Της Ολυμπίας
αποκλειστικά για την katanixi.gr

«Ἀλλά ἔχουν χρέος ἐκεῖνοι πού σπουδάζουν, νά διδάσκουν κυρίως τόν κοινό λαό πού ζεῖ μέ πολλή ἀγραμματοσύνη καί βαρβαρότητα, γιά νά ἀποκτήσουν οὐράνιο μισθό καί δόξα ἀμάραντη» (Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Α΄ Μέρος

Τῇ 24ῃ τοῦ μη­νός Αὐ­γού­στου, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, ἑορτάζει τήν ἱ­ερά μνή­μη τοῦ Ἁ­γί­ου ἐν­δό­ξου Ἱε­ρο­μάρ­τυ­ρος καί Ἰ­σα­πο­στό­λου Κ ο ­σ μ ᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ.

Ὁ Ἁγιορείτης Ἱερομόναχος Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, δέν παύει νά εἶναι ὁ Μέγας διδάσκαλος καί ὁ ἄξιος φωτιστής τοῦ ὑπόδουλου Γένους, ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ῥωμηῶν.

Πράγματι, πάντοτε μᾶς ἐντυπωσιάζει μέ τό ἅγιο Συναξάρι του, ὁ Ἱερομόναχος Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Διότι εἶναι ὁ ἀληθινός Ἐθναπόστολος ὅλων τῶν σκλαβωμένων Ἑλλήνων. Ἀπό τότε ὁ νέος Ἰσαπόστολος, ὁ Πατροκοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ἔγινε ὁ προστάτης τῆς πατρίδας μας καί ὁ Μέγας διδάσκαλος τῆς Ἑλ­λη­νι­κῆς παιδείας.

Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ἔγινε ὁ προστάτης τῆς γνήσιας ὀρθόδοξης λαϊκῆς Παράδοσης καί θρησκευτικότητας, πρωτίστως μέ τήν διάσωση τῆς ἑλ­λη­νι­κῆς γλώσ­σας, ὥστε ἀργότερα νά ἔχουμε τήν εὐρύτερη διάδοση τῆς γλώσ­σας μας.

Οἱ Ἕλληνες ὅμως παρά τίς πολυάριθμες ἀπειλές τῶν Τούρκων μουσουλμάνων, δέν ἐγκατέλειψαν τήν μητρική τους γλῶσσα, μέ τήν βοήθεια τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ καί μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά ἔμαθαν νά ὁμιλοῦν τήν γλῶσσα τῆς πατρίδας τους, καί μάλιστα νά ὁμιλοῦν θαρρετά μέ τήν «ἑλληνική λαλιά» μέσα ἀπό τά «Κρυφά Σχολειά».

Ἔμαθαν κρυφά νά διαβάζουν καί νά γνωρίζουν νά γράφουν ἀπολύτως σωστά καί ὀρθογραφημένα τήν Ἑλληνική γλῶσσα, μέσα ἀπό τό Ψαλτήρι καί ἀπό τό «Ὀκτωήχι» καί μέσα ἀπό τά «Μηναία» μέ τίς ἀκολουθίες τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, σέ ἐκεῖνα τά πολύ δύσκολα χρόνια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς.

Ἡ Ἑλληνική γλῶσσα εἶναι ἡ πιό ὄμορφη γλῶσσα, ἀλλά καί δικαιολογημένα εἶναι ἡ πιό ἀξιοζήλευτη γλῶσσα. Διότι δέ θά παύσει ποτέ νά εἶναι σύμφωνα μέ τήν μελέτη καί τόν ἀψευδῆ λόγο τῶν Ἁγίων Πατέρων, ἡ πιό σημαντική γλῶσσα γιά τήν διάδοση τῆς ἀληθινῆς Ὀρθόδοξης Πίστης μας. Καί ὅπως πραγματικά γιά ἐμᾶς τούς ὀρθοδόξους σήμερα, ἐξακολουθεῖ νά εἶναι ἡ τελειότερη γλῶσσα στόν κόσμο.

Ἀφοῦ ὁλόκληρο τό Ἅγιον Εὐαγγέλιο, μαζί μέ τά Ἀ­πο­στολικά καί τά Πατερικά κείμενα γράφτηκαν στό ἀρχαῖο κείμενο τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας, ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες ἀποτελοῦμε ἕνα ἀληθινά πολύ εὐλογημένο ἀπό τόν Θεό, Ὀρθόδοξο Χριστιανικό Ἔθνος. Καί πραγματικά αὐτό εἶναι μία πράξη Θεϊκῆς ἔμπνευσης, εἶναι ἕνα μοναδικό ἐγχείρημα ἐξαιρετικά πολυσήμαντο, καί τό ὁποῖο ἀποτελεῖ ἕνα μεγάλο τίτλο τιμῆς γιά τό Ἑλληνικό Ἔθνος.

Εἶναι ἡ ὡραιότερη καί ἡ σπουδαιότερη γλῶσσα τοῦ κόσμου, μέ τήν ὁποία οἱ θεόπνευστοι συγγραφεῖς ὅλων τῶν Χριστιανικῶν αἰώνων, ἐξέφρασαν τά Ἱερά νοήματα τῆς Ἁγίας Γραφῆς.

Οἱ Ἅγιοι Ἀ­πό­στο­λοι κή­ρυ­ξαν τό Ἅγιο Εὐαγγέλιο, σέ ὅ­λο τόν κό­σμο, στήν Ἑλ­λη­νι­κή γλῶσσα. Στήν Ἑλ­λη­νι­κή γλῶσσα με­τα­φρά­στη­κε καί ἡ Πα­λαι­ά Δι­α­θή­κη.

Κα­μμία ἄλ­λη γλῶσ­σα σέ ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη, δέν θά μπο­ροῦ­σε ποτέ νά ἐκ­φρά­σει κα­λύ­τε­ρα ἀ­πό τήν Ἑλ­λη­νι­κή γλῶσ­σα, τά ἐξαίρετα καί βαθιά νο­ή­μα­τα τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος: Ὅλα τά δόγ­μα­τα, μαζί δέ καί τό Σύμ­βο­λο τῆς Πί­στε­ώς μας, ὅ­πως καί τούς Ἱ­ε­ρούς Κα­νό­νες τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τήν Θεί­α Λει­τουρ­γί­α καί τά Ἅγια Μυστήρια καί τέλος τίς Ἱερές ἀκολουθίες πού τίς συνθέτουν οἱ ὡ­ραι­ό­τε­ροι ἐκ­κλη­σι­α­στι­κοί ὕ­μνοι τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας.

Ἐπίσης, γιά ἐμᾶς τούς Ὀρθόδοξους Ἕλληνες καί γιά τήν τεχνολογική ἐποχή πού διανύουμε, εἶναι πλέον πολύ εὔκολο, νά παρακολουθοῦμε μέσα ἀπό τά «ὀρθοδοξότατα» βιβλία τῶν Ἁγίων Πατέρων καί κυρίως τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἤἀκόμη καί μέσα ἀπό τό διαδίκτυο, τό σ υ γ κ λ ο ν ι σ τ ι κ ό ἀρχαῖο κείμενο.

Ἀλλά καί μέσα ἀπό τήν ἐξαιρετική μετάφραση τοῦ ἀρχαίου κειμένου, μποροῦμε ταπεινά μέσα ἀπό τήν μελέτη του, νά κατανοοῦμε τά ὑψηλά νοήματα τοῦ Ἁγίου Εὐαγγελίου.

Ἔτσι λοιπόν κι’ ἐμεῖς μέ αὐτή τήν ἀφορμή, μποροῦμε νά λάβουμε ἀπό σήμερα, τήν ἀπόφαση τῆς καθημερινῆς μελέτης μας. Ἀλλά καί στή συνέχεια ἐπίσης, νά λαμβάνεται μέσα ἀπό τήν καρδιά μας, ἡ δική μας προσωπική ἀπόφαση, ὥστε νά ἀνατρέχουμε καθημερινά μέσα στό ἀρχαῖο καί ἱερώτατο κείμενο τῆς Ἁγίας Γραφῆς.

Μέ αὐτό τόν εὔστοχο καί ἅγιο τρόπο θά ἐντριφοῦμε νυχθημερόν στήν Ἁγία Γραφή, τόν ἁγιώτατον Λόγον τοῦ Κυρίου, ἀλλά καί θά ἀπολαμβάνουμε τήν ἐκφραστική ὡραιότητα τῆς δικῆς μας ὄμορφης ἀρχαίας Ἑλληνικῆς γλώσσης.

Μέ ἀκριβῶς τόν ἴδιο εὐλογημένο τρόπο θά μποροῦμε νά ἀπολαμβάνουμε κι’ ἐμεῖς τό Συναξάρι τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, γιά τόν ὁποῖο γνωρίσαμε μέσα ἀπό τήν πολύ σπουδαῖα βιογραφία, τοῦ φωτιστοῦ τοῦ ὑπόδουλου Γένους, τοῦ θαυματουργοῦ ὁσίου, τοῦ ἐνδόξου καί λαοφιλοῦς αὐτοῦ Ἱερομάρτυρος, ὅτι:

“Ὁ Ἱερομάρτυρας Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ὑπῆρξε ὁ μοναδικός ἀληθινός φωτοφόρος Ἀπόστολος τοῦ Ἁγίου Εὐαγγελίου, στά μαῦρα χρόνια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς. Ἡ «Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία» τοῦ Χριστοῦ μας, γιά νά τιμήσει τόν ἀγώνα καί τήν προσφορά τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ, τόν ὠνόμασε Ἰσαπόστολο καί Ἐθναπόστολο τοῦ ὑπόδουλου Γένους τῶν Ῥωμηῶν. (1)

Κάποιοι βιογράφοι τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ ἀναφέρουν ὡς τό γνήσιο τόπο τῆς γεννήσεως τοῦ Ἁγίου, τό χωριό τοῦ Ταξιάρχη, τῆς κοινότητας Θέρμου τῆς Τριχωνίδας, καί τῆς ἐπαρχίας Ἀποκούρου, πού βρίσκεται κοντά στό χωριό Μεγάλο Δένδρο τῆς Αἰτωλοακαρνανίας.

Ὁ Ἐθναπόστολος καί Ἱερομάρτυρας Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ὅπως γνωρίζουμε γεννήθηκε στό Μέγα Δένδρο Ἀποκούρου ἤ Μονοδένδρι τῆς Αἰτωλοακαρνανίας, τό 1714 μ.Χ., ἀπό γονεῖς εὐσεβεῖς, πού τόν ἀνέθρεψαν «ἐν παιδεία καί νουθεσία Κυρίου», κατά τόν Ἀπόστολο τῶν Ἐθνῶν Παῦλο καί τοῦ ἔμαθαν μέ τό ὀρθόδοξο βίωμά τους τήν Ὀρθόδοξη Χριστιανική Πίστη μαζί μέ τήν Ῥωμαίικη Παράδοση.

Ὁ πρῶτος βιογράφος του, ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἀναφέρει ὅτι, αὐτός ὁ ἀληθινός ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, διδάσκαλος καί κήρυκας τοῦ Θείου Εὐαγγελίου ὁ Κοσμᾶς, ἦταν ἀπό τήν Αἰτωλία, ἀπό ἕνα μικρό χωριό πού ὀνομάζεται Μέγα Δένδρο. (2)

Στό χωριό Μέγα Δένδρο Ἀποκούρου πρίν ἀπό πολλά χρόνια, εἶχε γεννηθῆ καί ὁ Ἅγιος Εὐγένιος ὁ Αἰτωλός. (3)

Ὁ ἀδελφός τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ, ἐγένετο καί αὐτός Ἱερομόναχος ὀνομασθείς Χρύσανθος, διδάσκαλος σέ σχολεῖα καί εὐλαβέστατος κληρικός.

Στήν πατρίδα του ἔμαθε τά πρῶτα Ἱερά Γράμματα.

Τά ἄνωθεν Ἱερά Γράμματα τά ἔμαθε κοντά σέ κάποιον Ἱεροδιάκονο ὀνόματι π. Ἀνανία, τόν καλούμενον Δερβισάνον.

