Δήμος Σερκελίδης, γραμματέας του συλλόγου Άγιος Ιωσὴφ ο Ησυχαστής
αποκλειστικά για katanixi.gr

Θεολόγοι εναντίον Θεολόγων. Καινοτόμοι εναντίον παραδοσιακών. Μια ειλικρινής αντιπαράθεση επιχειρημάτων υπέρ και κατά της μεταφοράς της εορτής του Πάσχα στις 9μμ του Μ. Σαββάτου…

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι έλεγαν το σοφότατο “μηδενί δίκην δικάσεις, πριν αμφοίν μύθον ακούσης”. Μην κρίνεις κανένα, πριν ακούσεις και τις δύο πλευρές. Το φετινό Πάσχα σημαδεύτηκε από την απόφαση της Ιεράς Συνόδου να μεταφέρει την ακολουθία της Ανάστασης στις 9 το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, απόφαση που προκάλεσε σχίσμα στο λαό. Τώρα που κατακάθισε ο κουρνιαχτός αυτής της καινοτομίας, ήρθε η ώρα να ελέγξουμε με νηφαλιότητα τα θεολογικά επιχειρήματα όσων υποστήριξαν την μεταφορά της Ανάστασης το βράδυ του Μ. Σαββάτου και όσων αντιτάχθηκαν στην καινοτομία αυτή.

Τα κύρια θέματα αντιπαράθεσης πάνω στα οποία ανέπτυξαν τα επιχειρήματά τους οι δύο θεολογικές πλευρές είναι τα εξής:

α. Πώς καθορίζεται η αλλαγή της ημέρας;

β. Ποια είναι η ακριβής ώρα της Αναστάσεως του Κυρίου;

γ. Το κώλυμα συνεορτασμού του Πάσχα με το νομικά Πάσχα.

δ. Το θέμα των δύο θείων λειτουργιών μέσα στην ίδια ημέρα.

ε. Το πρόβλημα της νηστείας προ της Θείας κοινωνίας.

στ. Δύναται να εφαρμοστεί οικονομία στην αλλαγή της ώρας εορτασμού του Πάσχα;

ζ. Η ανάγκη μετάθεσης της ώρας της Ανάστασης λόγω του κορωνοϊού.

Θα παρουσιάσουμε τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών, όπως καταγράφηκαν σε δημοσιευμένα κείμενα, χωρίς κοπτορραπτική και με διάθεση να μην αδικήσουμε κανένα μέρος. Το δικό μας αποφαντικό, το δια ταύτα της υποθέσεως, είναι εκπεφρασμένο σε πλήθος δημοσιεύσεων της Κατάνυξης. Ωστόσο, παρακαλούμε τους αναγνώστες μας να μελετήσουν τα κείμενα με νηφαλιότητα και έπειτα να κρίνουν ποια από τις δύο θεολογικές θέσεις είναι η σωστή, με βάση την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση, τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, τους Αγίους Πατέρες. Περιμένουμε και το δικό σας δια ταύτα.

Επειδή το παρόν συμπίλημα επιχειρημάτων είναι εκτενές, διαιρέθηκε σε επτά μέρη, όσα και τα θέματα επί των οποίων περιστράφηκε η θεολογική αντιπαράθεση των δύο μερών, καινοτόμων και παραδοσιακών. Σήμερα, ξεκινάμε με το πρώτο θέμα:

Με ποιο ημερολόγιο καθορίζεται η αλλαγή της ημέρας;

Καινοτόμοι

Σεραφείμ Πειραιώς

“…τό ἡμερονύκτιο λειτουργικῶς ἄρχεται διά τοῦ Ἑσπερινοῦ καί κατακλείεται διά τῆς ἐνάτης ὥρας. Δι’ αὐτό καί αἱ ἀπολύσεις τοῦ Ἑσπερινοῦ ὡς πρώτης Ἀκολουθίας τοῦ ἡμερονυκτίου χαρακτηριστικῶς ἀναφέρονται εἰς τό ἑορταζόμενο ἐκκλησιαστικό γεγονός ἤ τό τιμώμενο ἐκκλησιαστικό πρόσωπο καί περιλαμβάνει τόν Ἑσπερινό, τό Ἀπόδειπνο, τόν Ὄρθρο, τήν Πρώτη Ὥρα, τήν Τρίτη Ὥρα, τήν Ἕκτη Ὥρα καί τήν Ἐνάτην Ὥρα. Σημαντικό εἶναι τό γεγονός ὅτι στήν Ἀπόλυση τοῦ Ἑσπερινοῦ χρησιμοποιοῦμε ἐνεστῶτα χρόνο διά τό τιμώμενο ἐκκλησιαστικό πρόσωπο «οὗ τήν μνήμην ἐπιτελοῦμεν» καί στήν Ἐνάτη Ὥρα ἀόριστο χρόνο «οὗ τήν μνήμην ἐπετελέσαμεν». Αὐτό τό ὡρολόγιο ἐφηρμόζετο ἀπό τόν βυζαντινό τρόπο μετρήσεως τοῦ ἡμερονυκτίου πού σήμερον ἀκολουθεῖται στό Ἁγιώνυμο Ὄρος Ἄθω. Ἀπό τῆς 6ης ἑσπερινῆς τοῦ ὡρολογίου ἄρχεται ἡ νέα ἐκκλησιαστική ἡμέρα μέ τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ εἰς τόν ὁποῖον ψάλλονται τά Στιχηρά τά Δοξαστικά, τά Ἀπόστιχα καί τά Ἀπολυτίκια τῆς νέας ἡμέρας καί καταστέφεται ἡ Ἀκολουθία ἐπί Δεσποτικῶν ἑορτῶν μέ τήν ἀνάλογο ἀπόλυσι. Ἑπομένως κρίνοντες ἐκκλησιαστικῶς τό ἀναφυέν ζήτημα ἡ Παννυχίδα τῆς Ἀναστάσεως, ὁ Ὄρθρος τῆς Ἀναστάσεως καί ἡ Ἀναστάσιμος Θ. Λειτουργία οὐδόλως κωλύονται νά τελεσθοῦν εἰς οἱανδήποτε ὥρα μετά τήν δύσι τοῦ ἡλίου, διότι ἔχομε εἰσέλθει ἤδη εἰς τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως.” Ανακοινωθέν Μητροπολίτου Σεραφείμ “Διευκρινίσεις περί της ώρας της Αναστάσεως”

Ι.Μ. Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας:

“…Γιὰ τὸ σύστημα μέτρησης τῆς ὥρας τῆς ἐποχῆς, τὸ ὁποῖο ἦταν ἡλιακὸ καὶ διατηρήθηκε ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μέχρι σήμερα, ἡ ἔναρξη τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα τοποθετεῖται μετὰ τὴν δύση τοῦ ἡλίου (Μ. Σάββατο). Δηλαδὴ μὲ τὸ σύγχρονο ὡρολόγιο σύστημα στὶς 20.00 περίπου τοῦ Μ. Σαββάτου. Πιὸ ἁπλά, ἀφοῦ δύσει ὁ ἥλιος τὸ Μ. Σάββατο, ἀρχίζει ἡ Κυριακὴ τοῦ Πάσχα. Αὐτὸ ἐννοεῖ καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος ὅταν γράφει: «ὀψὲ σαββάτων, τῇ ἐπιφωσκούσῃ εἰς μίαν σαββάτων». Ἐπίσης καὶ ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς ἀναφερόμενος στὴν ὥρα τῆς Ταφῆς τοῦ Χριστοῦ γράφει: «καὶ ἡμέρα ἦν παρασκευή, σάββατον ἐπέφωσκε» (Λκ. 23,54) ἐπιβεβαιώνοντας, ὅτι τὸ τέλος τῆς ἡμέρας καὶ ἡ ἀρχὴ τῆς ἑπομένης ταυτίζονται μὲ τὴν δύση τοῦ ἡλίου καὶ τὴν ἀρχὴ τῆς νύχτας. Αὐτὴ ἡ παράδοση θεσμοθετήθηκε ἤδη στὴν Παλαιὰ Διαθήκη ἀπὸ τὸν Θεό: «ἀπὸ ἑσπέρας ἕως ἑσπέρας σαββατιεῖτε τὰ σάββατα ὑμῶν» (Λευιτ. 23,32). Συνεπῶς ἡ Κυριακὴ τοῦ Πάσχα γιὰ τὴν Ἐκκλησία ἀρχίζει μόλις ἀρχίζει ἡ νύκτα τοῦ Μ. Σαββάτου καὶ ὄχι μετὰ τὶς 12 τὸ βράδυ (μὲ τὴν σύγχρονη ὥρα). Ἐπίσης, δὲν ὑπάρχει ἱερὸς κανόνας ποὺ ὁρίζει, ὅτι ἡ ἀλλαγὴ τῆς ἡμέρας γίνεται στὶς 12 τὰ μεσάνυχτα μὲ τὸ σημερινὸ ὡράριο. Ἡ σύγχρονη ὥρα ἀκολουθεῖ τὸν μεταγενέστερο τρόπο μέτρησης τοῦ εἰκοσιτετραώρου, ὁ ὁποῖος βασίζεται στὴν μέση ὥρα (ἢ μέσο χρόνο) Γκρήνουιτς ποὺ ἄρχισε νὰ καθιερώνεται στὶς διάφορες χῶρες τοῦ κόσμου ἀπὸ τὸν 19ο αἰῶνα (1884) καὶ διαφέρει ἀπὸ τὸν βιβλικὸ καὶ πατροπαράδοτο τρόπο ποὺ μετροῦσε καὶ μετρᾶ τὶς ὥρες καὶ τὶς ἡμέρες ἡ Ἐκκλησία. Ἡ προσαρμογὴ λοιπὸν τῆς τέλεσης τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν στὸ νεώτερο ὡρολόγιο ἔγινε κατ᾿ οἰκονομίαν προκειμένου νὰ ἐξυπηρετήσει τοὺς πιστοὺς ποὺ ζοῦν καὶ ἐργάζονται στὸν κόσμο. Ὑπάρχουν βέβαια μοναστήρια, ὅπως αὐτὰ τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ποὺ μέχρι σήμερα τηροῦν τὸ ἡλιακὸ (ἢ βυζαντινὸ ὡρολόγιο) καὶ μὲ βάση αὐτὸ τελοῦν τὶς ἱερὲς ἀκολουθίες μὲ τὴν πατροπαράδοτη ἀκρίβεια. Ἔτσι ἡ προσωρινὴ μετάθεση τῆς τελετῆς τῆς Ἀναστάσεως στὶς 21.00 ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος δὲν ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ἀρχαία παράδοση τῆς Έκκλησίας μας.” (ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ: ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΕΟΡΤΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ)

Παραδοσιακοί

Π. Αναστάσιος Γκοτσόπουλος:

“Ἡ κανονικὴ παράδοση εἶναι σαφέστατη ὡς πρὸς τὸ πότε ἀρχίζει ἡ Κυριακή: μετά τήν 6η ή 7η (βυζαντινή) ὥρα δηλ. μετὰ τὰ μεσάνυκτα τοῦ Σαββάτου πρὸς Κυριακὴ.

i. Ὁ βυζαντινός κανονολόγος καί Πατριάρχης Ἀντιοχείας Βαλσαμών σημειώνει: «Ὀφείλομεν εἰπεῖν, ὅτι μὲν μέχρι τῆς ἕκτης ὥρας (12:00 μεσονύκτιο) καὶ αὐτῆς τοῦ νυκτερινοῦ Σαββάτου, ὀφείλομεν νηστεύειν. Ἀπὸ δὲ τῆς ἑβδόμης ὥρας (1:00πμ τῆς Κυριακῆς) ἄρχεται ἡ Κυριώνυμος, καθ’ ἣν ἀνέστη ὁ Χριστὸς (εἰκὸς ἐστὶν ἢ κατὰ τὴν ἑβδόμην ἢ κατὰ τὴν ὀγδόην γενέσθαι τὴν Ἀνάστασιν)».

ii. Ὁ βυζαντινός κανονολόγος Βλάσταρης σχολιάζει: «Οἱ εὐλαβέστεροι δι’ ὅλου τοῦ Σαββάτου καὶ μέχρις ὥρας νυκτός, ἐν ταῖς ἐκκλησίαις προσεδρεύουσι… κατὰ δὲ τὴν ἑβδόμην ὥραν (1:00πμ τῆς Κυριακῆς) ἀκούοντες τῆς ἑωθινῆς ὑμνωδίας, ὅτε καὶ τὸ Χριστὸς Ἀνέστη, ἐκφωνείται… ὅτι δὲ ἀπὸ τῆς ἑβδόμης ὥρας τῆς πρὸ τῆς Κυριακῆς ἄρχεται ἡ Κυριώνυμος, δῆλον μὲν καὶ ἀπὸ τοῦ γίνεσθαι τὴν ἀνάβασιν τοῦ ἡλίου, ἤγουν τὴν φαύσιν τῆς ἡμέρας, ἀπὸ τῆς ἑβδόμης ὥρας τῆς πρὸ τῆς νυκτός. Δῆλον δὲ καὶ ἀφ’ ὧν ὁ μέγας Πατὴρ ἡμῶν, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἡρμήνευσε».

iii. Ὁ βυζαντινός κανονολόγος Ζωναράς ἐπεξηγεῖ: «Περὶ δὲτὸ μέσον τῆς νυκτὸς τοῦ Σαββάτου, επιφωσκούσης τῆς Κυριακῆς προτρέπει απονηστίζεσθαι».

iv. Τέλος ὁ Ἃγ. Νικόδημος Ἁγιορείτης, συγκεφαλαιώνοντας τὴν κανονικὴ παράδοση γράφει: «ἡ ἡμέρα ἀρχινᾷ… ἀπὸ τῆς ζ΄ ὥρας τῆς νυκτὸς (ώρα 1:00 πμ) καὶ τελειώνει ἕως τῆς στ΄ ὥρας τῆς ἀκολούθου νυκτὸς καὶ ὅ,τι πρᾶγμα γένῃ ἀναμεταξὺ εἰς τὰς εἰκοσιτέσσαρας ὥρας τοῦ ἡμερονυκτίου τούτου, φαίνεται καὶ λέγεται ὅτι ἐν ἡμέρᾳ (ἴσως μιᾷ) ἐγένετο».” «Και αναστάντα τη δευτέρα ημέρα κατά τας κυβερνητικάς εντολάς»!

Ι. Φουντούλης

“Κατά την νύκτα του Πάσχα σχεδόν από τους πρώτους χρόνους της χριστιανικής Εκκλησίας ετελείτο μακρά ολονύκτιος ακολουθία, που άρχιζε από το εσπέρας του Σαββάτου και ετελείωνε το πρωϊ της Κυριακής. Αυτή είναι η αρχαιοτέρα χριστιανική παννυχίς. Κατά το βυζαντινό λειτουργικό τυπικό περιελάμβανε τον εσπερισνό του Μεγάλου Σαββάτου, κατά τα αναγνώσματα του οποίου εγίνετο το βάπτισμα των κατηχουμένων, την λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, μακρά ανάγνωσι εκ των Πράξεων των Αποστόλων, την ακολουθία του μεσονυκτικού της Κυριακής του Πάσχα, στο οποίο αντί του συνήθους τριαδικού κανόνος ψάλλεται ο κανών του Μεγάλου Σαββάτου «Κύματι θαλάσης», την ακολουθία του όρθρου και την αναστάσιμο λειτουργία.

Στις ενορίες για ποιμαντικούς λόγους η μακρά ακολουθία χωρίσθηκε στα δύο και ο εσπερινός με την λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου μετετέθη στο πρωί του Μεγάλου Σαββάτου για να διευκολύνθή η κοινωνία των πιστών, το βάπτισμα των κατηχουμένων έπαυσε πια να τελήται, η μακρά ανάγνωσις των Πράξεων, που συνέδεε την λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου με το μεσονυκτικό, δεν γίνεται πια και η ακολουθία της παννυχίδος περιωρίσθηκε μόνο στο μεσονυκτικό, στον όρθρο και στη λειτουργία…..

…Η Ι. Παράδοσις είναι σαφής, ως καταδεικνύεται από τα παραπάνω, και επιπλέον έχει ΑΠΑΡΑΒΑΤΟ χαρακτήρα σύμφωνα με τον 89ο Κανόνα της Πενθέκτης Αγίας Οικουμενικής Συνόδου. Αν αμφισβητούν Οικουμενική Σύνοδο, τότε αμφισβητούν την Εκκλησία!

Η Ανάστασις τελείται υποχρεωτικά το ενωρίτερο στις 12 μ.μ. Ακόμα και όταν πρέπει να τελεστούν περισσότερες από μία Αναστάσεις λόγω οποιασδήποτε ανάγκης, η πρώτη εξ αυτών δεν γίνεται να τελεστή πριν το μεσονύκτιο! Επομένως, τα όσα απεφάσισε η ΔΙΣ και επικροτούν τινές καταρρίπτονται ενώπιον της Ι. Παραδόσεως.” orthodoxostypos.gr/

π. Θεόδωρος Ζήσης

“Ἡ προσπάθεια κάποιων νά μεταφέρουν μέρος τῆς Κυριακῆς τό Σάββατο, ὥστε νά δικαιολογήσουν τήν συνοδική καινοτομία νά ἑορτασθεῖ ἡ Ἀνάσταση τό Σάββατο καί ὄχι τήν Κυριακή, δέν εὐοδοῦται, διότι ὁ λειτουργικός χρόνος δέν καταργεῖ τόν φυσικό χρόνο. Τό ἐπιχείρημα δηλαδή ὅτι λειτουργικά ἡ ἡμέρα ἀρχίζει ἀπό τόν ἑσπερινό τῆς προηγούμενης εἶναι ἐν μέρει ἀληθινό καί δέν ἰσχύει γιά ὅλες τίς ἐκδηλώσεις τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι ἐν μέρει καί ἐλάχιστα ἰσχυρό, διότι οἱ λειτουργικές ἐκδηλώσεις μετά τόν ἑσπερινό εἶναι ἐλάχιστες, ἐνῶ οἱ τῆς κύριας ἡμέρας εἶναι πολλαπλάσιες, μεταξύ δέ αὐτῶν ἡ τέλεση τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας, πού ἀποτελεῖ τό κέντρο, τήν καρδιά τῆς νυχθήμερης λατρείας. Μετά τόν ἑσπερινό ἔχουμε μόνον τό ἀπόδειπνο, ἐνῶ μετά τήν ἀκολουθία τοῦ μεσονυκτικοῦ, πού χωρίζει τήν παραμονή ἀπό τήν κύρια ἡμέρα ἔχουμε τίς ἀκολουθίες τῶν ὡρῶν, τῆς α´, τῆς γ´ καί τῆς στ´ ὥρας, τήν ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου, τήν κορυφαία καί κεντρική ἀκολουθία τῆς Θείας Λειτουργίας, καί τήν θ´ ὥρα πρό τοῦ ἑσπερινοῦ, μέ τήν ὁποία κλείνει ὁ νυχθήμερος λειτουργικός κύκλος.
Τελέσαμε λοιπόν ποτέ τήν Θ. Λειτουργία τῶν Χριστουγέννων, τῶν Θεοφανείων, τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, τοῦ Ἁγίου Δημητρίου τίς παραμονές αὐτῶν τῶν ἑορτῶν, ὥστε τώρα νά δικαιολογοῦμε τήν τέλεση τῆς ἀναστάσιμης Θ. Λειτουργίας τήν παραμονή τοῦ Πάσχα, μέ τό ἐπιχείρημα ὅτι ἡ ἡμέρα ἀρχίζει ἀπό τόν ἑσπερινό τῆς προηγουμένης; Ἀρχίζει μέ τόν ἑσπερινό, ἀλλά ὁλοκληρώνεται κατά τό μεγαλύτερο μέρος κατά τόν φυσικό ἀστρονομικό χρόνο, ἀπό τό μεσονύκτιο μέχρι τόν ἑσπερινό τῆς ἑπόμενης ἡμέρας, ἰδιαίτερα μέ τήν τέλεση τοῦ μυστηρίου τῆς Θ. Εὐχαριστίας. Ἀλλά καί αὐτή ἡ ἀρχή τῆς ἡμέρας ἀπό τόν ἑσπερινό τῆς προηγουμένης δέν ἰσχύει γιά ὅλες τίς ἐκδηλώσεις τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως π.χ. γιά τόν θεσμό τῆς νηστείας. Μποροῦμε π.χ. νά διακόψουμε τήν νηστεία τῆς Τετάρτης ἤ τῆς Παρασκευῆς μετά τόν ἑσπερινό αὐτῶν τῶν ἡμερῶν, ἄν ἀπό τόν ἑσπερινό ἀρχίζουν ἡ Πέμπτη καί τό Σάββατο; Ἤ πρέπει νά ἀρχίσουμε νά νηστεύουμε ἀπό τόν ἑσπερινό τῆς Τρίτης καί τῆς Πέμπτης, ἄν μετά τόν ἑσπερινό ἀρχίζουν ἡ Τετάρτη καί ἡ Παρασκευή;” Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΟΝΥΚΤΙΟ ΒΛΑΣΦΗΜΟΣ ΚΑΙ ΑΘΕΟΛΟΓΗΤΟΣ

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra

Δείτε σχετικά:
– Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΟΝΥΚΤΙΟ ΒΛΑΣΦΗΜΟΣ ΚΑΙ ΑΘΕΟΛΟΓΗΤΟΣ
– Ανιστόρητες αποφάσεις της ΔΙΣ
– «Και αναστάντα τη δευτέρα ημέρα κατά τας κυβερνητικάς εντολάς»!
– Κήρυγμα Μητροπολίτη Κυθήρων κ. Σεραφείμ με αναφορά στην τελετή και την Θεία Λειτουργία της Αναστάσεως
– Ανακοινωθέν της Ιερατικής Συνάξεως των Ιερέων της Ιεράς Μητροπόλεως Κυθήρων και Αντικυθήρων
– ΠΕΘ: Μη συμβατή με την Λειτουργική τάξη της Εκκλησίας η αλλαγή της ημέρας και της ώρας του εορτασμού της Αγίας Αναστάσεως
– Αριστείδης Π. Δασκαλάκης: «Ερώτημα»
– Νέα παρέμβαση του ΙΣΚΕ προς την Ιερά Σύνοδο και αίτηση για άρση της μετάθεσης της ώρας της Αναστάσεως