ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΕΚΕΙΝΟΥ ΠΟΥ ΧΡΩΣΤΟΥΣΕ ΤΙΣ ΔΕΚΑ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΤΑΛΑΝΤΑ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΟΥΣΕ ΤΑ ΕΚΑΤΟ ΔΗΝΑΡΙΑ.
Και ότι η μνησικακία είναι το χειρότερο από κάθε αμάρτημα

Παραθέτουμε σε συνέχειες αποσπάσματα από το αρχαίο κείμενο και τη μετάφραση της ΟΜΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗΝ ΤΟΥ ΤΑ ΜΥΡΙΑ ΤΑΛΑΝΤΑ ΟΦΕΙΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΕΚΑΤΟΝ ΔΗΝΑΡΙΑ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΟΣ. Και ότι παντός αμαρτήματος το μνησικακείν χείρον. (ΟΜΙΛΙΕΣ ΗΘΙΚΕΣ-ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ)

2ο μέρος:

Η υπεροψία της οργής (Ιερός Χρυσόστομος)

ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗΝ ΤΟΥ ΤΑ ΜΥΡΙΑ ΤΑΛΑΝΤΑ ΟΦΕΙΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΕΚΑΤΟΝ ΔΗΝΑΡΙΑ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΟΣ Και ότι παντός αμαρτήματος το μνησικακείν χείρον.

Έμαθε σου το στόμα μη ομνύναι; Επαιδεύθη η γλώττα «ναι» και «ου» λέγειν πανταχού; Μαθέτω και λοιδορίαν αποστρέφεσθαι άπασαν, και πλείονα περί την εντολήν ταύτην εισφέρειν σπουδήν, επειδή και πλείονος ημίν δείται και πόνου. Εκεί μεν γαρ συνηθείας περιγενέσθαι μόνον έδει, επί δε της οργής ευτονωτέρας δει της σπουδής· τυραννικόν γαρ το πάθος, και πολλάκις παρασύρει τους νήφοντας και προς το βάραθρον αυτό κατάγει της απωλείας.

Έμαθε το στόμα σου να μην ορκίζεται; ασκήθηκε η γλώσσα σου να λέγει σε κάθε περίπτωση «ναι» και «όχι»; Ας μάθει να αποφεύγει και κάθε ύβρη και να δείχνει περισσότερο ενδιαφέρον για την εντολή αυτή, γιατί χρειάζεται και περισσότερο κόπο από εμάς. Εκεί δηλαδή έπρεπε κανείς να νικήσει μόνο μία συνήθεια, ενώ στην περίπτωση της οργής χρειάζεται πιο έντονο ενδιαφέρον, επειδή το πάθος είναι τυραννικό και πολλές φορές παρασύρει τους νηφάλιους και τους γκρεμίζει στο βάραθρο της καταστροφής.

Ανάσχεσθε τοίνυν του μήκους των λόγων. Και γαρ άτοπον καθ’ εκάστην ημέραν τραυματιζομένους εν αγοραίς, εν οικίαις, υπό φίλων, υπό συγγενών, υπό εχθρών, υπό γειτόνων, υπό οικετών, υπό γυναικός, υπό παιδίου, υπό οικείων λογισμών, μηδέ άπαξ της εβδομάδος απάσης υπέρ της θεραπείας των τραυμάτων εκείνων φροντίζειν, και ταύτα ειδότας ως αδαπανός τε και ανώδυνος ούτος της θεραπείας ο τρόπος. Ουδέ γαρ το σιδήριον εν τη χειρί κατέχω νυν, αλλά λόγον αντί σιδηρίου μεταχειρίζομαι, σιδηρίου μεν παντός όντα τομώτερον, και πάσαν της αμαρτίας εκκόπτοντα την σηπεδόνα, ου παρέχοντα δε οδύνην τω τεμνομένω. Ουκ έχω πυρ εν τη δεξιά, αλλ’ έχω διδασκαλίαν πυρός σφοδροτέραν, ου καυτήρα επάγουσαν, αλλ’ αναστέλλουσαν μεν την νομήν της κακίας, αντί δε αλγηδόνος πολλήν τω της κακίας απαλλαττομένω παρέχουσαν την ηδονήν.

Δείξτε λοιπόν υπομονή για το μάκρος του λόγου. Γιατί πραγματικά είναι παράλογο, ενώ κάθε ημέρα τραυματίζεστε στις αγορές, στα σπίτια, από φίλους, από συγγενείς, από εχθρούς, από γείτονες, από υπηρέτες, από τη γυναίκα σας, από το παιδί σας, από τις σκέψεις σας, ούτε μια φορά ολόκληρη να μην φροντίζετε για τη θεραπεία των τραυμάτων εκείνων, παρ’ όλο που ξέρετε πως ο τρόπος αυτής της θεραπείας είναι αδάπανος και ανώδυνος. Δεν κρατώ νυστέρι στο χέρι τώρα, αλλά χρησιμοποιώ αντί για νυστέρι το λόγο, που είναι πιο κοφτερός από κάθε νυστέρι και κόβει σύρριζα τη σαπίλα όλης της αμαρτίας, χωρίς όμως να προκαλεί πόνο σ’ εκείνον που κόβεται. Δεν έχω φωτιά στο χέρι μου, αλλά έχω διδασκαλία πιο ορμητική από φωτιά που δεν τοποθετεί τον καυστήρα, αλλά που συγκρατεί την εξάπλωση της κακίας και που παρέχει αντί για πόνο πολλή ευχαρίστηση σ’εκείνον που απαλλάσσεται από την κακία.

Ου χρεία χρόνων ενταύθα, ου χρεία πόνων, ου χρεία χρημάτων· αρκεί θελήσαι μόνον, και πάντα τα της αρετής ημίν κατωρθώται· καν εννοήσωμεν το αξίωμα του κελεύοντος Θεού και νομοθετούντος, ικανήν ληψόμεθα διδασκαλίαν και παραίνεσιν· ουδέ γαρ οικόθεν φθεγγόμεθα, αλλ’ επί τον νομοθέτην άπαντας υμάς άγομεν. Έπεσθε τοίνυν, των θείων ακούετε νόμων.

Δε χρειάζεται εδώ καιρός, δε χρειάζονται κόποι, δε χρειάζονται χρήματα. Αρκεί να θελήσουμε μόνο, και όλα τα σχετικά με την αρετή τα έχουμε κατορθώσει. Και αν κατανοήσουμε την εντολή του Θεού που προστάζει και νομοθετεί, θα λάβουμε αρκετή διδασκαλία και παραίνεση. Γιατί δε μιλάμε από τον εαυτό μας, αλλά σας οδηγούμε όλους προς το νομοθέτη. Ακολουθείτε λοιπόν, ακούτε τους θείους νόμους.

Πού τοίνυν περί οργής και του μνησικακείν διελέχθη; Πολλαχού μεν και αλλαχού, μάλιστα δε δια της παραβολής εκείνης, ην προς τους μαθητάς έλεγεν, ουτωσί πως αρξάμενος· «δια τούτο ωμοιώθη η βασιλεία των ουρανών ανθρώπω βασιλεί, όστις ηθέλησε συνάραι λόγον μετά δούλων αυτού. Αρξαμένου δε αυτού συναίρειν,προσηνέχθη αυτώ εις οφειλέτης μυρίων ταλάντων. Μη έχοντος δε αυτού αποδούναι εκέλευσεν αυτόν πραθήναι και την γυναίκα αυτού, και τα τέκνα, και πάντα όσα είχε και αποδοθήναι. Πεσών ουν ο δούλος εκείνος εις τους πόδας αυτού, παρεκάλει αυτόν λέγων· Κύρις μακροθύμησον επ’ εμοί, και τα πάντα σοι απδώσω. Σπλαχνισθείς δε ο κύριος του δούλου εκείνου; απέλυσεν αυτόν, και το δάνειον αφήκεν αυτώ. Εξελθών δε εκείνος εύρεν ένα των συνδούλων αυτού, ος ώφειλεν αυτώ, εκατό δηνάρια, και κρατήσας έπνιγεν αυτόν λέγων· απόδος μοι ό,τι οφείλεις. Πεσών ουν ο συνδούλος αυτού εις τους πόδας αυτού, παρεκάλει αυτόν λέγων· μακροθύμησον επ’ εμοί, και πάντα σοι αποδώσω. Ο δε ουκ ήθελεν, αλλά απελθών έβαλεν αυτόν εις την φυλακήν, έως ου αποδώ το οφειλόμενον.

Που λοιπόν μίλησε για την οργή και τη μνησικακία; Και σε πολλά άλλα σημεία, αλλά ιδιαίτερα με την παραβολή εκείνη που έλεγε στους μαθητές, αφού άρχισε κάπως έτσι· «γι’ αυτό η βασιλεία των ουρανών μοιάζει με έναν βασιλιά, που θέλησε να λογαριασθεί με τους δούλους του. Όταν άρχισε να κάμνει λογαριασμό, του έφεραν έναν που χρωστούσε δέκα χιλιάδες τάλαντα. Και επειδή δεν μπορούσε να τα επιστρέψει, διέταξε να πουληθεί αυτός και η γυναίκα του και τα παιδιά του και όλα τα υπάρχοντά του και να του επιστραφούν τα οφειλόμενα. Τότε λοιπόν ο δούλος εκείνος έπεσε στα πόδια και τον παρακαλούσε λέγοντας « κύριε, δείξε μου μακροθυμία, και θα σου τα επιστρέψω όλα. Και ο κύριος του δούλου εκείνου τον λυπήθηκε, τον άφησε να φύγει και του χάρισε το δάνειο. Βγαίνοντας όμως έξω εκείνος συνάντησε έναν από τους συνδούλους του που του χρωστούσε εκατό δηνάρια· τον έπιασε από τον λαιμό για να τον πνίξει και του έλεγε· δος μου ό,τι μου οφείλεις . Ο συνδούλος του τότε έπεσε στα πόδια του και τον παρακαλούσε λέγοντας· «δείξε μου μακροθυμία και θα σου τα επιστρέψω όλα». Εκείνος όμως δεν ήθελε , αλλά πήγε και τον έβαλε στη φυλακή, ώσπου να επιστρέψει ό, τι του χρωστούσε.

Ιδόντες δε οι συνδούλοι αυτού ηγανάκτησαν, και ελθόντες διεσάφησαν τω κυρίω αυτών. Τότε καλέσας αυτόν ο κύριος αυτού είπε· Δούλε πονηρέ, πάσαν την οφειλήν εκείνην αφήκα σοι, επεί παρεκάλεσας με· ουκ έδει και σε ελεήσαι τον συνδούλον σου, ως και εγώ σε ηλέησα; Τότε παρέδωκεν αυτόν τοις βασανιστάς, έως ου αποδώ παν το οφειλόμενον αυτώ. Ούτω και ο Πατήρ μου ο ουράνιος ποιήσει υμίν, εάν μη αφήτε έκαστος τω αδερφώ αυτού από των καρδιών υμών τα παραπτώματα αυτών».

Βλέποντας αυτό οι συνδούλοι του αγανάκτησαν και πήγαν και το ανέφεραν στον κύριό τους. Τότε ο κύριος του τον κάλεσε και του είπε· “κακέ δούλε, σου χάρισα όλο εκείνο το χρέος, επειδή με παρακάλεσες· δεν έπρεπε και συ να λυπηθείς το συνδούλο σου, όπως και εγώ λυπήθηκα εσένα;” Τότε τον παρέδωσε στους βασανιστές, ώσπου να επιστρέψει σ’ αυτόν όλα όσα του χρωστούσε. Έτσι και ο Πατέρας μου ο ουράνιος θα κάνει σε σας, αν ο καθένας δε συγχωρήσει στον αδελφό του μέσα από την καρδιά του τα αμαρτήματά του».

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…

ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ
ΟΜΙΛΙΕΣ ΗΘΙΚΕΣ-ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑ
Από τον ΣΠΥΡΟ ΜΟΥΣΤΑΚΑ Θεολόγο-Φιλόλογο

ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Επόπτης 
Παναγιώτης Κ. Χρήστου, Καθηγητής Πανεπιστημίου
Επιμελητής
Ελευθέριος Γ. Μαρετάκης, Θεολόγος
ΕΠΕ
ΠΑΤΕΡΙΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ»
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1986

ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ katanixi.gr

Δείτε εδώ το 1ο μέρος

Κάνε ἐγγραφή στό νέο κανάλι τῆς Κατάνυξης τοῦ Youtube πατώντας ἐδῶ: ΚΑΤΑΝΙΧI