Της Ολυμπίας
αποκλειστικά για την katanixi.gr

«Γιατί ὁ Χριστός οὔτε πλανᾷ οὔτε πλανᾶται, ἐνῷ ὁ κόσμος καί πλανᾷ καί πλανᾶται» (Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Η΄ Μέρος

«Ἡ γέννησίς σου Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν, ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ, τό φῶς τό τῆς γνώσεως… Κύριε δόξα σοι». Αὐτό εἶναι τό Θεῖον φῶς τῆς Θεογνωσίας… Kι’ ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι πιστοί τό βλέπουμε σήμερα μέσα ἀπό τήν καθημερινή μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀλλά καί τήν Πατερική Θεολογία.

Ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, σέ ἕνα ἀπόσπασμα τῆς ὁμιλίας του «εἰς τήν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ», λέγει τά ἑξῆς:

“Ἀλλά γιατί μαζί μέ τήν ψυχή, ὁ Θεός δέν ἔκανε ἀμέσως καί τό σῶμα πνευματικό καί ἄφθαρτο;

Ἐπειδή καί ὁ Ἀδάμ τρώγοντας τόν ἀπαγορευμένο καρπό εὐθύς μέν μέ τήν παράβαση πέθανε κατά τήν ψυχή, ἐνῷ κατά τό σῶμα ὕστερα ἀπό πολλά χρόνια. (15)

Γι᾿ αὐτό καί ὁ Χριστός πρῶτα ἀνέστησε καί ζωοποίησε τήν ψυχή πού τιμωρήθηκε μέ τό ἐπιτίμιο τοῦ θανάτου, ἔπειτα δέ οἰκονόμησε νά ἀπολαύσει καί τό σῶμα τήν ἀφθαρσία διά τῆς ἀναστάσεως, αὐτό πού διά τοῦ θανάτου ἐπέστρεφε στήν γῆ κατά τήν ἀρχαία ἀπόφαση.

Κι’ ὄχι μόνον αὐτό, ἀλλά κατέβηκε στόν ᾅδη ἐλευθερώνοντας ἀπό τά δεσμά τίς ψυχές τῶν ἐκεῖ φυλακισμένων ἁγίων καί τίς κατέταξε σέ τόπο ἀναπαύσεως καί ἀνεσπέρου φωτός.

Τά σώματά τους ὅμως δέν τά ἀνέστησε, ἀλλά τά ἄφησε στούς τάφους μέχρι τήν κοινή ἀνάσταση.

Τό μυστήριο λοιπόν αὐτό πού συντελέστηκε γιά ὅλο τόν κόσμο μέ τήν ἔνσαρκη οἰκονομία τοῦ Χριστοῦ, τοῦτο τό ἴδιο γινόταν καί σέ κάθε ἅγιο καί γίνεται ἀδιαλείπτως μέχρι σήμερα σέ κάθε πιστό.

Γιατί λαμβάνοντας τό πνεῦμα τοῦ Δεσπότη καί Θεοῦ μας συμμετέχουμε στήν θεότητά Του, τρώγοντας δέ τήν πανάμωμο σάρκα Του γινόμαστε ἀληθινά καί ἐξ ὁλοκλήρου σύσσωμοι τοῦ Χριστοῦ καί συγγενεῖς Του, καθώς καί αὐτός ὁ θεῖος Παῦλος βεβαιώνει:

– Εἴμαστε ὀστοῦν ἀπό τά ὀστά Του καί σάρκα ἀπό τήν σάρκα Του. «Ὅτι μέλη ἐσμέν τοῦ σώματος αὐτοῦ, ἐκ τῆς σαρκός αὐτοῦ καί ἐκ τῶν ὀστέων αὐτοῦ» (Ἐφεσ. 5, 30)

Καί ἀλλοῦ: Ἀπό τόν πλοῦτο τῆς θεότητός Του ὅλοι ἐμεῖς λάβαμε ἀλλεπάλληλες δωρεές. «Καί ἐκ τοῦ πληρώματος αὐτοῦ ἡμεῖς πάντες ἐλάβομεν, καί χάριν ἀντί χάριτος» (Ἰωάν. 1, 16).

Καί «Ὅτι ἐν αὐτῷ κατοικεῖ πᾶν τό πλήρωμα τῆς θεότητος σωματικῶς καί ἐστέ ἐν αὐτῷ πεπληρωμένοι, ὅς ἐστιν ἡ κεφαλή πάσης ἀρχῆς καί ἐξουσίας» (Κολασ. 2, 9-10).

Ἔτσι γινόμαστε κατά χάριν ὅμοιοι μέ τόν φιλάνθρωπο Θεό καί Δεσπότη μας ἀνακαινισμένοι στήν ψυχή, ἄφθαρτοι καί ἀναστημένοι ἀπό νεκροί πού ἤμαστε.

Τότε βλέπουμε αὐτόν πού καταδέχτηκε νά γίνει ὅμοιός μας καί βλεπόμαστε ἀπ᾿ αὐτόν, πού μᾶς ἀξίωσε νά γίνουμε ὅμοιοί Του, ὅπως κάποιος βλέπει ἀπό μακριά τό πρόσωπο τοῦ φίλου του καί διαλέγεται μ᾿ αὐτόν καί συνομιλεῖ καί ἀκούει τήν φωνή του.

Κατά τόν ἴδιο τρόπο καί οἱ ἀπ᾿ αἰῶνος ἅγιοι καί οἱ παλαιοί, καί οἱ τωρινοί πνευματικά βλέποντες, δέν βλέπουν σχῆμα ἤ εἶδος ἤ ὁμοίωμα, ἀλλά φῶς ἀσχημάτιστο, ἐπειδή καί αὐτοί εἶναι φῶς ἐκ τοῦ φωτός, δηλαδή τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ὅμως ἄν καί φτάνουν σ᾿ αὐτή τήν κατάσταση, τά σώματά τους δέν γίνονται ἀμέσως ἄφθαρτα καί πνευματικά, ἀλλά ὅπως ἀκριβῶς τό σίδερο πού πυρακτώνεται στήν φωτιά παίρνει τήν λαμπρότητά της, ὅταν ὅμως ἀπομακρυνθεῖ ἀπ᾿ αὐτήν γίνεται πάλι ψυχρό καί μαῦρο, ἔτσι ἀκριβῶς καί τά σώματα τῶν ἁγίων:

– Μετέχοντας καί αὐτά στό Θεῖο πῦρ, δηλαδή στήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἁγιάζονται, φλεγόμενα καθαρίζονται, γίνονται διαυγῆ καί πολυτιμότερα ἀπό τά ἄλλα σώματα.

Ἀλλά ὅταν ἡ ψυχή βγεῖ ἀπό τό σῶμα, ἀμέσως καί αὐτά παραδίδονται στήν φθορά καί διαλύονται σιγά–σιγά.

Ἄλλα ὅμως διατηροῦνται γιά πολλά χρόνια χωρίς νά εἶναι οὔτε ἐντελῶς ἄφθαρτα οὔτε πάλι τελείως φθαρτά, ἀλλά διασῴζουν μέσα τους τά γνωρίσματα καί τῆς ἀφθαρσίας καί τῆς φθορᾶς, ὥσπου νά φτάσουν στήν τέλεια ἀφθαρσία καί νά ἀνακαινιστοῦν τήν τελευταία καί κοινή ἀνάσταση τῶν νεκρῶν.

– Γιά ποιό λόγο;

Διότι δέν ἔπρεπε νά ἀναστηθοῦν καί νά ἀφθαρτοποιηθοῦν τά ἀνθρώπινα σώματα, πρίν ἀπό τήν ἀνακαίνιση τῶν κτισμάτων.

Ἀλλά ὅπως ἀκριβῶς πρῶτα πλάστηκε ἡ φύση ἄφθαρτη καί ἔπειτα ὁ ἄνθρωπος, ἔτσι πάλι πρῶτα ἡ κτίση πρέπει νά μεταποιηθεῖ ἀπό τήν φθορά στήν ἀφθαρσία, καί μετά μαζί μ᾿ αὐτήν ν᾿ ἀλλάξουν καί νά ἀνακαινιστοῦν τά φθαρτά σώματα τῶν ἀνθρώπων, ὥστε ὁ ἄνθρωπος πνευματικός πιά καί ἀθάνατος, νά κατοικήσει σέ τόπο ἄφθαρτο, αἰώνιο καί πνευματικό.

Καί ὅτι αὐτό εἶναι ἀλήθεια, ἄκουσε τόν Ἀπόστολο Πέτρο πού τό βεβαιώνει:

– “Θά ἔρθει ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου σάν κλέπτης τήν νύχτα καί τότε οἱ οὐρανοί θά διαλυθοῦν ἀπό τήν φωτιά καί τά στοιχεῖα τῆς φύσεως θά καοῦν καί θά λυώσουν , ὄχι γιά νά ἐξαφανιστοῦν, ἀλλά γιά νά ἀναχωνευθοῦν καί νά ἀναστοιχειωθοῦν σέ καλύτερη καί αἰώνια κατάσταση”.

– «Ἥξει δέ ἡ ἡμέρα Κυρίου ὡς κλέπτης ἐν νυκτί, ἐν ᾖ οὐρανοί ῥοιζηδόν παρελεύσονται, στοιχεῖα δέ καυσούμενα λυθήσονται, καί γῆ καί τά ἐν αὐτῇ ἔργα κ α τ α κ α ή σ ε τ α ι. Τούτων οὖν πάντων λυομένων ποταπούς δεῖ ὑπάρχειν ὑμᾶς ἐν ἁγίαις ἀναστροφαῖς καί εὐσεβείαις, προσδοκῶντας καί σπεύδοντας τήν παρουσίαν τῆς τοῦ Θεοῦ ἡμέρας, δι᾿ ἥν οὐρανοί πυρούμενοι λυθήσονται καί στοιχεῖα καυσούμενα τήκεται!» (Β´ Πέτρου 3, 10-12).

– Ἀπό ποῦ γίνεται φανερό αὐτό;

Ἀπό τά λόγια πού προσθέτει στήν συνέχεια ὁ Ἀπόστολος: Καινούριους οὐρανούς καί καινούρια γῆ προσδοκοῦμε κατά τήν ἐπαγγελία Σου.

– «Καινούς δέ οὐρανούς καί γῆν καινήν κατά τό ἐπάγγελμα αὐτοῦ προσδοκῶμεν, ἐν οἷς δικαιοσύνη κατοικεῖ» (Β´ Πέτρου 3, 13).

– Τίνος τήν ἐπαγγελία;

Ἀσφαλῶς τοῦ Χριστοῦ πού εἶπε: «Ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ θά παρέλθουν, οἱ λόγοι μου ὅμως δέν θά παρέλθουν» (Ματθ. 24, 35).

Παρέλευση τοῦ οὐρανοῦ ἐννοεῖ τήν ἀλλαγή του, γι᾿ αὐτό λέει ὅτι ἄν καί ὁ οὐρανός θά ἀλλάξει, ὅμως οἱ δικοί Του λόγοι θά μένουν ἀναλλοίωτοι καί σταθεροί.

Αὐτό προανήγγειλε καί ὁ Προφήτης Δαυΐδ: “Σάν μανδύα θά τούς τυλίξεις καί θά ἀλλάξουν, ἐσύ ὅμως θά παραμείνεις ὁ ἴδιος καί τά ἔτη τῆς ζωῆς σου δέν θά ἐκλείψουν”.

– «Αὐτοί ἀπολοῦνται, σύ δέ διαμένεις, καί πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, καί ὡσεί περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτούς καί ἀλλαγήσονται· σύ δέ ὁ αὐτός εἶ, καί τά ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσιν» (Ψαλμός, 101, 27-28).

– Τί θά μποροῦσε νά γίνει σαφέστερο ἀπό αὐτά τά λόγια;”.

Ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, κατά τή συνέχεια τῆς ὁμιλίας του «εἰς τήν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ», γιά τήν θεραπεία τοῦ πάθους τῆς κενοδοξίας, λέγει τά ἑξῆς: «Ὤ τῆς ἀνυπέρβλητης τ α π ε ι ν ώ σ ε ώ ς Σου», ὤ γλυκύτατο ὄνομα, ὤ γλυκύτατε ὑπεράνθρωπε Ἰησοῦ! (16)

Αὐτή ἡ ταπείνωσή σου ἔκανε τόν Προφήτη Ἀββακούμ νά χάσει σχεδόν τό μυαλό του καί νά λέει:

– «Κύριε… κατενόησα τά ἔργα σου καί ἐξέστην. Ἐν μέσῳ δύο ζῴων γνωσθήσῃ» (Ἀββ. 3, 2).

Αὐτή ἡ ταπείνωση παρακίνησε τόν ὅσιόν σου Ἰσαάκ νά πεῖ τά ὑψηλά αὐτά λόγια:

– «Ἡ ταπεινοφροσύνη στολή θεότητας ἐστίν ὁ γάρ Λόγος ὁ ἐνανθρωπήσας αὐτήν ἐνεδύσατο καί ὠμίλησεν ἡμῖν δι᾿ αὐτῆς ἐν τῷ σώματι ἡμῶν… ἵνα μή ἡ κτίσις τή αὐτή θεωρία καταφλεχθῆ» (Λόγος κ´).

Ἐπειδή καί ἡ αἰτία τῆς πτώσεως τῶν ἀγγέλων στόν οὐρανό καί τῶν ἀνθρώπων στή γῆ ὑπῆρξε ἡ διαφορά ἀνάμεσα στό μεγαλύτερο καί στό μικρότερο, γι᾿ αὐτό Ἐσύ, ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, μέ τή Γέννησή Σου σηκώνεις ἀπό τόν κόσμο αὐτό τό μεγάλο σκάνδαλο τῆς ἀπώλειας τοῦ κόσμου.

Καί Σύ, ὁ ἀνώτερος καί «ὑπέρ τά ὄντα ὧν», ἀφοῦ ἔγινες κατώτερος καί ἔσχατος ὅλων, κάνεις μ᾿ αὐτόν τόν τρόπο ὅμοια ὅλα Σου τά κτίσματα, τόσο τά μεγαλύτερα καί ἀνώτερα, ὅσο καί τά μικρότερα καί κατώτερα καί καταδεικνύεις ὡς ἄριστη ὁδό ὑψώσεως, τήν ταπείνωση, καθώς θεολογεῖ ὁ δικός Σου, τῆς Θεσσαλονίκης Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς λέγοντας:

– «Ἐλευθερώνει μέ παράδοξο τρόπο ὁ Θεός, ἀπό τήν αἰτία τῆς ἀρχικῆς πτώσεως, τόν ἄνθρωπο καί αὐτή –ἡ αἰτία– ἦταν ἡ ὑπεροχή καί ἡ κατωτερότητα πού ἐνυπάρχει στά ὄντα· καί ἀπό ἐδῶ ξεκινάει ὁ φθόνος καί ὁ δόλος καί οἱ φανερές καί κρυφές ἀντιπαλότητες.

Ὁ Θεός λοιπόν εὐδόκησε πρόσφατα –μέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ– νά διαλύσει τήν αἰτία τῆς ὑπερηφάνειας πού καταστρέφει τά λογικά του κτίσματα· ἐξομοιώνει δηλαδή τά πάντα μέ τόν ἑαυτό Του καί ἐπειδή βέβαια ὁ ἴδιος μέ τόν ἑαυτό Του εἶναι ἴσος καί ὅμοιος κατά φύσιν, κάνει καί τήν φύση ἴση κατά χάριν μέ τόν ἑαυτό της.

– Καί αὐτό πῶς ἔγινε;

Ὁ ἴδιος ὁ ἐκ Θεοῦ Θεός Λόγος, ἀφοῦ ἄδειασε τόν ἑαυτό Του ἀπόρρητα καί μυστικά, κατέβηκε ἀπό ψηλά στήν ἐσχάτη ἀνθρώπινη ὕπαρξη καί αὐτή ἀφοῦ τήν ἔδεσε μαζί Του κατά τρόπο ἄλυτο.

Καί ἀφοῦ ταπεινώθηκε καί πτώχευσε σάν ἄνθρωπος –ὅμοιός μας– ἔκανε τά κάτω πάνω, μᾶλλον δέ συνένωσε καί τά δύο, σέ ἕνα.

Μέ τή Θεότητα δηλαδή συνένωσε τήν ἀνθρωπότητα.

Καί ἔτσι ὑπέδειξε σέ ὅλους τήν ταπείνωση ὡς δρόμο πού ὁδηγεῖ πρός τά ἄνω, ἀφοῦ πρόσφερε τόν ἑαυτό Του σήμερα ὑπόδειγμα μπροστά στούς ἀνθρώπους καί στούς ἁγίους Ἀγγέλους» (Λόγος στή Γέννηση τοῦ Χριστοῦ).

– Τώρα, ἐσύ ἀγαπητέ, μπορεῖς νά βρεῖς μεγαλύτερη ἀπ᾿ αὐτή τή διαφορά μεταξύ τοῦ Θεοῦ καί τοῦ κόσμου;

– Λοιπόν, ἀπό αὐτούς τούς δυό, ποιός εἶναι δίκαιο νάσ᾿ ἐξουσιάζει;

– Ὁ Χριστός ἤ ὁ κόσμος;

– Βέβαια ὁ Χριστός.

Γιατί ὁ Χριστός οὔτε πλανᾷ οὔτε πλανᾶται, ἐνῷ ὁ κόσμος καί πλανᾷ καί πλανᾶται”.

Ἀδέλφια μου, ἄς ψάλλουμε μαζί, τίς θαυμάσιες καταβασίες τῆς Δεσποτικῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων «Χριστός γεννᾶται…», πού προέρχονται ἀπό τόν «πεζό Κανόνα» τοῦ Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Μελωδοῦ, Ἐπισκόπου Μαϊουμά, καί οἱ ὁποίες ψάλλονται ἀπό 21 Νοεμβρίου μέχρι 24 Δεκεμβρίου.

Τήν 25η Δεκεμβρίου, τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς –ὅπως καί κατά τήν ἀπόδοση τῆς ἑορτῆς, τήν 31 Δεκεμβρίου– οἱ καταβασίες εἶναι διπλές: Αὐτές δηλαδή τοῦ πεζοῦ κανόνος καί οἱ ἰαμβικές «Ἔσωσε λαόν…», ἀπό τόν «ἰαμβικό Κανόνα» τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ. Ἀπό 26 – 30 Δεκεμβρίου ψάλλονται μόνο οἱ ἰαμβικές καταβασίες.

Ὠδή η΄.

Θαύματος ὑπερφυοῦς ἡ δροσοβόλος

ἐξεικόνισε κάμινος τύπον·

οὐ γάρ οὕς ἐδέξατο φλέγει νέους,

ὡς οὐδέ πῦρ τῆς θεότητος

Παρθένου ἤν ὑπέδη νηδύν.

Διό ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν·

εὐλογείτω ἡ κτίσις πᾶσα τόν Κύριον,

καί ὑπερυψούτω εἰς πάντας τούς αἰῶνας

Ὠδή η΄. (Ἰαμβικές)

Μήτραν ἀφλέκτως, εἰκονίζουσι Κόρης

Οἱ τῆς παλαιᾶς, πυρπολούμενοι νέοι

Ὑπερφυῶς κύουσαν, ἐσφραγισμένην.

Ἄμφω δέ δρῶσα, θαυματουργίᾳ μιᾷ

Λαούς πρός ὕμνον, ἐξανίστησι χάρις.

Λύμην φυγοῦσα, τοῦ θεοῦσθαι τῇ πλάνῃ

Ἄληκτον ὑμνεῖ, τόν κενούμενον Λόγον

Νεανικῶς ἅπασα, σύν τρόμῳ κτίσις.

Ἄδοξον εὖχος, δειματουμένη φέρειν

Ῥευστή γεγῶσα, κἄν σοφῶς ἐκαρτέρει.

Ἥκεις πλανῆτιν, πρόν νομήν ἐπιστρέφων

Τήν ἀνθοποιόν, ἐξ ἐρημαίων λόφων

Ἡ τῶν ἐθνῶν ἔγερσις, ἀνθρώπων φύσιν·

Ῥώμην βιαίαν, τοῦ βροτοκτόνου σβέσαι

Ἀνήρ φανείς τε, καί Θεός προμηθείᾳ.

ἈπολυτίκιονἮχος δ΄.

«Ἡ γέννησίς σου Χριστέ ὁ Θεός ἡμῶν, ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ, τό φῶς τό τῆς γνώσεως· ἐν αὐτῇ γάρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες, ὑπό ἀστέρος ἐδιδάσκοντο, σέ προσκυνεῖν, τόν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης, καί σέ γινώσκειν ἐξ ὕψους ἀνατολήν, Κύριε δόξα σοι».

Δόξα σοι ὁ Θεός, Κύριε δόξα σοι!

Συνεχίζεται…

• 15. Ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο. Ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου: Βίβλος τῶν Ἠθικῶν, Λόγος Α´. Κεφάλαιο γ΄: Περί τῆς τοῦ Λόγου Σαρκώσεως καί κατά τινα τρόπον δι᾿ ὑμᾶς ἐσαρκώθη. https://www.imaik.gr/
• 16. Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης – Εἰς τήν Γέννησιν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ (περί πλούτου – ἡδονῶν – δόξης) http://users.uoa.gr/

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: https://bit.ly/2WldGra

Δείτε σχετικά:
– Εις την Γέννηση του Χριστού (Α΄Μέρος, Β΄, Γ΄, Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄)