Της Ολυμπίας
αποκλειστικά για την katanixi.gr

«Ὅθεν ἐκ τῆς ἄκρας ὑπακοῆς καί ταπεινώσεως, ἔφθασε καί εἰς τό ἄκρον τῆς διακρίσεως, καί οὕτως ἐπῆγεν εἰς τήν ἡσυχίαν» (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης) 

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Α΄ Μέρος

Ὁ Ὅσιος Κασσιανός ὁ Ρωμαῖος, γεννήθηκε στό δεύτερο μισό τοῦ 4ου αἰώνα στήν Ρώμη, περίπου τό 360 μ.Χ. ἀπό γονεῖς ἐπιφανεῖς, ἀλλά πολύ εὐσεβεῖς, οἱ ὁποῖοι ὡς θεοφιλεῖς γονεῖς φρόντισαν γιά τήν ἐνάρετη διαπαιδαγώγησή του μέ τήν «ἐν Χριστῷ» ζωή καί ἀνατροφή του, ὥστε νά τοῦ ἐμφυσήσουν τήν ἀγάπη πρός τόν ἀληθινό Θεό.

Ἔτσι ὁ Ἀββᾶς Κασσιανός ἀκολούθησε τό μοναχικό βίο, γενόμενος μοναχός, ἀρχικά σέ κάποιο ἀπό τά Μοναστήρια τῆς Παλαιστίνης, χωρίς ὅμως καί νά ἀναφέρεται μέ ἀκρίβεια ὁ τόπος τῆς ἐκεῖ διαμονῆς του καί τῆς ἀσκήσεώς του. 

Ἐνῶ ἀργότερα μέ τήν εὐλογία τοῦ ἡγουμένου του ἐπισκέφθηκε τά μοναστήρια τῆς Αἰγύπτου, τῆς Θηβαΐδας, τῆς Νιτρίας, τῆς Ἀσίας, τῆς Καππαδοκίας, γιά νά γνωρίσει ἀπό κοντά ὅλους ἐκείνους τούς φημισμένους ἀσκητές τῆς ἐποχῆς του. 

Ὁ Ἀββᾶς Κασσιανός ἀργότερα συνδέθηκε πνευματικά καί μέ τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο καί τότε χειροτονήθηκε διάκονος καί ἔτσι τόν ἀκολούθησε ὡς τήν Κωνσταντινούπολη. 

Ὅμως μετά τήν ἐξορία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου, τό 404 μ.Χ., ὁ Ὅσιος Κασσιανός ἔφυγε γιά τήν γενέτειρά του Ρώμη, ἐνῶ μετέπειτα ἐγκαταστάθηκε στήν περιοχή τῆς Μασσαλίας, ὅπου ἵδρυσε δύο μοναστήρια, ἕνα ἀνδρικό καί ἕνα γυναικεῖο, τά ὁποῖα τά ὀργάνωσε σύμφωνα μέ τά πρότυπα τοῦ κοινοβιακοῦ μοναχισμοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολῆς. 

Ἐκεῖνο πού καθιστᾶ σημαντική τήν μορφή τοῦ Ἀββᾶ Κασσιανοῦ εἶναι ὅτι, κατόπιν προτροπῆς τοῦ ἐπιχωρίου Ἐπισκόπου Κάστορος, κατέγραψε ὅλες ἐκείνες τίς γνώσεις καί τίς ἐμπειρίες ἀπό τήν δική του ζωή ὡς μοναχοῦ, καθώς καί τίς ἐπαφές καί συνομιλίες πού εἶχε μέ τούς ἀσκητές τῆς ἐρήμου, γιά τήν πνευματική ὠφέλεια καί οἰκοδομή τῶν μοναχῶν αὐτῶν τῶν δύο Κοινοβίων.

Ἀλλά ταυτόχρονα ἐργάστηκε ἄοκνα, μέ ταπείνωση καί ἀγάπη γιά τήν ὠφέλεια καί τήν πνευματική κατάρτιση τῶν ὀρθοδόξων πιστῶν τῆς Δύσης, γιά τούς ὁποίους ἄλλωστε συνέγραψε καί ὅλα τά ἔργα του στή λατινική γλῶσσα.

Στά συγγράμματά του φανερώνεται ἡ καθαρότητα τῆς ταπεινῆς του ζωῆς καί τό ὀρθόδοξο φρόνημά του, τά ὁποῖα προξενοῦν καί σέ ἐμᾶς μεγάλη πνευματική ὠφέλεια. 