Θέλοντας ὅμως νά μάθῃ περισσότερα Γράμματα, ἀναχωρεῖ γιά τό Ἅγιον Ὄρος. Σέ ἡλικία 20χρόνων πῆγε μέ πολλούς ἄλλους συμμαθητές του στό Ἅγιο Ὄρος, γιά νά σπουδάσει στό τότε νεοσύστατο καί Μεγάλο Σχολεῖο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βατοπεδίου.

Ἐκεῖ πρίν λίγα μόλις χρόνια εἶχεν ἱδρυθῆ ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, ἡ περίφημος Ἀθωνιάς Σχολή. Ἕνα ὁλόκληρο Πανεπιστήμιο στά ὅρια τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Βατοπεδίου.

Ἐκεῖ ἐδιδάχθη τήν Ἱεράν Ἐπιστήμην τῆς Θεολογίας, ἀλλά καί τά θύραθεν μαθήματα· φιλοσοφία, ῥητορική, μαθηματικά καί πολλά ἄλλα. Πράγματι τότε ἐμαθήτευσε κοντά στούς πιό ὀνομαστούς διδασκάλους τῆς ἐποχῆς του.

– Ἐκεῖ εἶχε ὡς διδασκάλους, τούς περιφήμους καί σοφωτάτους: Τόν Παναγιώτη Παλαμᾶ, τόν Νικόλαο Τζαρτζούλιο, ἀπό τό Μέτσοβο καί ἀπό τόν ὁποῖο διδάχτηκε τήν Λογική, καί τόν τότε Σχολάρχη Εὐγένιο Βούλγαρη. (4)

– Στήν Ἀθωνιάδα Σχολή ὅπου φοιτᾶ, συνδέεται πνευματικά μέ ὅλους τούς γνωστούς φ ι λ ο κ α λ ι κ ο ύ ς Πατέρες, μέ τόν Νικόδημο Νάξιο, μέ τόν Μακάριο Νοταρᾶ καί μέ τόν Ἀθανάσιο Πάριο.

Τότε στή Σχολή ἐπικρατοῦσε τό Κ ο λ λ υ β α δ ι κ ό πνεῦμα, ὅπως καί στήν Ἱερά Μονή Φιλοθέου, ὅπου καί ἐπῆγε ἀργότερα ἐκεῖ γιά νά μονάσει.

Οἱ διδαχές τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ φέρουν πολλά κοινά στοιχεῖα, ὅμως μέ μία πιό ἁπλῇ μορφή, ἀλλά πάντα σύμφωνη μέ τό φιλοκαλικό πνεῦμα τῶν Ἁγίων Κολλυβάδων Πατέρων.

– Ἔτσι ὅπως συνηθίζουν νά ἐργάζονται οἱ νηπτικοί Πατέρες, ἄοκνα, ταπεινά καί κυρίως ἱεραποστολικά, μαζί μέ τό ἴδιο φιλοκαλικό πνεῦμα, ἐργάζονται ἐπάξια καί οἱ Ἅγιοι Κολλυβάδες Πατέρες: Ὁ Μακάριος Νοταρᾶς († 1805), ὁ Ἀθανάσιος ὁ Πάριος († 1813), ὁ Νήφων ὁ Χίος († 1809), ὁ Ἱερόθεος († 1814), ὁ Κύριλλος Παπαδόπουλος († 1833), καί ὁ Παΐσιος Βελιτσκόφσκυ († 1794).

– Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ἀναφέρεται ἀκόμη πώς μαθήτευσε στήν Σιγδίτσα Παρνασσίδος, κοντά στόν Ἱεροδιάκονο π. Γεράσιμο Λύτσικα, καί μέσα στό Ἑλληνομουσεῖον Ἀγράφων, τοῦ χωριοῦ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς Γούβας, τῶν Μεγάλων Βραγγιανῶν, τῶν Ἀγράφων.

Δίδαξε ἐπίσης καί στό σχολεῖον τοῦ χωριοῦ τῆς Λομποτινᾶς Ταξιάρχη.

Ὅμως δίδαξε ἀκόμη καί στά ἄλλα σχολεῖα τῶν χωριῶν, τῶν γύρω περιοχῶν.

Εἶχε δέ πολύ πόθο ὁ μακάριος στήν καρδιά του, καί ὅταν ἀκόμη ἦταν κοσμικός, νά ὠφελήσει τούς ἀδελφούς του, τούς Χριστιανούς ἀπό ἐκεῖνα πού ἔμαθε.

Καί πολλές φορές ἔλεγε ὅτι:

– “Οἱ ἀδελφοί μας, οἱ Χριστιανοί ἔχουν μεγάλη ἀνάγκη ἀπό τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, καί ὅτι ἔχουν χρέος ἐκεῖνοι πού σπουδάζουν νά μή τρέχουν στά ἀρχοντικά καί τίς αὐλές μεγάλων, καί νά χαραμίζουν τίς σπουδές τους, γιά νά ἀποκτήσουν πλοῦτο καί ἀξιώματα.

Ἀλλά ἔχουν χρέος ἐκεῖνοι πού σπουδάζουν, νά διδάσκουν κυρίως τόν κοινό λαό πού ζεῖ μέ πολλή ἀγραμματοσύνη καί βαρβαρότητα, γιά νά ἀποκτήσουν οὐράνιο μισθό καί δόξα ἀμάραντη”.

Ἡ πτωχεία, ἡ πραότητα καί ἡ ἀληθινή ταπείνωση τοῦ ὀρθοδόξου ἀσκητοῦ τοῦ Ἱερομάρτυρος Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, ἐντυπώνεται βαθιά μέσα στήν ψυχή μας διαβάζοντας μέσα ἀπό τό Συναξάρι του, τήν ἁγία ἱεραποστολική διαδρομή του καί ἀφομοιώνοντας τό φρόνημά του.

Ὁ ὁποῖος δέ θέλησε νά ζητήσει ἀπό τόν Κύριο, τίποτε ἄλλο στήν ἐπίγεια καί πρόσκαιρη ζωή του, ἐκτός ἀπό τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, σύμφωνα μέ τόν λόγο τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ: «Ζητεῖτε δέ πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. 6, 33).

Περιμένει δέ πάντα ὑπομονετικά νά ἀκούσει καί νά μάθει ποιό εἶναι γι’ αὐτόν τό Ἅγιο θέλημα τοῦ Πανάγαθου Τριαδικοῦ Θεοῦ. Ἐπιζητεῖ δέ νά μοιάσει στούς Ἁγίους Ἀγγέλους στήν προθυμία καί τήν ὑπακοή στό Θεῖον θέλημα τό Ὁποῖον ὑπηρετοῦν τά Σεραφείμ, μαζί μέ ὅλα τά ἀγγελικά τάγματα, ἐκφράζοντας τήν ἀγάπη του μέ τήν προσευχή του: «Κύριε γεννηθήτω ἐ­π’ ἐ­μοί τό Πανάγιον Σου θέλημα».

Ἀμήν, γένοιτο!

Συνεχίζεται…

• 1. Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. https://www.synaxarion.gr/ καί https://www.saint.gr/
• 2. Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Νέον Μαρτυρολόγιον, σελ. 201- 208.
• Ἔκδοσις Ἀστέρος. Ἀθήναι, 1993. Τεύχος 106/2005: Εἰδικό Ἀφιέρωμα στόν Πατροκοσμᾶ. http://pefip.gr/
• Ἀπό pdf τῆς σελίδας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱερισσοῦ, Ἁγίου Ὄρους καί Ἀρδαμερίου. https://oikohouse.wordpress.com/
• 3. Βίος καί Μαρτύριον τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ.
• Ἡ μνήμη του τιμᾶται στίς 24 Αὐγούστου. Ἀρχιμ. Δοσιθέου Κανέλλου: Οἱ Ἅγιοί μας. Ἱερά Μονή Τατάρνης Εὐρυτανίας, Γ΄ ἔκδοσις. http://www.apostoliki-diakonia.gr
• 4. Ἱερομάρτυς Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός (+1779). https://www.impantokratoros.gr/

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra