Της Ολυμπίας
αποκλειστικά για την katanixi.gr

«Κάθε Χριστιανός ὀφείλει ν᾽ ἀγαπᾶ τόν ἀδελφό του» (Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Β΄ Μέρος

Οἱ «Κολλυβάδες» Ἅγιοι τῆς Φιλοκαλίας τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν Πατέρων στάθηκαν ὡς «ἀνάχωμα» καί μέ δριμεία κριτική ἔναντι τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Διαφωτισμοῦ, οἱ ὁποῖοι ὅμως ἀπέρριψαν ὅλα τά στοιχεῖα ἐκεῖνα πού ἀπειλοῦσαν νά νοθεύσουν τήν γνησιότητα τοῦ ἤθους καί τοῦ τρόπου ζωῆς τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν καί κυρίως τῶν Ἑλλήνων–Ῥωμηῶν!

Ἡ «κολλυβαδική θεολογία» μέσα ἀπό τήν τριανδρία τῶν ἁγίων, τοῦ Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τοῦ Ἀθανασίου Παρίου καί τοῦ Μακαρίου Νοταρᾶ τροφοδότησε τό ὑπόδουλο Γένος τῶν Ῥωμηῶν μέ μία σειρά ἀπό κείμενα γιά τήν τόνωση τῆς αὐτοσυνειδησίας τους, καί γιά τήν διατήρηση τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως.

Τό ὀρθόδοξο ἀσκητικό ἰδεῶδες, τό ὁποῖο προῆλθε μόνο μέσα ἀπό τό γνήσιο παραδοσιακό πνεῦμα τοῦ ὀρθόδοξου μοναχισμοῦ, ἔδινε τόν «ἀληθινό λόγο» τῆς ἐσωτερικῆς ἀφύπνισης γιά ὅλες τίς οὐσιώδεις πνευματικές ἀνάγκες πού ἀνέκαθεν εἶχε ἡ ὑπόδουλη Ῥωμηοσύνη.

Ὁ «ἀληθινός λόγος» τῶν «Κολλυβάδων» ἁγίων Πατέρων, ὁ ὁποῖος δόθηκε ἀπό τότε καί ἑδραιώθηκε στήν ὀρθόδοξη συνείδηση τῶν Ῥωμηῶν πράγματι ἀντιστάθηκε στό ἀντιορθόδοξο, ἀντιεκκλησιαστικό, ὅπως καί τό ἀντιμοναχικό – ἀντικληρικό πνεῦμα τῆς ἐποχῆς τους, μέχρι καί τήν δική μας, τήν σημερινή ἀθεϊστική ἐποχή.

Ἀντιστάθηκε ἀκόμη στόν ἠθικισμό ὁ ὁποῖος λειτουργοῦσε σέ βάρος τοῦ ὑγιοῦς ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος, ἐπίσης στήν ἐναντίωση στόν ἕως τότε παραδοσιακό τρόπο ἁγιογράφησης τῶν ὀρθοδόξων ναῶν καί τήν δίχως φειδώ μονόπλευρη ἔξαρση τοῦ νεοκλασσικισμοῦ – ἀρχαιολατρίας – νεοπαγανισμοῦ τῆς λεγομένης «ἀνάστασης» τῆς Ἀρχαίας Ἑλλάδας.

Μέσα ἀπό αὐτό τόν πνευματικό «φακό ὁράσεως» θά πρέπει νά ἰδωθεῖ καί τό τεράστιο συγγραφικό ἔργο τοῦ ἁγίου μας, μέ τά πολυποίκιλα θέματα καί τό τυπωμένο πραγματικά μέσα ἀπό πάρα πολλές ἀντίξοες συνθῆκες.

Ὁ πατήρ Γεράσιμος Μοναχός Μικραγιαννανίτης, γράφει γιά τό Βίο καί τήν πολιτεία ὅπως καί γιά ὅλους τούς λαμπρούς ἀγῶνες τοῦ Ὁσίου καί Θεοφόρου Πατρός ἡμῶν καί σοφωτάτου διδασκάλου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τά ἑξῆς:

“Ἡ ἀρετή εἶναι ὄντως μέγα καί οὐράνιον πρᾶγμα, ὡς ἔχουσα πηγήν καί ἀρχήν τόν Θεόν, καί ὡς τιμῶσα καί δοξάζουσα τούς φίλους καί ἐργάτας αὐτῆς. (4)

Δι᾿ αὐτῆς ἐτιμήθησαν οἱ Ἅγιοι Προφῆται, ἐμεγαλύνθησαν οἱ θεηγόροι Ἀπόστολοι, ἠνδραγάθησαν οἱ καλλίνικοι Μάρτυρες, ἐλαμπρύνθησαν οἱ θεοειδεῖς Ἱεράρχαι καί ᾠκειώθησαν τῷ Θεῷ οἱ ἀπ᾿ αἰῶνος θεοφόροι Πατέρες.

Διά τῆς ἀρετῆς εἰργάσαντο «ξένα καί παράδοξα» ἐν τῷ κόσμῳ οἱ ἀγαπήσαντες τῷ Θεῷ Ἅγιοι, καί ἀνεδείχθησαν πολύφωτοι φωστῆρες, «λόγον ζωῆς ἐπέχοντες» καί φαίνοντες «ἀπό ἀνατολῶν ἡλίου μέχρι δυσμῶν», πρός φωτισμόν «τῶν ἐν σκότει καί σκιᾷ θανάτου», κατά τήν θείαν ῥῆσιν, καί πρός σωτηρίαν ψυχῶν αἰώνιον.

Ἡ ἀρετή ἀναδεικνύει τόν ἄνθρωπον μακάριον, ἄγγελον ἐπίγειον, πλήρη Θείου φωτός, σιωπῶντα καί λαλοῦντα καί ὁρώμενον, ἔμψυχον στηλογραφίαν παντός καλοῦ καί λυσιτελοῦς, κληρονόμον Θεοῦ, συγκληρονόμον Χριστοῦ.

Τῆς ἀρετῆς φίλος γνήσιος καί ἀληθής ἐργάτης καί μυσταγωγός καί ὑποφήτης, «ἔργῳ καί λόγῳ», ὑπήρξε καί ὁ θεοφόρος Νικόδημος, ὁ μέγας τῆς Ἐκκλησίας καί π ο λ ύ σ ο φ ο ς διδάσκαλος.

Τό θαῦμα τῶν ἐν Ἄθῳ μοναστῶν, ὁ φαεινός ἑωσφόρος τῆς οὐρανίου σοφίας καί τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς· ὁ ἐν ἐσχάτοις λάμψας καιροῖς, καί καταφωτίζων τῆς οἰκουμένης τά πέρατα διά τῶν θεοσόφων αὐτοῦ συγγραμμάτων.

Ἡ εὔηχος σάλπιγξ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· ἡ μελίῤῥυτος καί σοφωτάτη γλῶσσα, ἡ ἐν «δυνάμει λόγου» διατρανοῦσα καί ἀναπτύσσουσα τά ῥήματα τῆς αἰωνίου ζωῆς καί τά τῶν Πατέρων συνεπτυγμένα νοήματα.

Τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς ὁ πρακτικώτατος ὑφηγητής· τῶν πνευματικῶν ἀναβάσεων ὁ θεοειδής μυστογράφος, καί τῶν ἐν αὐταῖς ἐλλάμψεων ὁ ἐκφάντωρ, τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας «ὁ στῦλος καί ἑδραίωμα» καί τό ἐξαίρετον καύχημα.

Καί πάσης αἱρετικῆς καί κενοφώνου διδαχῆς ὁ ἰσχυρώτατος καθαιρέτης· ὁ πολυειδῶς καί πολυτρόπως δοξάσας τόν Θεόν, καί ἐπαξίως παρά Θεοῦ δοξασθείς.

«Τούς δοξάζοντάς με ἀντιδοξάσω», λέγει Κύριος Παντοκράτωρ”.

Οἱ κ υ ρ ι ώ τ ε ρ ε ς ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου, ὑπό τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου:

2. Κάθε Χριστιανός ὀφείλει ν᾽ ἀγαπᾶ τόν ἀδελφό του (τόν συνάνθρωπό του). (5)

– Δεύτερη ἐντολή, ὅμοια μέ τήν πρώτη, εἶναι τό ν᾽ ἀγαπήσεις τόν συνάνθρωπό σου ὅπως ἀγαπᾶς τόν ἑαυτό σου (Ματθ. 22, 39).

– Σᾶς δίνω μιά νέα ἐντολή: Ν᾽ ἀγαπᾶτε ὁ ἕνας τόν ἄλλον. Ὅπως σᾶς ἀγάπησα ἐγώ, ἔτσι ν᾽ ἀγαπᾶτε κι’ ἐσεῖς ὁ ἕνας τόν ἄλλον (Ἰω. 13, 34).

– Ἀπ᾽ αὐτό τό γνώρισμα θά μάθουν ὅλοι οἱ ἄπιστοι πώς εἶστε μαθητές μου, ἄν δηλαδή ἔχετε ἀγάπη μεταξύ σας (Ἰω. 13, 35).

– Χρέος ἄλλο νά μήν ἀφήνετε σέ κανένα, ἐκτός ἀπό τήν ἀγάπη πού ὀφείλετε ὁ ἕνας στόν ἄλλον.

– Ἐπειδή ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τόν ἀδελφό του, ἔχει ἐκπληρώσει ὅλο τό νόμο τοῦ Θεοῦ. Κι’ αὐτό, γιατί τό «μή μοιχεύσεις», «μή φονεύσεις», «μήν κλέψεις», «μήν ψευδομαρτυρήσεις», «μήν ἐπιθυμήσεις», κι’ ὅλες οἱ ἄλλες ἐντολές, σ᾽ αὐτή τήν ἐντολή συνοψίζονται καί περιλαμβάνονται: Στό ν᾽ ἀγαπήσεις τόν συνάνθρωπό σου σάν τόν ἑαυτό σου (Ρωμ. 13, 8-9).

– Ἀγαπῆστε μέ καθαρή καρδιά ὁ ἕνας τόν ἄλλον (Α´ Πέτρ. 1, 22).

– Νά ἀγαπᾶτε τούς ἀδελφούς σας (Α´ Πέτρ. 2, 17).

– Ἄν τόσο πολύ μᾶς ἀγάπησε ὁ Θεός, ὀφείλουμε κι’ ἐμεῖς νά ἀγαποῦμε ὁ ἕνας τόν ἄλλον (Α´ Ἰω. 4, 11).

– Ὅποιος δέν ἀγαπᾶ τόν ἀδελφό του, αὐτός βρίσκεται σέ κατάσταση πνευματικοῦ θανάτου (Α´ Ἰω. 23, 14).

– Νά πῶς μάθαμε τί εἶναι ἀγάπη: Ὅπως ὁ Χριστός πρόσφερε τή ζωή Του στό θάνατο γιά χάρη μας, ἔτσι κι’ ἐμεῖς ὀφείλουμε νά προσφέρουμε καί τή ζωή μας ἀκόμη γιά τούς ἀδελφούς μας (Α´ Ἰω. 3, 16).

– Παιδιά μου, ἄς μήν ἀγαποῦμε μέ τά λόγια μόνο καί μέ τή γλώσσα, ἀλλά ἔμπρακτα καί ἀληθινά (Α´ Ἰω. 3, 18).

– Ὅποιος ἀγαπᾶ τό Θεό, αὐτός ἀγαπᾶ καί τόν ἀδελφό του (Α´ Ἰω. 4, 21).

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, στό ἔργο του ὁ «Ἀόρατος Πόλεμος», γράφει τά ἑξῆς:

– Νά θυμᾶστε ὅτι ὑποχεσθήκατε στό ἅγιο Βάπτισμα ὅτι ἀπαρνῆσθε καί πολεμᾶτε τόν σατανᾶ καί ὅλα τά ἔργα του καί κάθε λατρεία του καί κάθε ἁμαρτία του, τά ὁποῖα ἔργα του εἶναι αὐτά τῆς φιληδονίας, τῆς φιλοδοξίας καί τῆς φιλαργυρίας καί τά ὑπόλοιπα πάθη. (6)

Ὁπότε καί νά ἀγωνίζεστε, ὅσο μπορεῖτε, γιά νά κατατροπώσετε, γιά νά τόν ντροπιάσετε καί γιά νά τόν νικήσητε μέ ὅλη σας τήν τελειότητα.

– Ποιά δέ εἶναι ἡ πληρωμή καί ὁ μισθός, πού ἔχετε νά πάρετε γιά αὐτή τή νίκη σας;

– Πολύς καί μεγάλος.

Καί ἀκοῦστε ἀδελφοί μου,αὐτό αὐτολεξεί ἀπό τό ἴδιο τό στόμα τοῦ Κυρίου, ὁπού μᾶς τό ὑπόσχεται στήν Ἱερή Ἀποκάλυψι.

1. «Σέ ὅποιον νικήσει θά τοῦ δώσω νά φάῃ τόν καρπό ἀπό τό δένδρο τῆς ζωῆς, πού βρίσκεται στόν Παράδεισο τοῦ Θεοῦ μου» (Ἀποκ. 2, 7).

2. «Τόν νικητή δέν θά τόν πειράξη ὁ δεύτερος θάνατος» (Ἀποκ. 2, 11).

3. «Σέ ὅποιον νικήσῃ θά τοῦ δώσω ἀπό τό κρυμμένο μάννα» (Ἀποκ. 2, 17).

4. «Στό νικητή θά τοῦ δώσω τήν ἐξουσία πού κι’ ἐγώ πῆρα ἀπό τόν Πατέρα μου κι’ ἀκόμη θά τοῦ δώσω τό ἄστρο τό πρωινό» (Ἀποκ. 2, 28).

5. «Τόν νικητή θά τόν ντύσῃ ὁ Θεός μέ τά λευκά ροῦχα τῆς νίκης· δέν θά διαγράψω τό ὄνομά του ἀπό τό βιβλίο τῆς ζωῆς καί θά τόν ἀναγνωρίζω ὡς δικό μου μπροστά στόν Θεό καί τούς ἀγγέλους του» (Ἀποκ. 3, 5).

6. «Τόν νικητή θά τόν κάνω στῦλο στό ναό τοῦ Θεοῦ μου» (Ἀποκ. 3, 12).

7. «Τόν νικητή θά τόν βάλω νά καθίσῃ μαζί μου στόν θρόνο μου» (Ἀποκ. 3, 21).

8. «Ὁ νικητής θά τά κληρονομήσῃ ὅλα, κι’ ἐγώ θά εἶμαι Θεός του κι’ αὐτός παιδί μου» (Ἀποκ. 21, 7).

– Βλέπετε ἀξιώματα;

– Βλέπετε μισθούς;

– Βλέπετε τό ὀκταπλάσιο αὐτό στεφάνι, τό ὁποῖο εἶναι γεμάτο ἄνθη καί ἁμαράντινο, ἀλλά πολλά περισσότερα στεφάνια θά σᾶς πλέξουν ἀδελφοί, ἄν νικήσετε τόν διάβολο.

Σέ αὐτό λοιπόν μαθητεύετε, στό νά ἀγωνίζεστε καί νά ἐγκρατεύεστε «γιά νά μή πάρη κανένας τό στεφάνι σας» (Ἀποκ. 3, 11).

Ἀμήν, γένοιτο!

Συνεχίζεται…

• 4. Βίος καί πολιτεία καί λαμπροί ἀγῶνες τοῦ Ὁσίου καί Θεοφόρου Πατρός ἡμῶν καί σοφωτάτου Διδασκάλου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. Ποίημα Γερασίμου Μοναχοῦ Μικραγιαννανίτου
• (Ἐκ τοῦ βιβλίου: Διονυσιάτικον Ἁγιολόγιον, ἔκδοσις Ἱερᾶς Μονῆς Διονυσίου Ἁγίου Ὄρους, Ἅγιον Ὄρος, 2004, σελ. 98-130) http://users.uoa.gr/
• 5. Οἱ κυριώτερες ἐντολές τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου. http://users.uoa.gr/
• 6. Ὁσίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου «Ἀόρατος Πόλεμος»
  Ἀπόδοση στή νέα Ἑλληνική: Ἱερομόναχος Βενέδικτος
  Ἔκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη, Ἅγιον Ὄρος http://users.uoa.gr/

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra

Δείτε σχετικά:
– Το Συναξάρι του Οσίου Νικοδήμου Μοναχού του Αγιορείτου (Α΄ Μέρος)