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, μελετώντας τό λόγο «περί ὑπακοῆς» τοῦ Ἀββᾶ Κασσιανοῦ, ἀναπαύεται πνευματικά γι’ αὐτό μέ διάκριση ἐπαινεῖ γιά τόν λόγο του αὐτό, τόν ἐνάρετο ἀσκητή. Ἐπίσης, σέ πολλούς πνευματικούς ἀδελφούς μας εἶναι γνωστοί οἱ δύο λόγοι τοῦ Ἀββᾶ Κασσιανοῦ, μέσα ἀπό τόν πρῶτον τόμο τῆς «Φιλοκαλίας τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν»: 

1. «Πρός Κάστορα Ἐπίσκοπον, περί τῶν ὀκτώ τῆς κακίας λογισμῶν, γαστριμαργίας, πορνείας, φιλαργυρίας, ὀργῆς, λύπης, ἀκηδίας, κενοδοξίας καί ὑπερηφανείας».

2. «Πρός Λεόντιον ἡγούμενον, περί τῶν κατά τήν Σκήτην Ἁγίων Πατέρων καί λόγος περί διακρίσεως».

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στό ὑπέροχο καί ψυχωφελές βιβλίο του, «Ὁ Συναξαριστής τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ», ἀναφέρει γιά τόν βίον τοῦ Ὁσίου Κασσιανοῦ τοῦ Ῥωμαίου, τά ἑξῆς:

Τῷ αὐτῷ μηνί ΚΘ΄, μνήμη τοῦ Ὁσίου Πατρός ἡμῶν Κασσιανοῦ τοῦ Ῥωμαίου.

«Θείους μεταστάς Κασσιανός πρός νόας,

Θείας νοητῶς κασσίας ἀποπνέει.

Εἰκάδα ἀμφ’ ἐνάτην θάνε Κασσιανός μεγαθύμων». 

(Σημείωσαι, ὅτι καί ὅταν δέν ᾖναι Βίσεκτος (Δίσεκτος)‚ ἤγουν καί ὅταν ὁ Φεβρουάριος ἔχῃ μόνον ἡμέρας εἰκοσιοκτώ, καί τότε λέγω ἀναγινώσκεται τό Συναξάριον τοῦτο τοῦ Ἁγίου Κασσιανοῦ). (1)

Οὗτος ὁ Ὁσιώτατος Πατήρ ἡμῶν Κασσιανός ἐκατάγετο ἀπό τήν πρεσβυτέραν Ῥώμην, υἱός γονέων εὐσεβῶν καί ἐνδόξων, ἀπό τούς ὁποίους παρεδόθη εἰς διδάσκαλον, καί ἐπαιδεύθη εἰς τό ἄκρον τήν ἐξωτερικήν φιλοσοφίαν. 

Κοντά γάρ ὁποῦ εἶχεν εὐφυΐαν ὀξυτάτην, εἶχε καί σπουδήν θερμοτάτην καί ἐπιμέλειαν. 

Ἔπειτα ἔδωκε τόν ἑαυτόν του εἰς τά ἱερά καί θεῖα μαθήματα τῆς Παλαιᾶς καί Νέας Γραφῆς. Ὅθεν ἔφθασεν εἰς τό ἄκρον τῆς Θείας γνώσεως, καί ἐστόλισε τήν ζωήν του μέ ἁγνείαν καί καθαρότητα. 

Ἀναχωρήσας δέ ἀπό τήν πατρίδα του, καί ἀφήσας γένος καί στρατείαν, (ἦτον γάρ πρότερον συγκατηριθμημένος εἰς τούς στρατιωτικούς καταλόγους) καί κάθε περιφάνειαν τῆς ζωῆς ταύτης, ἐσήκωσε τόν σταυρόν εἰς τούς ὤμους του καί ἠκολούθησε τῷ Χριστῷ. 

Ἐμβαίνωντας γάρ εἰς ἕνα Μοναστήριον, ἔγινε Μοναχός, καί ἔδωκε τόν ἑαυτόν του εἰς κάθε ὑπακοήν καί σκληραγωγίαν τοῦ σώματος, καί ἐπρόσεχε πάντοτε εἰς τόν Θεόν διά τῆς προσευχῆς. 

Ὅθεν ἐκ τῆς ἄκρας ὑπακοῆς καί ταπεινώσεως, ἔφθασε καί εἰς τό ἄκρον τῆς διακρίσεως, καί οὕτως ἐπῆγεν εἰς τήν ἡσυχίαν.

Ἔπειτα πηγαίνει εἰς διαφόρους τόπους, καί ἀνταμώνει Ἁγίους καί γνωστικωτάτους Ὁσίους, καί τάς ἀρετάς ὅλων συναθροίζει εἰς τόν ἑαυτόν του, ὡς ἄλλη φιλόπονος μέλισσα. 

Ὥστε ὁποῦ, καί αὐτός ἔγινεν εἰς τούς ἄλλους τύπος καί παράδειγμα κάθε εἴδους ἀρετῆς. Καί μέ τόν λόγον καί ἔργον του, ἐπαρακίνει ἐκείνους εἰς τόν ἐδικόν του ζῆλον καί μίμησιν. 

Πάντα γάρ τά Μοναστήρια καί ἀσκητήρια περιῆλθεν ὁ ἀοίδιμος, ὅσα εὑρίσκοντο εἰς ὅλην τήν Αἴγυπτον, καί Θηβαΐδα, καί Νητρίαν, καί Ἀσίαν, καί Πόντον, καί Καππαδοκίαν. 

Ὅθεν ἀνώτερος τῶν παθῶν γενόμενος, καί τόν νοῦν καθαρίσας, ἐγνώρισεν ἀκριβῶς τόσον διά τῆς πείρας ὅσον καί διά τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τήν τῆς μοναδικῆς πολιτείας ἀκρίβειαν, καί τήν τελείαν κατά τῶν παθῶν νίκην. 

Διά τοῦτο σοφῶς ἄγαν καί ὑψηλῶς συνέγραψε περί τῶν ὀκτώ λογισμῶν (Ὅρα περί τοῦ συγγράμματος τούτου εἰς τήν Φιλοκαλία, σελ. 59), καί περί τῆς τάξεως τῶν ἐν Αἰγύπτῳ καί Ἀσίᾳ Κοινοβίων. Διά μέσου τῶν ὁποίων συγγραμμάτων, μεγάλην ὠφέλειαν προξενεῖ, τόσον εἰς τούς ἡσυχαστάς, ὅσον καί εἰς τούς κοινοβιάτας.

Ἦτον δέ ὁ μακάριος οὗτος καί ἀπό μόνην τήν θεωρίαν του πολλῆς ὠφελείας καί πνευματικῆς ἡδονῆς πρόξενος, καί ἁπλῶς εἰπεῖν, αὐτός καί σιωπῶν καί λαλῶν, ἦτον διδασκαλία καί συμβουλή. 

Αὐτός ἐνταυτῷ ἦτον καί ἁπλούστατος καί διακριτικώτατος, ὥστε ὁποῦ καί ὁ πανόσιος ἐκεῖνος καί τρισμακάριος Ἰωάννης ὁ τῆς Κλίμακος, ἐπαινεῖ τόν Ὅσιον τοῦτον εἰς τόν περί ὑπακοῆς λόγον του. 

Μέ τοιοῦτον λοιπόν τρόπον ὁσίως ζήσας, καί εἰς ἄκρον ἀπαθείας φθάσας, καί μέ προφητικόν διαλάμψας χάρισμα, καί μέγας ἀναφανείς πανταχοῦ, ἐν εἰρήνῃ πρός Κύριον ἐξεδήμησε. 

Τό δέ τίμιον αὐτοῦ λείψανον ἀναβρύει πλουσίως διαφόρους ἰατρείας εἰς τούς μετά πίστεως αὐτῷ πλησιάζοντας.

Ταῖς τοῦ σοῦ Ὁσίου πρεσβείαις Χριστέ ὁ Θεός ἐλέησον ἡμᾶς.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος πλ. α΄. Τόν συνάναρχον Λόγον.

«Τῆς σοφίας τόν λόγοιν Πάτερ τοίς ἔργοις σου, ἀσκητικῶς γεωργήσας ὡς οἰκονόμος πιστός, ἀρετῶν μυσταγωγεῖς τά κατορθώματα, σύ γάρ πράξας εὐσεβῶς, ἐκδιδάσκεις ἀκριβῶς, Κασσιανέ θεοφόρε, καί τῷ Σωτήρι πρεσβεύεις, ἐλεηθήναι τᾶς ψυχᾶς ἡμῶν».

Ὁ Ἀββᾶς Κασσιανός, ὡς ἀκόμη ἕνας ταπεινός μοναχός «ἐραστής καί διαπρύσιος κῆρυξ τῆς μοναχικῆς πολιτείας» ὁδεύει γιά τήν ἀναζήτηση τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ πρός τήν ἔρημο τῆς Αἰγύπτου καί τῆς Παλαιστίνης. Ἐδῶ ὁ ἴδιος συνομιλεῖ μέ πολλούς Ἁγίους Πατέρες, καταγράφοντας ὅμως μέ κάθε ἀκρίβεια τήν σοφή διδασκαλία καί ἁγία βιοτή αὐτῶν τῶν ἐρημιτῶν Πατέρων τοῦ 4ου αἰώνα. 

Καταγράφει πραγματικά, ὅπως ὁ ἴδιος βίωσε τήν ἄσκηση καί ἔζησε τήν ὑπακοή καί τήν ταπείνωση κοντά σέ Ἁγίους Πατέρες, στήν πολυετή παραμονή του σέ αὐτή τή σκληρή ἔρημο.

Σκοπός τοῦ Ὁσίου Κασσιανοῦ τοῦ Ῥωμαίου, εἶναι νά προοδεύσει πνευματικά καί νά ἐνταχθεῖ στόν στρατό τοῦ ἐπουράνιου Βασιλιᾶ τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ, ὅπως λέγει ὁ ἴδιος μέσα στά συγγράμματά του, καί σέ αὐτή τήν μοναχική τάξη πού ἀσκεῖται στήν ἔρημο περισσότερο παρά σέ ἐκείνη τῶν Κοινοβίων. 

Ὁ ἀγώνας του εἶναι συνεχής μέ διαρκή ἐγρήγορση, μέ τήν ἀγαπητική τήρηση ὅλων τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, προκειμένου νά τηρήσει τό νοῦ μέ τήν καρδιά στήν καθαρότητα, μέ τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς του νά παραμένουν κοντά στό Θεῖο λόγο τῆς ἀρετῆς καί τῆς γνώσης, προκειμένου Αὐτόν νά ζητεῖ, Αὐτόν νά ποθεῖ καί νά ἀγωνίζεται γι’ Αὐτόν. 

Ἡ ταπεινή ψυχή του λουσμένη ἀπό τήν Θεία χάρη πέτυχε τό «καθ’ ὁμοίωσιν» μέ τήν ἀγαθή του προαίρεση. Καθώς στήν ἀγαθή προαίρεση τοῦ ἴδιου τοῦ πιστοῦ ἀνθρώπου ἔγκειται νά χρησιμοποιήσει ὅλες τίς δυνάμεις τῆς καθαρῆς ψυχῆς πρός τό καλό καί τό ἀγαθό καί ὄχι πρός τό κακό. 

Ὁ Ἅγιος Γέροντας Πορφύριος, ἔλεγε ὅτι μποροῦμε πολύ εὔκολα νά φθάσουμε σέ αὐτό τό σημεῖο μέ τήν ἀγαθή μας προαίρεση γιά νά ἑνωθοῦμε μέ τό Χριστό. Ἀπό ἐμᾶς χρειάζεται ἡ ἀγαθή μας προαίρεση καί τότε ὁ Θεός εἶναι ἕτοιμος νά ἔλθει μέσα μας, ὡς ἑξῆς:

– “Νά γίνουμε ὅλοι ἕνα ἐν Θεῷ. Ἄν αὐτό κάνομε, γινόμαστε δικοί Του. Τίποτα καλύτερο δέν ὑπάρχει ἀπ’ αὐτή τήν ἑνότητα. Αὐτό εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Αὐτό εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία. Αὐτό εἶναι ὁ Παράδεισος… Νά εἴμαστε ὅλοι ἕνα, ἕνα μέ κεφαλή τόν Χριστό! Ὅπως ἕνας εἶναι ὁ Χριστός μέ τόν Πατέρα. Ἐδῶ κρύβεται τό μεγαλύτερο βάθος τοῦ Μυστηρίου τῆς Ἐκκλησίας μας… Σ’ αὐτή τήν ἑνότητα, σ’ αὐτή τήν ἀγάπη, τήν ἐν Χριστῷ. Καμμία διάσπαση ἐκεῖ δέν χωράει, κανείς φόβος. Οὔτε θάνατος, οὔτε διάβολος, οὔτε Κόλαση. Μόνο ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, λατρεία Θεοῦ. Μπορεῖς νά φθάσεις νά λέεις τότε μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο: «Ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἔμοί Χριστός» (Γαλ. 2, 20). 

Ἀμήν, γένοιτο!

Συνεχίζεται…

• 1. Ἀπό τό βιβλίο: Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, «Συναξαριστής τῶν δώδεκα μηνῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ». Τόμος Β’. Ἐκδόσεις Δόμος, 2005. https://www.koinoniaorthodoxias.org

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra