ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΟ «ΠΑΤΕΡΑ, ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ, ΑΣ ΑΠΟΦΥΓΩ ΤΟ
ΠΟΤΗΡΙΟ ΑΥΤΟ· ΟΜΩΣ ΑΣ ΜΗ ΓΙΝΕΙ ΟΠΩΣ ΕΓΩ ΘΕΛΩ, ΑΛΛ’ ΟΠΩΣ ΘΕΛΕΙΣ ΕΣΥ»

Παραθέτουμε σε συνέχειες αποσπάσματα από το αρχαίο κείμενο και τη μετάφραση της ΟΜΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΟ «ΠΑΤΕΡΑ, ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟ, ΑΣ ΑΠΟΦΥΓΩ ΤΟ ΠΟΤΗΡΙΟ ΑΥΤΟ· ΟΜΩΣ ΑΣ ΜΗ ΓΙΝΕΙ ΟΠΩΣ ΕΓΩ ΘΕΛΩ, ΑΛΛ’ ΟΠΩΣ ΘΕΛΕΙΣ ΕΣΥ».
Επίσης κατά των Μαρκιωνιστών και Μανιχαίων, και ότι δεν πρέπει να ριχνόμαστε στους κινδύνους, αλλά από κάθε θέλημα να προτιμούμε το θέλημα του Θεού. (ΟΜΙΛΙΕΣ ΗΘΙΚΕΣ-ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ)

7ο μέρος

Πόσο μεγάλο πράγμα ήταν να ακούσει και να μάθει κανείς πως ο Θεός καταδέχθηκε να γίνει άνθρωπος! (Ιερός Χρυσόστομος)

Τάχα εις πολύν υμάς αγώνα ενεβάλομεν, αλλά διανάστητε· ει γαρ και πολλά τα ειρημένα, αλλ’ ευ οίδα ότι νεάζει υμών η προθυμία· προς γαρ αυτήν λοιπόν την λύσιν ο λόγος επείγειται. Τίνος ουν ένεκεν ούτως είρηται; Προσέχετε μετά ακριβείας. Πολύ δυασπαράδεκτος ην ο της σαρκώσεως λόγος. Η γαρ υπερβολή της φιλανθρωπίας αυτού, και το μέγεθος της συγκαταβέσεως τούτο φρίκης έγεμε, και πολλής εδέετο κατασκευής, ώστε παραδεχθήναι. Εννόησον γαρ ηλίκον ην ακούσαι και μάθειν, ότι ο Θεός, ο άρρητος, ο άφθαρτος, ο απερινόητος, ο αόρατος, ο ακατάλυπτος, «ου εν τη χειρί τα πέρατα της γης», «ο επιβλέπων επί την γην, και ποιών αυτήν τρέμειν, ο απτόμενος των ορέων και καπνίζων αυτά», ου την ροπήν της συγκαταβάσεως ουδέ τα Χερουβίμ ενέγκειν ηδυνήθησαν, αλλά τας όψεις απέκρυπτον τη προβολή των πτερύγων· ούτος ο πάντα λογισμόν νικών, παραδραμών αγγέλους, αρχαγγέλους, πάσας τας άνω νοεράς δυνάμεις, κατεδέξατο γενέσθαι άνθρωπος, και σάρκα την από γης και πηλού πλασθείσαν αναλαβείν, και εις μήτραν ελθείν παρθενικήν, και ενναμηνιαίον κυοφορηθήναι χρόνον, και γαλακτοτροφηθήναι, και τα ανθρώπινα πάντα παθείν. 

Ίσως σας έβαλα σε μεγάλη αγωνία, αλλά προσέξτε. Γιατί, αν και είναι πολλά αυτά που λέχθηκαν, ξέρω όμως καλά ότι η προθυμία σας είναι ακμαία· γιατί ο λόγος τρέχει προς αυτήν πλέον την εξήγηση του πράγματος. Για ποιο λοιπόν λόγο λέχθηκαν αυτά έτσι; Προσέχετε με ακρίβεια. Ο λόγος για τη σάρκωση ήταν πολύ δυσκολοπαράδεκτος. Γιατί η υπερβολική του φιλανθρωπία και το μέγεθος αυτό της συγκαταβάσης ήταν γεμάτο φρίκη, και χρειαζόταν μεγάλη προετοιμασία για να γίνει παραδεκτό. Σκέψου λοιπόν πόσο μεγάλο πράγμα ήταν να ακούσει και να μάθει κανείς πως ο Θεός, ο ανέκφραστος, ο άφθαρτος, ο ακατανόητος, ο αόρατος, ο ακατάλυπτος, «στα χέρια του οποίου βρίσκονται τα πέρατα της γης», «αυτός που ρίχνει ένα βλέμμα στη γη και την κάνει να τρέμει, αυτός που αγγίζει τα όρη και τα κάνει να καπνίζουν», του οποίου το μέγεθος της συγκατάβασης ούτε τα Χερουβίμ μπόρεσαν να βαστάξουν, αλλ’ έκρυβαν τα πρόσωπά τους με το άνοιγμα των πτερύγων τους, αυτός που ξεπερνάει κάθε νου και νικάει κάθε σκέψη, αφού προσπέρασε αγγέλους και αρχαγγέλους, όλες τις ουράνιες νοερές δυνάμεις, καταδέχθηκε να γίνει άνθρωπος και να πάρει σάρκα που πλάσθηκε από χώμα και πηλό, και να μπει σε μήτα παρθενική και να κυοφορηθεί εννέα μήνες και να τραφεί με γάλα και να πάθει όλα τα ανθρώπινα. 

Επεί ουν ούτω παράδοξον ην το μέλλον έσεσθαι, ως και γενόμενον παρά πολλοίς απιστείσθαι, πρώτον προφήτας προπέμπει, τούτο αυτό απαγγέλοντας. Και γαρ ο τε πατριάρχης αυτό προανεφώνει λέγων, «εκ βλαστού, υιέ μου, ανέβης· αναπεσών εκοιμήθης ως λέων»· ο τε Ησαΐας λέγων, «ιδού η Παρθένος εν γαστρί έξει, και τέξεται υιόν, και καλέσουσι το όνομα αυτού Εμμανουήλ»· και έτερος πάλιν, «είδομεν αυτόν ως παιδίον, ως ρίζα εν γη διψώση». Γην δε διψώσαν την μήτραν λέγει την παρθενικήν, δια το μη δέξασθαι σπέρμα ανθρώπου, μηδέ συνουσίας απολαύσαι, αλλά χωρίς γάμων αυτόν τεκείν. Και πάλιν, «παιδίον εγεννήθη ημίν, υιός και εδόθη ημίν», και πάλιν, «εξελεύσεται ράβδος εκ της ρίζης Ιεσσαί, και άνθος εκ της ρίζης αναβήσεται».

Επειδή λοιπόν εκείνο που επρόκειτο να συμβεί ήταν τόσο παράδοξο, ώστε και όταν έγινε να μην πιστευθεί από πολλούς, πρώτα στέλνει τους προφήτες, για να αναγγείλουν αυτό ακριβώς. Γιατί και ο πατριάρχης αυτό προανάγγειλε, όταν έλεγε· «από βλαστό, υιέ μου, φύτρωσες· ξαπλώθηκες και κοιμήθηκες σαν λιοντάρι». Και ο Ησαΐας, όταν έλεγε· «να η παρθένος θα συλλάβει και θα γεννήσει υιό και θα τον ονομάσουν Εμμανουήλ». Και αλλού πάλι· «είδαμε αυτόν σαν παιδί, σαν ρίζα σε  διψασμένη γη». Διψασμένη γη λέγει την παρθενική μήτρα, γιατί δε δέχθηκε σπέρμα ανθρώπου, ούτε απόλαυσε συνουσία, αλλά τον γέννησε χωρίς γάμο. Και πάλι, «παιδί γεννήθηκες για μας, ο υιός αυτός δόθηκε σε μας»· και πάλι, «θα φυτρώσει κλωνάρι από τη ρίζα Ιεσσαί, και άνθος από τη ρίζα αυτή θ’ αναβλαστήσει». 

Ο δε Βαρούχ ο εν Ιερεμία φησίν· «ούτος ο Θεός ημών· ου λογισθήσεται έτερος προς αυτόν· εξεύρε πάσαν οδόν επιστήμης, και έδωκεν αυτήν Ιακώβ τω παιδί αυτού, και Ισραήλ τω ηγαπημένω υπ’ αυτού. Μετά ταύτα επί της γης ώφθη, και τοις ανθρώποις συνανεστράφη». Και ο Δαυίδ την ένσαρκον αυτού παρουσίαν δηλών έλεγε, «καταβήσεται ως υετός επί πόκον, και ωσεί σταγών η στάζουσα επί την γην», ότι αψοφητί και αταράχως εις την μήτραν εισελήλυθε την παρθενικήν.

Και ο Βαρούχ, που αναφέρεται στο βιβλίο του Ιερεμία, λέγει· «αυτός είναι ο Θεός μας· κανείς άλλος δεν μπορεί να συγκριθεί προς αυτόν· ανακάλυψε όλους τους δρόμους της γνώσης και την έδωσε στον Ιακώβ, το δούλο του, και στον Ισραήλ τον αγαπημένο του. Έπειτα απ’ αυτά φανερώθηκε πάνω στη γη και συναναστράφηκε με τους ανθρώπους». Και όταν ο Δαβίδ δηλώνοντας την ένσαρκο παρουσία του έλεγε, «θα κατεβεί όπως η βροχή που πέφτει πάνω σε μαλλί, και όπως η σταγόνα που στάζει πάνω στη γη», γιατί μπήκε αθόρυβα και ατάραχα στην παρθενική μήτρα. 

Αλλ’ ουκ ήρκεσε ταύτα μόνον, αλλά και παραγενόμενος, ίνα μη νομισθή φαντασία το γενόμενον, ου τη όψει μόνον πιστούται το πράγμα, αλλά και χρόνω πολλώ και τω δια πάντων ελθείν των ανθρωπίνων. Ου γαρ απλώς εις άνθρωπον εισέρχεται απηρτισμένον και πεπληρωμένον, αλλ’ εις μήτραν παρθενικήν, ώστε και κυοφορήσεως και τόκων ανάσχεσθαι, και γαλακτοτροφίας, και αυξήσεως, και τω μήκει του χρόνου και τη διαφορά των ηλικιών απασών πιστώσασθαι το γενόμενον. Και ουδέ ενταύθα ίσταται τα της αποδείξεως μόνον, αλλά και περιφέρων την σάρκα, αφίησιν αυτήν τα της φύσεως ελαττώματα υπομείναι, και πεινήσαι και διψήσαι και καθευδήσαι και κοπιάσαι· τέλος και επί τον σταυρόν ερχόμενος, αφίησιν αυτήν τα της σαρκός παθείν. Δια γαρ τούτο κρουνοί κατεφέροντο ιδρώτων εξ’ αυτής, και άγγελος ηυρίσκετο αυτήν διακρατών, και λυπείται και αδημονεί· και γαρ πριν ή ταύτα ειπείν, φησίν· «η ψυχή μου τετάρακται, και περίλυπος εστίν έως θανάτου».

Όμως δεν ήταν αρκετά αυτά μόνο, αλλά και όταν ήρθε, για να μη θεωρηθεί φανταστικό το γεγονός αυτό, δε βεβαιώνει το πράγμα μόνο με την όψη, αλλά και με πολύ χρόνο και με το ότι πέρασε από όλα τα ανθρώπινα. Γιατί δεν μπαίνει μόνο σε άνθρωπο τέλειο και ολοκληρωμένο, αλλά σε μήτρα παρθενική, ώστε να υπομείνει και κυοφορία και γέννηση και θηλασμό και μεγάλωμα, και με το πέρασμα του χρόνου και με τη διαφορά όλων των ηλικιών να βεβαιώσει το γεγονός. Και δε σταματάει εδώ η απόδειξη μόνο, αλλά και περιφέροντας τη σάρκα του την αφήνει να υπομείνει τα ελαττώματα της φύσης, δηλαδή και να πεινάσει και να διψάσει και να κοιμηθεί και να κοπιάσει· τέλος και στο σταυρό ερχόμενος, την αφήνει να υποστεί τα παθήματα της σάρκας. Γι’ αυτό λοιπόν έβγαιναν απ’ αυτήν κρουνοί ιδρώτων, και άγγελος παρευρισκόταν για να τη στηρίζει, και ο Ιησούς λυπάται και αδημονεί. Γιατί πραγματικά πριν πει αυτά, λέγει·  «η ψυχή μου είναι ταραγμένη και την πλακώνει θανατερή λύπη».

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…

ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ
ΟΜΙΛΙΕΣ
ΗΘΙΚΕΣ-ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑ
Από τον
ΣΠΥΡΟ ΜΟΥΣΤΑΚΑ
Θεολόγο-Φιλόλογο
ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Επόπτης 
Παναγιώτης Κ. Χρήστου, Καθηγητής Πανεπιστημίου
Επιμελητής Ελευθέριος Γ. Μαρετάκης, Θεολόγος
ΕΠΕ ΠΑΤΕΡΙΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ»
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1986

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ katanixi.gr

Δείτε εδώ το 1ο μέρος, εδώ το 2ο, εδώ το 3ο, εδώ το 4ο, εδώ το 5ο, εδώ το 6ο

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: ΚΑΤΑΝΙΧI