Της Ολυμπίας
αποκλειστικά για την katanixi.gr

«Οἱ Χριστιανοί ὀφείλουν νά μήν ἔχουν διαμάχες οὔτε νά νιώθουν μνησικακία καί μίσος κατά τῶν ἀδελφῶν τους» (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Γ΄ Μέρος

Ὁ πατήρ Εὐθύμιος ἱερομόναχος «Σταυρουδᾶ», γράφει γιά τό Βίο τοῦ ὁσιολογιωτάτου, μακαρίτου καί ἀοιδίμου Νικοδήμου Mοναχοῦ, τά ἑξῆς:

Καταγωγή καί ἀγωγή –παιδεία πολυτάλαντη

Νάξος εἶναι μία νῆσος ἀπό τάς καλουμένας Κυκλάδας, ὀνομαστή καί λαμπρά εἰς τούς παλαιούς καιρούς τῶν Ἑλλήνων, καί μάλιστα ταύτην ἐκόσμησεν Ἰωσήφ ὁ θαυμάσιος, ὁ Βρυέννιος, μέ τήν καλλίστην καί ὡραιοτάτην ἔκφρασιν καί περιγραφήν τοῦ ἐν αὐτῆ παρατρέχοντος ποταμοῦ, ἐν εἴδει ἐπιστολῆς, εἰκοστῆς ἀριθμουμένης, πρός τινα φίλον του, ὑπό ἕνα Μητροπολίτην τελοῦσα ὁμοῦ μέ τήν παρακειμένην αὐτῆ Πάρον καί τήν Ἀντίπαρον. (7)

Οὗτος ὁ πολύς ἐν σοφίᾳ καί μέγας ἐν ἀρετῇ, ὁ περιφανής τῆς Ἐκκλησίας φωστήρ καί διδάσκαλος, τό στόμα τῶν πάλαι Ὁσίων διδασκάλων θεῖος Νικόδημος, ἐγεννήθη ἐν τῇ νήσῳ τῶν Κυκλάδων Νάξῳ, κατά τό σωτήριον ἔτος 1749, ἐκ γονέων εὐσεβῶν καί ἐναρέτων, Ἀντωνίου καί Ἀναστασίας, τό ἐπίθετον Καλλιβούρτση. (8)

Διά τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος ὠνόμασαν αὐτόν Νικόλαον, καί πρῶτοι οὗτοι ἐγαλούχησαν τόν υἱόν των, διά τῶν ζωηφόρων τῆς Πίστεως ναμάτων, ἐκ βρεφικῆς ἡλικίας.

Τρανή ἀπόδειξις τῆς θερμῆς τῶν γονέων τοῦ Ὁσίου εὐσεβείας, καί μάλιστα τῆς μητρός αὐτοῦ, εἶναι τό γεγονός, ὅτι βραδύτερον αὕτη ἐγένετο μοναχή, ἄρασα τόν ἐλαφρόν τοῦ Κυρίου ζυγόν, μετονομασθεῖσα Ἀγάθη.

Ἐξ ἀπαλῶν ὀνύχων ἐφαίνετο ὁ Ὅσιος ὁ ὁποῖος ἔμελλε νά ἀποβῇ μετά ταῦτα· διότι ἦτο λίαν προσεκτικός καί φρόνιμος, καίτοι ἐν παιδικῇ ἡλικίᾳ, ἀποφεύγων τάς ματαίας συναναστροφάς καί πᾶν δυνάμενον νά φέρῃ βλάβην εἰς τόν ἔσω ἄνθρωπον.

Ἐπιμέλεια ἠθῶν, ἀγχίνοια ἔξοχος, τρόπων εὐκοσμία, ζῆλος περί τά καλά καί ὠφέλιμα, ἀγάπη πρός τήν θύραθεν καί τήν κατά Θεόν παιδείαν, ἦσαν τά χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοῦ νεαροῦ Νικολάου.

Ἀλλά πλέον πάντων διεκρίνετο διά τήν μεγάλην ὀξύτητα τοῦ νοός, τήν ἀκριβῆ διορατικότητα, τήν λαμπράν εὐφυΐαν καί τήν ἀπέραντον μνήμην, δι᾿ ὧν κατέπληττεν, ὅχι μόνον τούς συνομήλικας, ἀλλά καί πάντα τούς ὁρῶντας τοσαῦτα ἐξαίρετα προσόντα καί ἀγλαά προτερήματα ἐν τοιαύτῃ νεαρᾷ ἡλικίᾳ.

Τά πρῶτα γράμματα ἐδιδάχθη ἐν τῇ Νάξῳ, ἐν τῇ ἰδιαιτέρᾳ αὐτοῦ πατρίδι Χώρᾳ, παρά τοῦ ἱερέως τῆς ἐνορίας του, παρά τοῦ ὁποίου καί ἐδιδάσκετο συγχρόνως τήν πρός τόν Χριστόν ἀγάπην καί πρός τήν Ἁγίαν Αὐτοῦ Ἐκκλησίαν, καί πᾶν ὠφέλιμον καί λυσιτελές, καί τόν ὁποῖον ἱερέα μετ᾿ εὐλαβείας καί προθυμίας πολλῆς ἐξυπηρέτει, διακονῶν, κατά τήν τέλεσιν τῆς Θείας Λειτουργίας καί λοιπάς ἱεροπραξίας.

Καταρτισθείς οὕτω καταλλήλως ὁ μακάριος παρά τοῦ εὐλαβοῦς ἱερέως τῆς ἐνορίας, ἐφοίτησεν ὕστερον εἰς τήν ἐν Νάξῳ Σχολήν, ἐν τῇ ὁποίᾳ ἐδιδάχθη τά θύραθεν καί ἱερά γράμματα, παρά τοῦ ἐναρέτου καί σοφοῦ διδασκάλου τοῦ Γένους Ἀρχιμανδρίτου Χρυσάνθου, ἀδελφοῦ τοῦ θαυμαστοῦ καί περιβοήτου «ἐν λόγῳ καί ἔργῳ καί ἀναστροφῇ» Ἰσαποστόλου καί Ἱερομάρτυρος Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ.

«Ἦτον ἀπό ὅλους ἠγαπημένος»

5. Ὄντας δέ εἰς τό Σχολεῖον ὁ μακαρίτης δέν ἦτον καθώς μερικοί βάρος τοῦ Σχολείου, ἀλλά ἦτον ἀπό ὅλους ἠγαπημένος, ἀπό διδασκάλους, ἀπό ἐπιτρόπους τοῦ Σχολείου καί ἀπό τούς συμμαθητάς του.

Καί μαρτυροῦσί μου τόν λόγον τά γράμματα ὁπού τοῦ ἔστελναν οἱ μακαρῖται διδάσκαλοι, ὁ Ἱερόθεος καί μετ᾿ αὐτόν ὁ Χρύσανθος, καί μάλιστα ὁ Ἱερόθεος τοῦ ἔγραφεν:

– «Ἔλα, υἱέ μου, κἄν τώρα εἰς τό γῆρας μου, νά σέ ἀφήσω μετά θάνατον εἰς τό Σχολεῖον διδάσκαλον, ὅτι δέν ἔχω ἄλλον ὡσάν ἐσένα ὅμοιον εἰς τήν προκοπήν».

Οἱ δέ μαθηταί, ἐκεῖ ὁπού ὡς ἄνθρωποι καί αὐτοί, ἐμπαθεῖς καί φιλόδοξοι, ἀκόλουθον ἦτον νά τόν ζηλεύωσι καί τρόπον τινά νά τόν φθονοῦσι, ἀλλά καί αὐτοί τόν ἀγαποῦσαν ὡς ἀδελφόν καί τόν ἐτιμοῦσαν ὡς προκομμενέστερον ἀπό λόγου τους.

Ἀκόλουθον, λέγω, ἦτον νά τόν φθονήσουν, διότι τόν ἔβλεπον, ἀφοῦ ἔπαιρνε τό μάθημα, ἐστέκετο εἰς ἕνα μέρος τοῦ Σχολείου καί τό ἐθεωροῦσε κατά μόνας, καί μετά τοῦτο εὐθύς ἔλεγε καί τήν ἐξήγησιν, καί, καθώς μᾶς ἔλεγεν, ὑπεράνω τῆς ὥρας δέν ἐγίνετο ὁ κόπος του.

Καί ἔλεγεν ὅτι εἶχε πεντέξι ὁσπίτια ἀρχοντικά καί εἰς αὐτά ἐμοίραζε τήν ἐξήγησιν τοῦ μαθήματός του, εἰς τό τάδε ὁσπίτιον τό καί τό, καί εἰς τό τάδε τό καί τό.

Καί ἔπειτα ἐκοιμᾶτον ὅλην τήν νύκτα κᾳί τό ταχύ, ὅταν ἐξυπνοῦσε, ἐσυλλογίζουνταν καί τά ηὕρισκεν καί ἐπήγαινεν καί ἄλλαζε τό μάθημά του.

Δέν ἐφθονεῖτο, λέγω, διότι ἦτον εἰς ὅλους καλοϋπήκοος· ὁ ἕνας, «Νικόλαε, γράψε μου ἐτοῦτο», ὁ δέ εὐθύς μετά χαρᾶς τό ἔγραφεν· ὁ ἄλλος, «ἐξήγησόν μοι τοῦτο» καί μέ προθυμίαν ὄχι μόνον αὐτά, ἀλλά καί ἄλλα, ὁπού δέν τά εἶχεν ὁ ἀδελφός εἰς τόν νοῦν του, τόν ἐσυμβούλευεν.

Εἰς τόν οἰκίσκον ὁπού ἦτον αὐτός ἦτον καί ἄλλοι δύο ἀδελφοί μαθηταί, καί ὁ ἕνας ἦλθεν ἐδῶ καί μᾶς ἔλεγεν· «ἐμεῖς ἐκαθήμεθα ὅλην τήν νύκτα καί ἐμελετούσαμεν μέ τόν λύχνον, καί αὐτός κάποτε ἐξυπνοῦσε καί μᾶς ἔλεγεν»:

– «Κοιμηθῆτε, βρέ, νά ἀναπαυθῇ ὁ νοῦς σας, διά νά εὕρῃ τό μάθημα εὔκολα».

Συνήθειαν εἴχασιν εἰς τό Σχολεῖον καί ἐμαγείρευον οἱ μαθηταί ἀραδικῶς ὁ καθείς, καί ὅταν ἤρχετο ἡ ἀράδα τοῦ Νικολάου διά νά μαγειρεύσῃ, τοῦτο μόνον ἔκαμνε, ἔβανε τήν ποδίαν εἰς τήν μέσην του, τάς δέ ὑπηρεσίας τοῦ μαγειρείου τάς ἐτελείωναν οἱ συμμαθηταί του, διά νά τόν ἔχουν εὐπειθῆ εἰς τά ζητήματά τους.

Εἶναι δέ γνωστόν, ὅτι εἰς τήν Νάξον, τῇ μερίμνῃ τῶν λογίων Ἀρχιερέων Θεωνᾶ, Ἀθανασίου, Ἰωάσαφ καί ἄλλων, εἶχεν ἱδρυθῆ Σχολή, ἡ ὁποία ἀπό τοῦ 1770 καί ἐντεῦθεν ἀνεκαινίσθη.

Ἀπό δέ τοῦ 1781 ἐγκατεστάθη ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, ἔνθα ἐλειτούργει μέχρι τοῦ 1821.

Εἰς τήν Σχολήν ταύτην ἐχρημάτισε διευθυντής ὁ ῥηθείς Ἀρχιμανδίτης Χρύσανθος ὁ Αἰτωλός, καί ἐδίδαξεν ἐν συνεχείᾳ μέχρι τοῦ θανάτου αὐτοῦ, ἐπισυμβάντος ἐν ἔτει 1785.

Τοιούτου διδασκάλου τυχών, ὁ νεαρός Νικόλαος ἐξεπαιδεύθη θαυμασίως ὡς ἔδει, καί ἐξεκαύθη ἡ φιλόθεος αὐτοῦ καρδία πρός πλείονα παιδείαν καί ἐκμάθησιν ἀνωτέρων γνώσεων.

Ἄγων δέ τό 15ον ἔτος τῆς ἡλικίας μετεφέρθη ὑπό τοῦ πατρός αὐτοῦ εἰς Σμύρνην, εἰς τήν λαμπράν ἐλληνικήν Σχολήν τῆς πόλεως ταύτης, τήν ὀνομασθεῖσαν ἀργότερον καί γενομένην περιάκουστον ὡς Εὐαγγελικήν Σχολήν, καί εἰσήχθη ὡς οἰκότροφος ἐν τῷ μαθητικῷ αὐτῆς κοινοβίῳ.

Ἐνταῦθα ἔσχε σπουδαιότερον διδάσκαλον τόν ἐπιφανῆ κατά τήν ἐποχήν ἐκείνην διά τήν παιδείαν καί ὀνομαστόν διά τήν ἀρετήν Ἱερόθεον Βουλισμᾶν τόν Ἰθακήσιον.

Καί παρέμεινεν ἐν τῇ Σχολῇ ἐπί πέντε ἔτη.

Προκόπτων ὁ μακάριος εἰς τά μαθήματα κατέπληττε τούς πάντας διά τάς θαυμασίας αὐτοῦ ἐπιδόσεις, τήν πλουσιωτάτην μνήμην, τήν φωτεινήν κρίσιν, ἀλλά καί διά τήν ἄκραν ἐπιμέλειαν, τῶν ἠθῶν καί τήν χρηστότητα τῶν τρόπων.

Δι᾿ αὐτόν θά ἠδύνατο νά λεχθῇ ὅ,τι ὁ Θεολόγος Ἅγιος Γρηγόριος εἶπε διά τόν Μέγαν Βασίλειον:

– «Ποῖον εἶδος οὐκ ἐπῆλθε παιδεύσεως;

Μᾶλλον δέ ποῖον οὐ μεθ᾿ ὑπερβολῆς ὡς μόνον;

Οὕτω μέν ἅπαντα διελθών, ὡς οὐδείς ἕν· οὕτω δέ εἰς ἄκρον ἕκαστον, ὡς τῶν ἄλλων οὐδείς».

Τίνα σπουδήν καί ὁποίαν ἐπιμέλειαν ἔβαλεν ὁ εὐλογημένος Νικόλαος εἰς τά μαθήματα, νά τό παραστήσω ἐγώ δέν εἶναι χρεία.

Ἀλλά κάθε γνωστικός ἀκούοντας ὅτι τέσσαρας χρόνους μόνον ἐαλαἤστάθη εἰς τό Σχολεῖον καί βλέποντας καθένας τά βιβλία του καταλαμβάνει καί τήν προθυμίαν του καί τήν ἀγχίνοιαν τοῦ νοός του, μέ τήν ὁποίαν τόν ἐπλούτισεν ὁ Θεός.

Τόσον, ὁπού ὅ,τι βιβλίον ἀνέγνωθε κάθε ἐπιστήμης ἤ λόγον ἤκουεν ἄξιον μαθήσεως, τόν ἐσφράγιζεν εἰς τό κρανίον του, τό ὁποῖον ἀληθινά ἦτον ὡσάν ἕνα θ η σ α υ ρ ο φ υ λ ά κ ι ο ν.

Καί εἰς καιρόν τόν ἁρμόζοντα τόν ἐβλέπαμεν ὁπού τά ἐξεκένωνε.

Καί κατ᾿ αὐτόν τόν τρόπον ἐπλήρωνε τό Δαβιτικόν ἐκεῖνο λόγιον, ὅτι: «τόν καρπόν αὐτοῦ ἔδιδεν ἐν καιρῷ αὐτοῦ καί τό φύλλον αὐτοῦ οὐκ ἀποῤῥυήσεται».

Καί ἔτρεχαν ἀπό τήν γλῶσσαν του, καθώς βλέπεις ἕνα μελισσοκόφινον γεμᾶτον εἰς καιρόν ὁπού εὑρίσκει τήν νομήν του, ὁπού τρέχει ἀδιάκοπα.

Ἔτσι καί αὐτός ὁ μακαρίτης, ὅταν ὡμιλοῦσε, ἤφερνε ταῖς μαρτυρίαις μέ τοιοῦτον τρόπον, ὁπού σχεδόν δέν ἐπρόφθανεν ἡ γλῶσσα νά εἰπῇ ὅσα ὁ νοῦς ἐκατέβαζεν:

– Τά ῥητά τῆς Θείας Γραφῆς, τῶν Ἁγίων τάς ἐξηγήσεις τε καί νοήματα, τούς Θείους Κανόνας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, Συνόδων τε καί Πατέρων, μέ τάς ἐκδόσεις τῆς τυπογραφίας καί μέ τάς σελίδας, τά δέ χειρόγραφα τό καθένα ποῦ τό ἀπάντησε.

Ἀλλά ταῦτα μέν ἀφέντες κατά τό παρόν ἐπί τό προκείμενον ἐπανέλθωμεν”.

Οἱ κ υ ρ ι ώ τ ε ρ ε ς ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου, ὑπό τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου:

3. Οἱ Χριστιανοί ὀφείλουν νά μήν ἔχουν διαμάχες οὔτε νά νιώθουν μνησικακία καί μίσος κατά τῶν ἀδελφῶν τους, ἀλλά κι’ ἄν ἀκόμα παρεξηγηθοῦν μεταξύ τους, ὀφείλουν γρήγορα νά συμφιλιωθοῦν. (9)

Ὅποιος Χριστιανός ὀργίζεται ἐναντίον τοῦ ἀδελφοῦ του χωρίς εὔλογη ἀφορμή, εἶναι ὑπόδικος στό τοπικό δικαστήριο.

Καί ὅποιος πεῖ τόν ἀδελφό του «ρακά», δηλαδή «ἀνόητε», εἶναι ὑπόδικος στό ἀνώτατο δικαστήριο.

Καί ὅποιος πεῖ τόν ἀδελφό του «βλάκα», αὐτός θά καταδικαστεῖ στή φωτιά τῆς Κολάσεως (Ματθ. 5, 22).

Ἄν πᾶς στήν ἐκκλησία γιά νά δώσεις κάποια προσφορά, καί ἐκεῖ θυμηθεῖς ὅτι ὁ ἀδελφός σου εἶναι λυπημένος μαζί σου, ἄφησε ἐκεῖ, μπροστά στήν Ἐκκλησία, τήν προσφορά σου, πήγαινε νά συμφιλιωθεῖς πρῶτα μέ τόν ἀδελφό σου καί ὕστερα ἔλα νά προσφέρεις τό δῶρο σου (Ματθ. 5, 23-24).

Κοίταξε νά συμφιλιωθεῖς γρήγορα μέ τόν ἀδελφό σου μέ τόν ὁποῖο βρίσκεστε σέ ἀντιδικία, ὅσο ἀκόμα εἶστε στή στράτα τῆς ἐδῶ ζωῆς (Ματθ. 5, 25).

Ὅποιος νομίζει πώς μπορεῖ νά εἶναι φιλόνικος, ἄς ξέρει πώς οὔτε ἐγώ οὔτε οἱ Ἐκκλησίες τοῦ Θεοῦ ἔχουν τέτοια συνήθεια, δηλαδή νά φιλονικοῦμε (Α´ Κορ. 11, 16).

Ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ δέν πρέπει νά φιλονικεῖ, ἀλλά πρέπει νά εἶναι ἤπιος ἀπέναντι σέ ὅλους, διδακτικός, ἀνεξίκακος (Β´ Τιμ. 2, 24).

Ἡ δύση τοῦ ἡλίου νά μή σᾶς βρίσκει ποτέ ὀργισμένους (Ἐφεσ. 4, 26).

Ὅποιος μισεῖ τόν ἀδελφό του βρίσκεται στό σκοτάδι, καί πορεύεται μέσα στό σκοτάδι, καί ποῦ πάει δέν ξέρει, γιατί τό σκοτάδι ἔχει τυφλώσει τά μάτια του (Α´ Ἰω. 2, 11).

Καθένας πού μισεῖ τόν ἀδελφό του εἶναι φονιάς. Καί ξέρετε πώς κανένας φονιάς δέν ἔχει συμμετοχή στήν αἰώνια ζωή (Α´ Ἰω. 3, 15).

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, στό ἔργο του ὁ «Ἀόρατος Πόλεμος», γράφει τά ἑξῆς:

– Νά θυμᾶστε ὅτι ὑποχεσθήκατε στό ἅγιο Βάπτισμα ὅτι ἀπαρνῆσθε καί πολεμᾶτε τόν σατανᾶ καί ὅλα τά ἔργα του καί κάθε λατρεία του καί κάθε ἁμαρτία του, τά ὁποῖα ἔργα του εἶναι αὐτά τῆς φιληδονίας, τῆς φιλοδοξίας καί τῆς φιλαργυρίας καί τά ὑπόλοιπα πάθη. (10)

Ὁπότε καί νά ἀγωνίζεστε, ὅσο μπορεῖτε, γιά νά κατατροπώσετε, γιά νά τόν ντροπιάσετε καί γιά νά τόν νικήσητε μέ ὅλη σας τήν τελειότητα.

– Ποιά δέ εἶναι ἡ πληρωμή καί ὁ μισθός, πού ἔχετε νά πάρετε γιά αὐτή τή νίκη σας;

– Πολύς καί μεγάλος.

Καί ἀκοῦστε ἀδελφοί μου,αὐτό αὐτολεξεί ἀπό τό ἴδιο τό στόμα τοῦ Κυρίου, ὁπού μᾶς τό ὑπόσχεται στήν Ἱερή Ἀποκάλυψι.

1. «Σέ ὅποιον νικήσει θά τοῦ δώσω νά φάῃ τόν καρπό ἀπό τό δένδρο τῆς ζωῆς, πού βρίσκεται στόν Παράδεισο τοῦ Θεοῦ μου» (Ἀποκ. 2, 7).

2. «Τόν νικητή δέν θά τόν πειράξη ὁ δεύτερος θάνατος» (Ἀποκ. 2, 11).

3. «Σέ ὅποιον νικήσῃ θά τοῦ δώσω ἀπό τό κρυμμένο μάννα» (Ἀποκ. 2, 17).

4. «Στό νικητή θά τοῦ δώσω τήν ἐξουσία πού κι’ ἐγώ πῆρα ἀπό τόν Πατέρα μου κι’ ἀκόμη θά τοῦ δώσω τό ἄστρο τό πρωινό» (Ἀποκ. 2, 28).

5. «Τόν νικητή θά τόν ντύσῃ ὁ Θεός μέ τά λευκά ροῦχα τῆς νίκης· δέν θά διαγράψω τό ὄνομά του ἀπό τό βιβλίο τῆς ζωῆς καί θά τόν ἀναγνωρίζω ὡς δικό μου μπροστά στόν Θεό καί τούς ἀγγέλους του» (Ἀποκ. 3, 5).

6. «Τόν νικητή θά τόν κάνω στῦλο στό ναό τοῦ Θεοῦ μου» (Ἀποκ. 3, 12).

7. «Τόν νικητή θά τόν βάλω νά καθίσῃ μαζί μου στόν θρόνο μου» (Ἀποκ. 3, 21).

8. «Ὁ νικητής θά τά κληρονομήσῃ ὅλα, κι’ ἐγώ θά εἶμαι Θεός του κι’ αὐτός παιδί μου» (Ἀποκ. 21, 7).

– Βλέπετε ἀξιώματα;

– Βλέπετε μισθούς;

– Βλέπετε τό ὀκταπλάσιο αὐτό στεφάνι, τό ὁποῖο εἶναι γεμάτο ἄνθη καί ἁμαράντινο, ἀλλά πολλά περισσότερα στεφάνια θά σᾶς πλέξουν ἀδελφοί, ἄν νικήσετε τόν διάβολο.

Σέ αὐτό λοιπόν μαθητεύετε, στό νά ἀγωνίζεστε καί νά ἐγκρατεύεστε «γιά νά μή πάρη κανένας τό στεφάνι σας» (Ἀποκ. 3, 11).

Ἀμήν, γένοιτο!

Συνεχίζεται…

• 7. Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Ὁ πρωτότυπος βίος του.
  Ὑπό Εὐθυμίου Ἱερομονάχου τοῦ Σταυρουδᾶ (1813). http://users.uoa.gr/
• 8. Βίος καί πολιτεία καί λαμπροί ἀγῶνες τοῦ Ὁσίου καί Θεοφόρου Πατρός ἡμῶν καί σοφωτάτου Διδασκάλου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Ποίημα Γερασίμου Μοναχοῦ Μικραγιαννανίτου
  (Ἐκ τοῦ βιβλίου: Διονυσιάτικον Ἁγιολόγιον, ἔκδοσις Ἱερᾶς Μονῆς Διονυσίου Ἁγίου Ὄρους, Ἅγιον Ὄρος, 2004, σελ. 98-130) http://users.uoa.gr/
• 9. Οἱ κυριώτερες ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. http://users.uoa.gr
• 10. Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου «Ἀόρατος Πόλεμος»
  Ἀπόδοση στή νέα Ἑλληνική: Ἱερομόναχος Βενέδικτος
  Ἔκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη, Ἅγιον Ὄρος http://users.uoa.gr/

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra

Δείτε σχετικά:
– Το Συναξάρι του Οσίου Νικοδήμου Μοναχού του Αγιορείτου (Α΄ Μέρος, Β΄)