Της Ολυμπίας
αποκλειστικά για την katanixi.gr

«Κάθε Χριστιανός ὀφείλει ν᾽ ἀγαπᾶ τό Θεό» (ἍγιοςΝικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Α΄ Μέρος.

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, εἶναι ὁ ἕνας ἐκ τῶν τριῶν σημαντικῶν Κολλυβάδων Ἁγίων Πατέρων μας, ὁ ὁποῖ­ος ὡς Παραδοσιακός σοφός διδάσκαλος λόγῳ καί ἔργῳ, ὑποστήριξε σέ ὄντως δύσκολους καιρούς μέ τόν ἅγιο βίο του, ἀλλά καί μέ τήν γραφίδα του μέσα ἀπό τό συγγραφικό ἔργο του, τήν «ζῶσα» Παράδοση τῆς Ὀρθοδοξίας μας.

Τό πλούσιο συγ­γρα­φι­κό του ἔρ­γο, μᾶς ἐκ­πλήσ­σει πραγματικά μέ τήν ἔ­κτα­ση καί τήν ποι­κι­λί­α τῶν θε­μά­των του, μέ τήν πο­λυ­μέ­ρεια καί τό θε­ο­λο­γι­κό τους βά­θος, μέσα ἀπό τόν ἄρτιο θε­ο­λο­γι­κό του λόγο.

Ὁ Ὅσιος Νι­κό­δη­μος ἀ­να­δεί­χθη­κε μέ­σα ἀ­πό τό ἔρ­γο του σέ κο­ρυ­φαῖ­ο κα­νο­νο­λό­γο, λει­τουρ­γι­ο­λό­γο, ἁ­γι­ο­γρά­φο, ἐκ­δό­τη βι­βλί­ων, ἄριστο δι­ορ­θω­τή ὅσο καί ἐ­πε­ξερ­γα­στή πολλῶν ἀρ­χαί­ων χει­ρο­γρά­φων.

Γιά τά ὁ­ποῖ­α ἀρ­χαῖαἐκ­κλησιαστικά χειρόγραφα φρόντιζε ἐπιμελῶς ὁ ἴδιος ὁ Ὅσιος –ἀ­φοῦ πρῶτα τά συ­νέ­λε­γε προσεκτικά καί τά συ­νέ­κρι­νε με­τα­ξύ τους– νά κάνει λεπτομερῶς καί τίς ἀνάλογες ὅπως καί ὅλες τίς ἐπιπλέον ἀ­πα­ραί­τη­τες δι­ορ­θώ­σεις, συμ­πλη­ρώ­σεις, σχο­λια­σμούς, ὅ­πως καί τίς θε­ο­λο­γι­κές ἑρ­μη­νεῖ­ες του, πρίν αὐτά νά τά ἐκ­δώ­σει.

Εἶναι ἐ­κ­πληκτικό τό γε­γο­νός ὅ­τι ὅ­λη αὐ­τή ἡ ἔρευνα καί ἡ μελέτη ἔγινε κάτω ἀ­πό δύ­σκο­λες συν­θῆ­κες, χωρίς τίς ἀ­νέ­σεις καί τίς εὐ­κο­λί­ες πού δι­α­θέ­τουμε σήμερα, μέ­σα ἀ­πό τίς ἀ­πέραντες βι­βλι­ο­θῆ­κες τῶν Ἱερῶν Μο­νῶν καί τά Κελ­λάκια τοῦ Ἁ­γί­ου Ὄ­ρους.

