄ «Πῶς πρέπει κάθε Χριστιανός νά ἐλέγχῃ τόν ἀδελφόν του διά νά τόν διορθώσῃ»).
Δείτε σχετικά:
– Προειδοποιητική επιστολή Μητροπολίτου Πειραιώς κ.Σεραφείμ προς την Ιστοσελίδα «Κατάνυξη»
– Πέρασε στην αιωνιότητα ο Μητροπολίτης πρώην Πειραιώς Καλλίνικος
– Απαράδεκτο, διπλωματικό και αντιπατερικό ανακοινωθέν της Ι.Μ. Πειραιώς μετά την μνημόνευση του ψευδοΚιέβου
– Σχόλιο για την απαράδεκτη στάση του μητροπολίτη Πειραιώς κατά τη μνημόνευση του σχισματικού «Αρχιεπισκόπου» της Ουκρανίας
– ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΜΕ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΒΙΝΤΕΟ – Αντέδρασε μήπως ο Πειραιώς κατά τη μνημόνευση του σχισματικού Επιφάνιου από τον…
– Η απολογία του επισκόπου Πειραιώς Σεραφείμ
– Απάντηση της Ιστοσελίδας «Κατάνυξη» στο Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πειραιώς κ. Σεραφείμ
– Μητρόπολη Πειραιώς, Οφειλόμενη απάντησις στο Ιστολόγιο Κατάνυξη
– Η Κατάνυξη διακόπτει τη σχέση της με την Ι. Μ. Πειραιώς και σταματά να δημοσιεύει ανακοινώσεις τόσο του Μητροπολίτου…