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης καί ὁ πρωτότυπος Βίος τοῦ Ὁσίου

Ὁ πατήρ Εὐθύμιος ἱερομόναχος «Σταυρουδᾶ», γράφει γιά τό Βίο καί τήν πολιτεία καί γιά τούς ἱερούς ἀγῶνες, διά τήν δόξαν τῆς ἡμῶν Ἁγίας Ἐκκλησίας τελεσθέντες, τοῦ ὁσιολογιωτάτου, μακαρίτου καί ἀοιδίμου Νικοδήμου Mοναχοῦ, τά ἑξῆς:

Λόγοι παρακινητικοί συγγραφῆς τοῦ Βίου

“Οὔτε δίκαιον εἶναι οὔτε συμφέρον κρίνεται ὁ φωτοειδής βίος τῶν ἀγαθῶν ἀνδρῶν νά κρύπτεται καί νά μένῃ διά πάντα κεκρυμμένος ὑποκάτω εἰς τόν μόδιον τῆς σιωπῆς. (1)

Δίκαιον δέν εἶναι, διότι ὁ κυρίως καί καθ᾿ αὐτό μισθός καί πληρωμή τῆς ἀρετῆς δέν εἶναι μάταια χρήματα, ἀλλ᾿ εὐφημία καί ἔπαινος· «μισθός ἀρετῆς ἔπαινος» ἔτσι ἀξιωματικῶς τό εἶπεν ἕνας παλαιός σοφός.

Ὅθεν καί συμβαίνει νά ἀδικῶνται ἐκ τῆς σιωπῆς οἱ ἐν ἀρεταῖς ἐκλάμψαντες μέ τό νά ἀποστερῶνται ἀπό τόν μισθόν τους, ὁπού εἶναι οἱ ἔπαινοι.

Καί ἐν ταὐτῷ ἐκ τῆς αὐτῆς σιωπῆς τῶν ἐπαίνων τό κοινόν τῆς Ἐκκλησίας ζημιοῦται τά μέγιστα.

Ὅτι φυσικά τά καλά ἔργα κηρυττόμενα, φημιζόμενα, ἐκθειαζόμενα τάς ψυχάς τῶν ἀκουόντων θερμαίνουσι καί εἰς μίμησιν ἐδικήν τους αὐτούς διεγείρουσιν, ὡς ἐπαινετά καί ἄξια διηγήσεως παραδείγματα, ἡ ὁποία μίμησις ἐκ τῆς σιωπῆς ὁμολογουμένως δέν γίνεται.

Ταῦτα καλῶς ἐπιστάμενοι, τό τε δίκαιον, λέγω, καί τό συμφέρον, οἱ ἐν τῷ Ἁγιωνύμῳ Ὄρει ὁσιώτατοι Πατέρες, οἱ κατά Χριστόν ἀδελφοί καί φίλτατοι καί οἰκειότατοι τοῦ ἐν μακαρίᾳ τῇ λήξει γενομένου ὁσιολογιωτάτου Νικοδήμου –τοῦ κοινοῦ διδασκάλου καί φωστῆρος γενομένου τῆς ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας ἐν τῇ καθ᾿ ἡμᾶς γενεᾷ– ἐπαρακάλεσαν τόν διδάσκαλον κυρ–Ἀθανάσιον Πάριον εἰς τήν Χίον ὄντα καί ἔγραψε βίον ἐγκωμιαστικόν εἰς τόν ὁσιολογιώτατον Νικόδημον.

Ἀλλά μέ τό νά μήν εἶχεν συναναστροφήν μέ αὐτόν δέν ἐπέτυχε τοῦ σκοποῦ των.

Ἐπαρακάλεσαν ἐδῶ τόν διδάσκαλον κυρ–Χριστοφόρον, διά νά γράψῃ, ἀλλά τά γηρατεῖα τόν ἐμπόδισαν.

Καί βλέποντας ὅτι ἐπέρασαν τέσσαροι χρόνοι καί κανένας δέν ἠθέλησεν νά συγγράψη, ἐπαρακινήθηκα ἐγώ ἀπό τήν ἀγάπην τοῦ γλυκυτάτου μου ἀδελφοῦ νά ἀλημονήσω τήν ἀμάθειάν μου, ὁμοίως καί τήν ἀσύντακτόν μου σύνταξιν, μέ ἐλπίδαν ὅτι μετά ταῦτα νά τά βάλῃ κανένας προκομμένος εἰς καλήν τάξιν.

Ἐπωφελής, ἀλλά καί ὀφειλομένη βιογραφία

Τό λοιπόν ἐλᾶτε, ἀδελφοί φιλάδελφοι καί φιλάρετοι, ὅσοι εἶσθε ἐλεύθεροι ἀπό πάθη φθόνου ἤ μίσους, νά ἀκούσετε μέ χαράν καί ἡδονήν τόν βίον καί πολιτείαν καί τούς κόπους ὁπού ἔκαμεν εἰς τήν ζωήν του γράφοντας καί συνθέτοντας ἐκκλησιαστικά συγγράμματα πρός ὠφέλειαν ψυχῆς καί ἁπλῶς εἰς ὠφέλειαν Χριστιανῶν ὁ μακαρίτης Νικόδημος.

Τά ὁποῖα βλέποντας ἐγώ, ὄντας παραδελφός του, καί μανθάνοντας ἀπό αὐτόν τόν ἴδιον καί ἀπό ἄλλους φίλους, ὁπού ἐστάθηκαν γνώριμοί του ἀπό νεαρᾶς του ἡλικίας, κατέστρωσα καί ἐσημείωσα ἐνταῦθα.

Διατί, ἄν οἱ Ἕλληνες, ὁπού ἦτον δοσμένοι εἰς τά γήινα καί φθαρτά, ὅταν ἤθελαν ἀκούει κανένα ὑποκείμενον ὁπού ἔκαμε τίποτε ἀνδραγάθημα, κατασκευάζοντας κανένα ἀξιόλογον πρᾶγμα ἤ νικῶντας εἰς κανέναν πόλεμον, τόν ἔσταινον μετά τόν θάνατόν του οἱ συμπατριῶται του στήλας καί ἀγάλματα.

Καί τόν ἔκαναν ἐπαίνους καί ἐγκώμια μέ φωνάς στεντορείους τόσον, ὁπού, ἄν ἦτον τρόπος, καί μέ μολύβι νά ἐσχημάτιζον τά γράμματα τῶν ἐπαίνων του, διά νά μένουν ἀνεξάληπτοι καί παντοτινοί αὐτοί οἱ ἔπαινοί του καί τά ἐγκώμια.

– Ἡμεῖς αὐτόν, ὁπού ἐστόλισε τήν Ἐκκλησίαν μας μέ τόσα βιβλία, ὁπού αἰῶνες ὁλάκαιροι ἀπέρασαν καί δέν ἐστάθη ἄλλος νά συνθέσῃ καί νά φέρῃ εἰς τό μέσον τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅσα αὐτός ὁ μακαρίτης ἤ ἀπ᾿ ἀρχῆς ἐσύνθεσε ἤ συντεθειμένα ἀπό ἄλλους ἐδιώρθωσε, νά μή συγγράψωμεν τά συγγράμματά του;

– Καί νά μήν ἀναφέρωμεν τούς κόπους του, καί ποῖος φρόνιμος ὤν καί ἐλεύθερος ἀπό πάθος φθόνου καί μίσους δέν ἤθελε μᾶς κατηγορήσει;

– Καί νά εἰποῦμεν τήν ἀλήθειαν, καί αὐτός ὁ ἴδιος Θεός δέν ἤθελε μᾶς μωμήσηται;

Διατί βλέπομεν καί ἀκούομεν ὅτι οὐ μόνον φίλοι, ἀλλά καί ἐχθροί, οὐ μόνον ὀλίγον γραμματισμένοι, ἀλλά καί πολλοί πεπαιδευμένοι ἔχουν εἰς τά χέρια των τά βιβλία του καί τά μεταχειρίζονται, ὄχι μόνον εἰς στολισμόν τους, ἀλλά καί εἰς ὄφελος τῆς ψυχῆς των.

Βιογράφησις – διήγησις «φιλαλήθης καί ἀπροσπαθής»

Ταῦτα στοχαζόμενος καί ἐγώ ἔγραψα τά ἐκείνου, ἀπό τό ὁποῖον γράψιμον ἐκεῖνος δέν ἔχει κανένα ὄφελος κοντά εἰς τόν Θεόν, παρά τήν ὠφέλειαν ὁπού γίνεται ἐξ ἐκείνων του τῶν συγγραμμάτων, ὁ ὁποῖος Θεός ἐξεύρει τί καρπός γίνεται εἰς ἐκείνους ὁπού ἀπαθῶς τά ἀναγινώσκουσι καί μέ καλήν γνώμην καί διάθεσιν τά ὁλογυρίζουσιν εἰς τά χέρια των.

Καθώς καί ἐγώ καρπωθεἰς ἀπό αὐτά τά συγγράμματα ἦλθα εἰς ταύτην τήν γραφήν καί διηγοῦμαι τά κατ᾿ αὐτόν καταλεπτῶς ἐλεύθερος ὄντας, χάριτι Θείᾳ, ἀπό κάθε πάθος τό πρός αὐτόν.

Καί παρακαλῶ σας, ἅγιοι Πατέρες μου καί ἀδελφοί, ἐφοδιάσατέ με μέ τήν εὐχήν σας, διά νά βιογραφήσω τήν ζωήν τοῦ ἐραστοῦ μου Νικοδήμου φιλαλήθως καί ἀπροσπαθῶς”.

Οἱ κ υ ρ ι ώ τ ε ρ ε ς ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου, ὑπό τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου:

1. Κάθε Χριστιανός ὀφείλει ν᾽ ἀγαπᾶ τό Θεό. (2)

– Ὀφείλεις ν᾽ ἀγαπᾶς τόν Κύριο καί Θεό σου μ᾽ ὅλη σου τήν καρδιά καί μ᾽ ὅλη σου τήν ψυχή καί μ᾽ ὅλο σου τό νοῦ. Αὐτή εἶναι ἡ πρώτη καί μεγάλη ἐντολή (Ματθ. 22, 37).

– Ἄν μ᾽ ἀγαπᾶτε, τηρῆστε τίς ἐντολές μου (Ἰω. 14, 15).

– Ὅποιος ἐγκολπώθηκε τίς ἐντολές μου καί τίς ἐκτελεῖ, ἐκεῖνος εἶναι πού μ᾽ ἀγαπᾶ. Καί ὅποιος ἀγαπᾶ ἐμένα, θ᾽ ἀγαπηθεῖ ἀπό τόν Πατέρα μου καί θά τόν ἀγαπήσω κι’ ἐγώ καί θά φανερώσω μέσα του μυστικά τόν ἑαυτό μου (Ἰω. 14, 21).

– Ὅποιος δέν μέ ἀγαπᾶ, δέν τηρεῖ τίς ἐντολές μου (Ἰω. 14, 24).

– Ἀγαπᾶτε τό Χριστό, ἄν καί δέν τόν ἔχετε γνωρίσει (Α´ Πέτρ. 1, 8).

– Ὅποιος ἀγαπᾶ τόν Πατέρα, ἀγαπᾶ καί τόν Υἱό, πού γεννήθηκε ἀπό τόν Πατέρα (Α´ Ἰω. 5, 1).

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, στό ἔργο του ὁ «Ἀόρατος Πόλεμος», γράφει τά ἑξῆς:

– Νά θυμᾶστε ὅτι ὑποχεσθήκατε στό ἅγιο Βάπτισμα ὅτι ἀπαρνῆσθε καί πολεμᾶτε τόν σατανᾶ καί ὅλα τά ἔργα του καί κάθε λατρεία του καί κάθε ἁμαρτία του, τά ὁποῖα ἔργα του εἶναι αὐτά τῆς φιληδονίας, τῆς φιλοδοξίας καί τῆς φιλαργυρίας καί τά ὑπόλοιπα πάθη. (3)

Ὁπότε καί νά ἀγωνίζεστε, ὅσο μπορεῖτε, γιά νά κατατροπώσετε, γιά νά τόν ντροπιάσετε καί γιά νά τόν νικήσητε μέ ὅλη σας τήν τελειότητα.

– Ποιά δέ εἶναι ἡ πληρωμή καί ὁ μισθός, πού ἔχετε νά πάρετε γιά αὐτή τή νίκη σας;

– Πολύς καί μεγάλος.

Καί ἀκοῦστε ἀδελφοί μου,αὐτό αὐτολεξεί ἀπό τό ἴδιο τό στόμα τοῦ Κυρίου, ὁπού μᾶς τό ὑπόσχεται στήν Ἱερή Ἀποκάλυψι.

1. «Σέ ὅποιον νικήσει θά τοῦ δώσω νά φάῃ τόν καρπό ἀπό τό δένδρο τῆς ζωῆς, πού βρίσκεται στόν Παράδεισο τοῦ Θεοῦ μου» (Ἀποκ. 2, 7).

2. «Τόν νικητή δέν θά τόν πειράξη ὁ δεύτερος θάνατος» (Ἀποκ. 2, 11).

3. «Σέ ὅποιον νικήσῃ θά τοῦ δώσω ἀπό τό κρυμμένο μάννα» (Ἀποκ. 2, 17).

4. «Στό νικητή θά τοῦ δώσω τήν ἐξουσία πού κι’ ἐγώ πῆρα ἀπό τόν Πατέρα μου κι’ ἀκόμη θά τοῦ δώσω τό ἄστρο τό πρωινό» (Ἀποκ. 2, 28).

5. «Τόν νικητή θά τόν ντύσῃ ὁ Θεός μέ τά λευκά ροῦχα τῆς νίκης· δέν θά διαγράψω τό ὄνομά του ἀπό τό βιβλίο τῆς ζωῆς καί θά τόν ἀναγνωρίζω ὡς δικό μου μπροστά στόν Θεό καί τούς Ἀγγέλους του» (Ἀποκ. 3, 5).

6. «Τόν νικητή θά τόν κάνω στῦλο στό ναό τοῦ Θεοῦ μου» (Ἀποκ. 3, 12).

7. «Τόν νικητή θά τόν βάλω νά καθίσῃ μαζί μου στόν θρόνο μου» (Ἀποκ. 3, 21).

8. «Ὁ νικητής θά τά κληρονομήσῃ ὅλα, κι’ ἐγώ θά εἶμαι Θεός του κι’ αὐτός παιδί μου» (Ἀποκ. 21, 7).

– Βλέπετε ἀξιώματα;

– Βλέπετε μισθούς;

– Βλέπετε τό ὀκταπλάσιο αὐτό στεφάνι, τό ὁποῖο εἶναι γεμάτο ἄνθη καί ἁμαράντινο, ἀλλά πολλά περισσότερα στεφάνια θά σᾶς πλέξουν ἀδελφοί, ἄν νικήσετε τόν διάβολο.

Σέ αὐτό λοιπόν μαθητεύετε, στό νά ἀγωνίζεστε καί νά ἐγκρατεύεστε «γιά νά μή πάρη κανένας τό στεφάνι σας» (Ἀποκ. 3, 11).

Ἀμήν, γένοιτο!

Συνεχίζεται…

• 1. Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Ὁ πρωτότυπος βίος του.
• Ὑπό Εὐθυμίου Ἱερομονάχου τοῦ Σταυρουδᾶ (1813). http://users.uoa.gr/
• 2. Οἱ κυριώτερες ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. http://users.uoa.gr/
• 3. Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου «Ἀόρατος Πόλεμος»
  Ἀπόδοση στή νέα Ἑλληνική: Ἱερομόναχος Βενέδικτος
  Ἔκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη, Ἅγιον Ὄρος http://users.uoa.gr/

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra